Saç derimizin altında her bir saç teline bağlı bir salkımdaki üzüm tanelerine benzer yağ bezleri/kesecikleri bulunur. Yağ bezleri her gün belirli miktarda sebum adı verilen yağ asitlerinden zengin bir yağ üretir. Sebum özellikle saçlı derinin PH seviyesini düzenleyerek cildi hastalık yapıcı bakteri ve mikroplardan korur, derinin savunma sistemini destekler ve saç derisini nemlendirir. Sebum aynı zamanda daha kısa ve düz saçlarda saç telinin etrafını kaplayarak saçın daha parlak görünmesine yardımcı olur. Saç için doğal bir yapılandırıcı ve koruyucudur.
Çocukluk döneminde daha az aktif ve küçük yapıda bulunan yağ bezleri ergenlik döneminde hormonsal salgıların devreye girmesi ile beraber genişler ve aktif hale gelir. Yağlı saç sorunu ilk gençlik dönemindeki kişilerde daha sık görülür.
Sebum üretimi, androjen dediğimiz seks hormonlarının (özellikle testosteronun) kontrolü altındadır. Yağ salgısı ergenlik döneminde, regl dönemi öncesi, hamilelikte ve androjen, kortikosteroid içeren ilaçların kullanıldığı dönemlerde, stresli dönemlerde ve bazı hormonsal sorunların olduğu dönemlerde artabilir.
YAĞLI SAÇLAR SIK MI YIKANMALIDIR?
Evet, yağlı saçlara sahip olan kişiler yüzünü yıkadığı sıklıkta, saçını da yıkayabilir. Saçı şampuanlarken amaç saçlı derideki yağı ve kiri temizlemektir. Saç yıkama sıklığı kişinin saç derisinin yağlanma oranına, cinsiyete ve yaşa, gün içinde yapılan fiziksel aktiviteye ve mevsime göre, kişinin maruz kaldığı ortama göre (yemek buharı, egzoz, toz, hava kirliliği) dilerse her gün olabilir.
Erkeklerin saçı kadınlara göre daha yağlıdır. Ergenlikteki gençlerin saçları daha hızlı yağlanır. Spor yapan, dışarıda çalışan, beden gücü ile iş yapan, yaz döneminde daha sık terleyen kişiler dilerse saçlarını her gün gerekirse günde iki defa yıkayabilir.
SIK YIKANMAK SAÇI KURUTMAZ MI?
Erkeklerin ve saçını kısa kullanan kişilerin veya saçında boya işlemi olmayan kişilerin saçını sık yıkamasında hiç bir sakınca yoktur. Eğer şampuanlama yağlı saçlara özel geliştirilmiş kaliteli bir ürünle yapılıyorsa yıkanan saç nemini korur ve sağlıklı kalır. Saçın ürettiği yağ saç telinin üzerini kaplar ancak saç teli içerisine nüfus edemez. Saçı nemli, esneyebilir ve sağlıklı kılan, saçın üstündeki yağ değil, saç kılıfının içindeki su miktarı ve saçın bu suyu tutabilme kapasitesidir. Bu açıdan bakıldığında sık yıkanan saç daha çok suyla buluşur bu saç için iyidir. Saçını uzun kullanan kişiler her yıkama sonrası saç kremi kullanımı yaparak saçın yıpranmasını önleyebilir.
Ancak saçında boya işlemi olan, saç yapısı kuru veya saçı kıvırcık olan, zaman sıkıntısı olan kişiler elbette saçlarını daha az sıklıkta yıkayabilir. Her yıkama sonrasında saçını yüksek ısı ile şekillendiren, sıklıkla düzleştirici/maşa kullanan veya fön çektiren kişilerin saçı yıpranmaya daha açık olacağı için bazen saçı az yıkamayı tercih etmek saçı korumak açısından daha doğru olabilir. Bu nedenle yıkama sıklığı saç ve saç derisinin durumuna göre kişiye göre belirlendiği zaman en sağlıklı sonuçlar elde edilmektedir.
YAĞLI SAÇLARIN YAĞLA BESLENDİĞİ DOĞRU MUDUR?
