‘Dünya bir toz bulutuydu’ demeden önce sizler için dünya tarihine damga vuran olayları derledik. Türkiye’de ve dünyada birçok gelişmeye gebe olan 8 Ocak tarihinde yaşanan olayları sizler için mercek altına aldık. 8 Ocak Hatay’ın Erzin ilçesinin Fransız işgalinden kurtuluşu olarak kutlanıyor. Peki 8 Ocak’ta dünyada ve ülkemizde neler oldu? 8 Ocak’ta doğan ve vefat eden önemli isimler kimler? İşte detaylar...
DOĞUM GÜNLERİ
- 626 - Hüseyin ibn Ali, Dördüncü Hâlife olan Ali bin Ebu Talib'in oğlu (ö. 680)
- 1556 - Uesugi Kagekatsu, Japon samuray ve savaş lordu (ö. 1623)
- 1583 - Simon Episcopius, Hollandalı teolog (ö. 1643)
- 1601 - Baltasar Gracián, İspanyol yazar (ö. 1658)
- 1793 - Ludwig Reichenbach, Alman bitki bilimci ve ornitolog (ö. 1879)
- 1822 - Carlo Alfredo Piatti, İtalyan çellist ve besteci (ö. 1901)
- 1823 - Alfred Russel Wallace, İngiliz toplum ve doğa bilimci, antropolog ve biyolog (ö. 1913)
- 1849 - Stepan Makarov, Rus koramiral ve okyanus bilimici (ö. 1904)
- 1863 - Ellen Churchill Semple, Amerikalı coğrafyacı (ö. 1932)
- 1867 - Emily Greene Balch, Amerikalı ekonomist ve yazar (ö. 1961)
- 1881 - Claud Buchanan Ticehurst, İngiliz ornitolog (ö. 1941)
- 1885 - Archibald Cochrane, İskoç siyasetçi ve deniz subayı (ö. 1958)
- 1889 - Erhard Raus, Nazi Almanyası'nda asker (ö. 1956)
- 1891 - Walther Bothe, Alman matematikçi, kimyacı, fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1957)
- 1894 - Vilmos Tkálecz, Macar-Sloven okul müdürü ve politikacı (ö. 1950)
- 1896 - Manuel Rojas Sepúlveda, Şilili romancı ve kısa öykücü (ö. 1973)
- 1899 - Solomon Bandaranaike, Sri Lanka Başbakanı (ö. 1959)
- 1899 - Mabel Strickland, Maltalı gazeteci, gazete sahibi ve politikacı (ö. 1988)
- 1902 - Georgi Malenkov, Sovyet devlet adamı (Jozef Stalin'in yakın mesai arkadaşı ve Stalin'in ölümünden sonra SSCB Başbakanı) (ö. 1988)
- 1902 - Carl Rogers, Amerikalı psikolog (ö. 1987)
- 1904 - Karl Brandt, Alman Nazi savaş suçlusu (ö. 1948)
- 1905 - Carl Gustav Hempel, Alman filozof (ö. 1997)
- 1908 - William Hartnell, İngiliz aktör ve Doctor Who dizisinin ilk doktoru (ö. 1975)
- 1909 - José Ferrer, Porto Rikolu oyuncu ve yönetmen (ö. 1992)
- 1917 - Peter Taylor, Amerikalı romancı, kısa öykü ve oyun yazarı (ö. 1994)
- 1919 - Edward Robert Harrison, Britanyalı gökbilimci ve kozmolojist (ö. 2007)
- 1921 - Leonardo Sciascia, İtalyan yazar ve siyasetçi (ö. 1989)
- 1922 - Artemio Franchi, İtalyan futbol adamı (ö. 1983)
- 1923 - Larry Storch, Amerikalı aktör
- 1924 - Ron Moody, İngiliz oyuncu (ö. 2015)
- 1927 - Gabriel Gascon, Kanadalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 2018)
- 1927 - André Manaranche, Fransız rahip, ilahiyatçı ve yazar (ö. 2020)
- 1928 - Slade Gorton, Amerikalı siyasetçi ve hukukçu (ö. 2020)
- 1928 - Bab Christensen, Norveçli aktris (ö. 2017)
- 1929 - James Ferguson-Lees, Britanyalı kuş bilimcisi (ö. 2017)
- 1932 - Michel Gentot, Fransız hukukçu
- 1933 - Juan Marsé, İspanyol romancı, senarist ve gazeteci (ö. 2020)
