Üniversite Personeli Patent Konusunda Bilgilendirildi

Bayburt Üniversitesi öğretim elemanları, Avrupa Patent Ofisi (EPO) ile Türk Patent Enstitüsü (TPE) tarafından ortaklaşa yürütülen ve Bayburt Üniversitesi'nin de dahil olduğu "Üniversitelerde Sınaî Mülkiyet Hakları Bilgisinin Yaygınlaştırılması" projesi kapsamında "Patent, Patent Alım Süreci ve Patent Veri Tabanları" konusunda bilgilendirildi.

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çok Amaçlı Salonu'nda verilen seminerde genel olarak "Patent nedir, patentin önemi, buluş basamakları, patent alım çeşitleri, süreci ve koşulları, ülkelere göre patent prosedürü, patent araştırması, patent projeleri ve TÜBİTAK teşvikleri" konuları Türk Patent Enstitüsü Uzmanı İrem Tomak tarafından örneklerle anlatıldı.

Patentlerin ulusal olduğuna ve bir patentin tüm dünyada geçerli olmasının söz konusu olmadığına dikkati çeken Tomak, şu bilgileri verdi: "Patent, buluş sahibine başvuruyu kullanımına ilişkin belirli bir süre boyunca haklar sağlayan ve devlet tarafından verilen bir belgedir. Patentin 2 tür işlevi vardır: tekel ve bilgi işlevi. Patent, buluş sahibine buluşu belli bir süre kullanma (tekel) hakkı vererek buluş yapmayı teşvik etmekte ve yeniliklere basamak oluşturmaktadır. Karşılığında ise buluş, kamuya açıklanarak buluştan esinlenme olanağı sağlanmakta ve bu yolla yeni buluşların yapılabilmesinin önü açılmakta, böylece ekonomik ve teknolojik gelişme sağlanmaktadır. Patent korumasının süreleri var; 7, 17, 20 yıllık korunma sağlanmaktadır başvurudan itibaren. Patent bilgileri dünyada herkes tarafından kullanılmaktadır. Dünyada yaklaşık 70 milyon patent dokümanı bulunmaktadır. Her yıl 1 milyon patent dokümanı bu sayıya eklenmektedir. Dünyadaki teknik bilginin yaklaşık yüzde 80'i patent dokümanlarında bulunmaktadır. Patent, rakipler tarafından zor durumda bırakılmayı önlemesi ve üretim yapmadan da piyasada söz sahibi olma imkanı vermesi açısından önemlidir. Patent, yeni teknolojileri insanlığın hizmetine sunar; buluşu yapan ile yatırımcıyı bir araya getirerek yeni teknolojiyi kazanca dönüştürme imkanı verir; yeni teknolojilerin hayatımıza girmesine yardımcı olur. Aynı zamanda öğretim elemanlarının da yayınları için patent almaları onların mesleki kariyerlerine katkı sunar. Üniversiteden mezun olanların ya da iş arayanların iş bulmalarına yeni istihdam alanları yaratarak yardımcı olur. Ayrıca tüketiciler, büyük teknolojilere sahip olmayı her zaman için isterler patenti olmayan ürünlere tercih ederler."

Sunumunda patent kriterlerine de değinen Tomak, patentlenebilen ve patentlenemeyen buluşların olduğunu belirterek, "Ülkemizde ulusal ve uluslararası olmak üzere 2 çeşit patent kanunu bulunmaktadır. Patentin 3 adet kriteri vardır: Bir buluşun patentlenebilmesi için 'yenilik', 'buluş basamağı' ve 'sanayiye uygulanabilirlik' kriterlerinin olması gerekiyor. Patentlenebilen buluşlar; ürünler, ürünü üretmek için aletler, ürün üretim metotları, ürünün kullanımı yani süreci kısaltan şeyler olarak düşünülebilir. Patent verilemeyen buluşlar ise tedavi ve teşhis usulleri, doğada bulunan bitki ve hayvan çeşitleri ve kamu ahlakına aykırı buluşlardır. Genel ahlaka ve kamu düzenine aykırı olanlara; kara mayınları, hayvanlarda ötenazi yöntemini örnek verebiliriz. Buluş olarak kabul edilmeyenler ise; oyun ve iş kuralları, bilgisayar programları, keşifler, matematik metotları, sanat eserleri ve estetik yaratımlar buluş olarak kabul edilmemektedir. Buluş, tamamen yeni olmalı; yani sadece ülkemizde değil, dünyanın hiçbir yerinde olmamalı. Bilinen bir ürünün geliştirilmiş kısımları için de patent verilebilir" bilgilerini verdi.

Patent prosedürü konusunda ise; buluşu yapanın başvuruda mutlaka belirtilmesi gerektiğini, aksi takdirde başvurunun dikkate alınmayacağını, ayrıca 1 yıl içerisinde tüzel kişiler tarafından en fazla 20, gerçek kişilerce de en çok 5 patent başvurusu yapılabileceğini kaydeden Uzman Tomak son olarak, üniversitelerin patent başvuru istatistikleri ve patent projelerinden bahsetti.

Bayburt Üniversitesi akademik ve idari personeli ile öğrencilerin katıldığı seminerin sonunda Genel Sekreter Vekili Aras Ünsal, Türk Patent Enstitüsü Uzmanı İrem Tomak'a verdiği bilgilerden ötürü teşekkür ederek üniversite adına çini tabak hediye etti.