Hayır, doğru değildir. Saç derisindeki yağın temel görevi saç derisini nemli tutmak ve derinin savunma mekanizmasını artırmaktır. Elbette derinin belirli oranda yağlı olması gerekir ancak kişinin cildi çok kuru olmadığı sürece özellikle erkeklerde günlük üretilen yağ saç derisi için yeterlidir. Ancak dalgalı, kıvırcık ve boyalı saçlarda saç derisinde bulunan yağ saçın yapısı gereği, düz saçlardaki gibi kolayca saç gövdesine kadar inemez. Bu nedenle kişi saçının ucuna bakarak saçının yağlanmadığını düşünebilir. Saç uçları kuru olduğu halde saç derisi kolay yağlanan çok kişi vardır.
Saç yağlansın diye saçı günlerce yıkamamak ve saçın yarısına kadar yağlı hale gelmesini beklemek de doğru değildir. Saç derisinin uzun süre yağlı bırakılması saç derisinde hassasiyet, kaşıntı, sivilce, kepek ve kabuklanma tipi farklı cilt sorunlarını beraberinde getirir, egzama sorunlarının iyileşmesini geciktirir. Uzun dönemde saç ve saç derisini sağlığı bozulabilir. Hatta bir süre sonra bakteriyel içeriği artan yağ salgısı saç kılıfları içerisinde enfekte olup saç çıkışlarını da olumsuz yönde etkiler. Saçların sağlıklı olması için ilk koşul saç derisinin temiz ve sağlıklı olmasıdır.
SIK YIKANAN SAÇ DAHA ÇABUK YAĞLANMAZ MI?
Saç derisi yıkandıktan 20 dk sonra tekrar belirli oranda yağ üretir. Yağ bezleri erekte kası kontrolünde çalışır ve belirli oranlarda saç derisine düzenli olarak yağ bırakır. Yüzümüzü yıkadıktan sonra nasıl ki yüzümüz daha fazla yağlanmıyorsa saçımızda daha fazla yağ üretmez. Saçını günlük yıkayan bir kişide gün içinde saç yağlanması daha kolay fark edilir. Ancak saçı birkaç gündür yağlı olan kişi saçı tekrar ne kadar yağlandı fark edemez. Bu nedenle sık yıkanan saçın daha sık yağlanması algıda seçiciliktir.
Elbette bazı dönemlerde saçımız daha hızlı yağlanıyor olabilir. Ergenlik döneminde, regl dönemi öncesinde, hamilelik döneminde, hormonsal bazı sıkıntılar varken, stres seviyesi yüksekken saçın daha hızlı yağlandığını görebiliriz. Bu dönemlerde her zaman kullandığımız ürünler yağı temizlemek anlamında bazen istediğimiz etkiyi yaratmayabilir. Bu nedenle dönemsel olarak şampuan ihtiyaçlarımız farklılaşabilir.
YAĞLI SAÇLAR ÖZEL BİR BAKIMA İHTİYAÇ DUYAR MI?
Yağlı saçın sık yıkanması gerekir. Bu nedenle günlük kullanıma uygun, yağı arındırma özelliği yüksek, saçı kurutmayan yumuşak dokulu bir şampuan tercih etmek gerekir. Atkestanesi özü, papatya, çay ağacı yağı, biberiye, aloe vera, limon, portakal özü, nane ve mentol içerikleri yağlanmaya karşı şampuanlar da aranması gereken içeriklerden bazılarıdır. Bunun yanı sıra, aşırı yağlı saçlarda daha derinlemesine temizleyici özelliği olan, anti-fungal ve anti bakteriyel, keratolitik içerikler ile zenginleştirilmiş arındırıcı bir kepeğe karşı şampuan veya saç peelingi de haftada 1-2 sıklığında yıkama rutinine katılmalıdır.
Saç ve saç derisi problemlerini tetikleyen pek çok faktör olabilir. Trikologlar kişiye özel detaylı saç analizi yaparak, saçı etkileyen faktörleri tanımlar ve kişi en iyi sonucu alabileceği bakım yöntemlerine yönlendirilir. Yaklaşık 1 saat süren saç analizi detaylı soru-cevap, saç ve saç derisinin elle ve mikroskopla incelenmesi, saç dökülmesi analizi şeklinde ilerler.