- 1933 - Meryem Fahreddin, Mısırlı aktris (ö. 2014)
- 1934 - Jacques Anquetil, Fransız bisikletçi (ö. 1987)
- 1934 - Jan Kirsznik, Polonyalı saksafoncu (ö. 2018)
- 1934 - Phạm Văn Rạng, Güney Vietnamlı eski millî futbolcu (ö. 2008)
- 1935 - Elvis Presley, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve oyuncu (ö. 1977)
- 1936 - Robert May, Avustralyalı bilim insanı ve akademisyen (ö. 2020)
- 1937 - Shirley Bassey, Galli şarkıcı
- 1937 - Louis Le Pensec, Fransız siyasetçi
- 1939 - Nanda, Hint oyuncu (ö. 2014)
- 1940 - Sid Ganis, Amerikalı film yapımcısı
- 1941 - Graham Chapman, İngiliz komedyen ve oyuncu (ö. 1989)
- 1942 - Junichirō Koizumi, Japonya Başbakanı
- 1942 - Stephen Hawking, İngiliz teorik fizikçi (patlayan kara delikler teorisiyle görelilik teorisi ve kuantum mekaniğinde çığır açan) (ö. 2018)
- 1942 - Gülcan Tunççekiç, Türk balerin (ö. 1992)
- 1943 - Norodom Buppha Devi, Kamboçyalı prenses, siyasetçi, aktivist ve balerin (ö. 2019)
- 1943 - Jacques Huntzinger, Fransız diplomat
- 1944 - Terry Brooks, Amerikalı fantastik kurgu yazarı
- 1945 - Kadir Topbaş, Türk mimar ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı
- 1945 - Francisco Villar y Ortiz de Urbina, İspanyol büyükelçi
- 1946 - Robby Krieger, Amerikalı rock gitaristi ve söz yazarı
- 1946 - Félix Gallardo, Meksikalı uyuşturucu lordu
- 1946 - Fritz Künzli, İsviçreli millî futbolcu (ö. 2019)
- 1947 - David Bowie, İngiliz şarkıcı ve sinema oyuncusu (ö. 2016)
- 1947 - Şansal Büyüka, Türk gazeteci ve spor yazarı
- 1947 - William Bonin, Amerikalı seri katil (ö. 1996)
- 1947 - Samuel Schmid, İsviçreli politikacı
- 1947 - Ashura Hara, Japon profesyonel güreşçi ve rugby oyuncusu (ö. 2015)
- 1948 - Arkadaş Zekai Özger, Türk şair (ö. 1973)
- 1949 - Aykut Işıklar, Türk gazeteci (ö. 2019)
- 1949 - Nuri Kurtcebe, Türk çizgi-romancı ve karikatürist
- 1949 - Anne Schedeen, Amerikalı oyuncu
- 1949 - Kozo Kinomoto, Japon futbolcu (ö. 2017)
- 1953 - Gülistan Okan, Türk ses sanatçısı
- 1958 - Rey Mysterio, Sr., Amerikalı güreşçi ve oyuncu
- 1961 - Jérôme Bonnafont, Fransız bürokrat ve diplomat
- 1966 - Gökhan Gedikali, Türk futbolcu
- 1969 - Jeremy Davies, Amerikalı oyuncu
- 1972 - Burak Aydos, Türk şarkıcı
- 1972 - Giuseppe Favalli, İtalyan futbolcu
- 1975 - Elena Grushina, Ukraynalı buz patenci
- 1975 - Vatan Şaşmaz, Türk oyuncu, sunucu ve yazar (ö. 2017)
- 1976 - Bora Sancar, Türk basketbolcu
- 1977 - Amber Benson, Amerikalı oyuncu
- 1977 - Erdal Bibo, Türk basketbolcu
- 1977 - Manuela Arcuri, İtalyan model ve aktris
- 1978 - Marco Fu, Hong Konglu snooker oyuncusu
- 1983 - Chris Masters, Amerikalı profesyonel güreşçi
- 1983 - Felipe Colombo, Meksikalı dizi oyuncusu
- 1983 - Kim Jong-un, Kuzey Kore Devlet Başkanı
- 1985 - Karina Ocasio, Porto Rikolu voleybolcu
- 1986 - David Silva, İspanyol futbolcu
- 1990 - Sara Vulovic, Sırp model ve yönetmen
- 1992 - Koke, İspanyol futbolcu
VEFAT EDENLER
- 1324 - Marco Polo, İtalyan seyyah (d. 1254)
- 1337 - Giotto di Bondone, İtalyan ressam ve mimar (d. 1267)
- 1642 - Galileo Galilei, İtalyan fizikçi, matematikçi ve astronom (d. 1564)
- 1704 - Lorenzo Bellini, İtalyan doktor ve anatomist (d. 1643)
- 1713 - Arcangelo Corelli, İtalyan besteci (d. 1653)
- 1825 - Elias (Eli) Whitney, Amerikalı mucit ve sanayici (d. 1765)
- 1854 - William Beresford, İngiliz-İrlandalı bir asker ve politikacı (d. 1768)
- 1878 - Nikolay Nekrasov, Rus şair ve gazeteci (d. 1821)
- 1896 - Paul Verlaine, Fransız şair (d. 1844)
- 1916 - Rembrandt Bugatti, İtalyan heykeltıraş (d. 1884)
- 1921 - Leonid Pozen, Rus-Ukraynalı bir heykeltıraş ve avukat (d. 1849)
- 1935 - Rauf Yekta, Türk müzisyen, müzikolog ve besteci (d. 1871)
- 1937 - Felix Körling, İsveçli bestecisi (d. 1864)
- 1939 - Charles Eastman, Amerika yerlisi bir doktor, fizikçi, sosyal reformcu (d. 1858)
- 1941 - Robert Baden-Powell, Britanyalı asker, İzci lideri ve izciliğin kurucusu (d. 1857)
- 1946 - Dion Fortune, İngiliz okültist ve yazar (d. 1890)
- 1948 - Kurt Schwitters, Alman resim ve heykel sanatçısı (d. 1887)
- 1948 - Ahmet Sungur, Türk siyasetçi (d. 1894)
- 1949 - Yoshijirō Umezu, Japon asker (d. 1882)
- 1950 - Joseph Alois Schumpeter, Avusturyalı iktisatçı ve siyaset bilimci (d. 1883)
- 1950 - Abdullah Sabri Aytaç, TBMM 1. Dönem'de milletvekilliği yapmış siyaset adamı (d. 1870)
- 1953 - Charles Edward Merriam, Amerikalı politik bilim profesörü (d. 1874)
- 1961 - Yaşar Doğu, Türk Dünya şampiyonu güreşçi (d. 1913)
- 1963 - Kay Sage, Amerikalı şair ve ressam (d. 1898)
- 1963 - Temel Karamahmut, Türk sinema filmi yönetmeni, senarist ve oyuncu (d. 1916)
- 1964 - Julius Raab, Avusturyalı politikacı (d. 1891)
- 1964 - Karekin Deveciyan, Türk-Ermeni zoolog ve yazar (d. 1868)
- 1967 - İlhan Tarus, Türk savcı, yargıç ve hikâye, oyun ve roman yazarı (d. 1907)
- 1967 - Walter Bruno Henning, Doğu Prusya doğumlu dilbilimci (d. 1908)
- 1975 - Richard Tucker, Amerikalı tenor (d. 1913)
- 1976 - Zhou Enlai, Çin Başbakanı (d. 1898)
- 1982 - Reta Shaw, Amerikalı oyuncu (d. 1912)
- 1983 - Gerhard Barkhorn, Alman pilot asker (d. 1919)
- 1983 - Hüseyin Alp, Türk basketbolcu (d. 1935)
- 1985 - Vladimir Maneyev, Rus güreşçi (d. 1932)
- 1986 - Mehmet İzmen, Türk siyasetçi ve bürokrat (d. 1909)
- 1986 - Pierre Fournier, Fransız çellist (d. 1906)
- 1988 - Duygu Aykal, Türk balerin ve koreograf (d. 1943)
- 1990 - Terry-Thomas, İngiliz oyuncu ve komedyen (d. 1911)
- 1990 - Georgie Auld, Amerikalı Tenor Saksofon ve Klarnet müzisyeni, grup lideri (d. 1919)
- 1990 - Kasım Emre, Türk siyasetçi (d. 1934)
- 1991 - Steve Clark, İngiliz gitarist (d. 1960)
- 1992 - Nicolas Schöffer, Fransız sanatçı (d. 1912)
- 1994 - Sri Chandrasekharendra Saraswathi, Hindu azizi (d. 1894)
- 1996 - François Mitterrand, Fransa Cumhurbaşkanı (d. 1916)
- 1996 - Metin Göktepe, Türk gazeteci (d. 1968)
- 1996 - John Hargreaves, Avustralyalı aktör (d. 1945)
- 1997 - Melvin Calvin, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1911)
- 1998 - Michael Tippett, Britanyalı opera ve batı klasik müzik bestecisi (d. 1925)
- 1998 - Marie-Madeleine Dienesch, Fransız siyasetçi, büyükelçi (d. 1914)
- 2000 - Sohban Koloğlu, Türk sinema dekoratörü, yönetmen ve oyuncu (d. 1918)
- 2005 - Raif Aybar, Türk siyasetçi (d. 1915)
- 2006 - Özdemir Birsel, Türk film yönetmeni, senarist ve yapımcı (d. 1929)
- 2014 - Selçuk Uluergüven, Türk sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1941)
- 2016 - Oscar Fritschi, İsviçreli siyasetçi ve diplomat (d. 1939)
- 2017 - Haşimi Rafsancani, İranlı devlet adamı ve İran İslam Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı (d. 1934)
ÖNEMLİ OLAYLAR
- 1297 - Monako bağımsızlığını kazandı.
- 1499 - Fransa'da XII. Louis, Anne de Bretagne ile evlendi.
- 1610 - İtalyan astronom Galileo Galilei, Jüpiter'in iki uydusunu (İo, Europa) tespit etti.
- 1784 - Osmanlı Devleti, Rusya'nın Kırım'ı ilhakını bir "sened" ile resmen tanıdı.
- 1835 - ABD'nin ulusal borcu ilk ve son kez olarak 0 (sıfır) oldu.
- 1916 - İtilaf Devletleri, Osmanlı Ordusu'nun Çanakkale direnişini kıramadılar. Yenilgiye uğrayarak Gelibolu Yarımadası'ndan çekilmeye başladılar. Başarısızlığı nedeniyle İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı, Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti.
- 1918 - Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson, Temsilciler Meclisi ve Senato'nun ortak toplantısında, Avrupa'da kalıcı barışın sağlanması için, kendi adıyla anılacak olan 14 prensibi ortaya attı.
- 1933 - Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi.
- 1940 - Türkiye, İngiltere ve Fransa ile 2 yıl süreyle krom satış antlaşması imzaladı.
- 1941 - İstanbul’da 401 ilkokulda 1846 öğretmen ve 74.488 öğrencinin öğrenim yaptığı açıklandı.
- 1943 - Yoksullara ucuz ekmek verilmesine ilişkin kararname yayımlandı.
- 1945 - İskenderun Limanı hizmete açıldı.
- 1946 - Celâl Bayar, Demokrat Parti (DP) Genel Başkanı oldu.
- 1958 - 14 yaşındaki Bobby Fischer, Amerika Birleşik Devletleri satranç şampiyonu oldu.
- 1959 - Charles de Gaulle, Beşinci Fransa Cumhuriyeti'nin ilk Başkanı olarak görevine başladı.
- 1960 - Kızılırmak üzerindeki Hirfanlı Barajı ve Hidroelektrik Santrali açıldı.
- 1962 - Hollanda'da tren kazası: 93 kişi öldü.
- 1965 - DSİ, Keban Barajı Hidroelektrik Santrali inşaatını ihaleye çıkardı.
- 1973 - İşçilere verilmekte olan mesken kredisinin tutarı 60 bin liradan 75 bin liraya çıkarıldı.
- 1976 - Türkiye'den geçen TIR kamyonlarından karayolu ücreti alınmaya başlandı.
- 1977 - Cumhuriyet Halk Partisi lideri Bülent Ecevit, milletvekillerine yapılan zamlara tepki gösterdi; maaş zammını kabul etmeyeceğini açıkladı.
- 1979 - İlk çocuk haber programı "Gökkuşağı" yayımlanmaya başladı.
- 1980 - Akaryakıt yokluğu nedeniyle fabrikaların %80'i üretimi durdurdu.
- 1982 - Yılmaz Güney, "komünizm propagandası yapmaktan" gıyabında 7,5 yıla mahkûm edildi.
- 1983 - Kültür ve Turizm Bakanlığı "Talih oyunları yönetmenliğini" yürürlüğe koydu.
- 1984 - Başbakan Turgut Özal Türk Parasını Koruma Kanunu'nun herkesin başına bela olduğunu söyledi.
- 1986 - Henry Miller'in Oğlak Dönencesi adlı romanı, müstehcen olduğu gerekçesiyle toplatıldı.
- 1986 - Hacker manifestosu, ABD'de duyuruldu.
- 1986 - 8 sanatçıya Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından "profesörlük" unvanı verildi. Unvan verilen sanatçılar arasında, Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nevit Kodallı da vardı.
- 1988 - Bülent Ersoy'un sahneye çıkma yasağı kaldırıldı. Operasyonla cinsiyet değiştiren Bülent Ersoy'un sahneye çıkmasına, Emniyet Genel Müdürlüğü 7 yıldır izin vermiyordu.
- 1988 - Türkiye Emlak Bankası kuruldu.
- 1989 - Birleşik Krallık'ta East Midlands havaalanı yakınlarında Boeing 737 tipi bir yolcu uçağı karayolu üzerine düştü: 46 kişi öldü, 80 kişi yaralı kurtuldu.
- 1991 - Hükümetle anlaşan maden işçileri, eylemlerine son vererek Zonguldak'a döndüler.
- 1992 - Ankara'da bir depoda kilitli tutulan "yasak" kitaplar Kültür Bakanlığı'nda sergilenmeye başladı. Kitaplar ileride oluşturulacak Demokrasi ve İnsan Hakları Müzesi'ne konulacak.
- 1993 - Aziz Nesin, "12 Eylül'de 5 deli bir kuyuya taş attı, 60 milyon insan çıkaramıyor." dedi.
- 1993 - Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu ile görüşmesinin ardından Saraybosna Havaalanı'ndan şehre doğru giden Bosna Hersek Başbakan Yardımcısı Hakkija Turaliç, Fransız BM askerlerinin eşliğinde ve bir BM zırhlı aracı içinde bulunduğu halde Sırplar tarafından öldürüldü.
- 1996 - Evrensel Gazetesi muhabiri Metin Göktepe, polis tarafından gözaltına alındıktan sonra Eyüp Spor Salonu yanındaki parkta ölü bulundu.
- 1996 - Antonov An-32 tipi bir kargo uçağı, Kinşasa'da (Zaire) bir pazar yerine düştü: 350 kişi öldü.
- 1997 - Vehbi Koç'un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığında boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç'un naaşı, 10 Ocak'ta ikinci kez toprağa verildi.
- 1998 - Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru'nun, İzmir'de Dr. Tibet Kızılcan'ın cenaze namazını kıldırırken ''İsteyen hanımlar namaza gelebilir'' sözleri üzerine kadınlar ilk kez erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı.
- 2001 - Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zekeriya Beyaz, fakültede katıldığı toplantıda, türban konusunun tartışıldığı sırada çıkan karışıklıkta bıçaklandı.
- 2002 - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, "Tütün Yasası"nı onayladı.
- 2003 - THY'nin İstanbul-Diyarbakır seferini yapan RC-100 tipi uçağı, Diyarbakır'a inişi sırasında düştü: 74 kişi öldü, 3 kişi yaralanarak kurtuldu.
- 2003 - Amerika Birleşik Devletleri, Afganistan'da askeri üsler kurmaya başladı.
- 2004 - Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliği'nin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği yönetmelikte, başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı.
- 2008 - Orhan Alkaya, İstanbul Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliğine getirildi.
- 2010 - Halep ile Gaziantep arasında konulan yolcu treni ilk seferini yaptı.
- 2011 - Başbakan Erdoğan, Kars Cumhuriyet Meydanı’nda düzenlenen açılış töreninde, kentteki “İnsanlık Anıtı”nı , "ucube" olarak nitelendirdi. Anıt daha sonra alınan kararla yıkıldı.
- 2016 - Başbakanlık tarafından, cuma günleri ile öğle tatilinin ibadet hürriyetini engellemeyecek şekilde kullanılabilmesine olanak sağlayan genelge, Resmi Gazete'de yayımlandı.
- 2021 - Türksat 5A uzaya fırlatıldı.
