BİZE ULAŞIN
Demir eksiklliği; hemoglobinin yaş ve cinsiyete göre kandaki hemoglobin miktarının erişkin erkeklerde 13g/dl, kadınlarda ise 12g/dl değerinin altında düşmesi durumudur. Çoğu zaman önemsenmeyen bu sorun tedavi edilmediği takdirde birçok ciddi hastalığa davetiye çıkarır.
6 ay ile 6 yaş arası çocuklarda bu değerler, 11g/dl’nin, 6-14 yaşlarda 12g/dl’nin altındaysa demir eksikliği olarak kabul edilir. Çocuklarda annemi; büyüme gelişme, beyin fonksiyonlarını olumsuz etkilediği için çok daha tehlikeli bir durumdur.
Alyuvarlarda bulunan hemoglobinin asıl fonksiyonu akciğerlerden dokulara oksijen taşımaktır. Anemide hemoglobin yetersiz olduğundan dokulara ulaşan oksijen miktarı azalır ve sonucunda hipoksi gelişebilir. Bu durum bütün vücut sistemini etkileyerek kalp, kas ve sinir sisteminde önemli belirtilerle ortaya çıkar. Yaygın görülen bir durum olan demir eksikliği; özellikle emzirme ve hamilelik döneminde, büyüme çağı ve aşırı adet kanaması geciken genç kızlarda takibi yapılması gereken bir sağlık problemidir. Bu durumların dışında; ülser, bağırsak kanseri, rahim ağzı kanseri gibi durumlarda da yine anemi görülebilir. En sık rastlanan anemi türleri ise; demir eksikliğine bağlı anemi, folik asit eksikliğine bağlı anemi ( Koyu yeşil sebzelerden yoksun bir beslenme düzeni sonucu görülür.) Vitamin B-12 eksikliğine bağlı anemi (Özellikle vejetaryen ve vegan yaşam tarzını benimseyen kişilerde görülür.)
Demir eksikliğinin en önemli nedeni, demir yapan besinlerin tüketilmemesidir. Demirin bağırsaklardan emilimini engelleyecek süt, yoğurt tahıl gibi besinlerin fazla tüketilmesi bir diğer önemli nedendir. Yemek yerken demir emilimini engelleyen kafeinli (çay,kahve, kola vb.) içeceklerin tüketilmesi de demir eksikliğini tetikler. Çocukluk çağında karşılanması gereken gereksinimlerin yeteri düzeyde karşılanamamasıdır. Kadınlarda yaşanan aşırı adet kanamaları, sürekli olarak ağrı kesici kullanımı, yetersiz ve dengesiz beslenme de demir eksikliğine sebep olan nedenler olarak sıralanabilir.
Bedensel yorgunluk ve halsizlik, ellerde ve ayaklarda uyuşma hissi, tırnakların çabuk kırılması, saçların dökülmesi, konsantre olmakta zorlanma, sinirli bir ruh hali, cilt renginde solgunluk ve sıklıkla görülen baş ağrısı.
Tedavi için doktor gerekli tetkikleri yaptıktan sonra bir tedavi haritası çıkarır. Bu harita; hastanın daha önce yaşadığı hastalıklar, kullandığı ilaçlar, gösterdiği belirtiler ve tetkiklerin sonucunun değerlendirilmesiyle ortaya çıkar. Bunun sonucunda ise demir eksikliğine bağlı aneminin neden ortaya çıktığı saptanır. Tedavi de ilik naklinden, kan vermeye kadar birçok etkili yöntem bulunmaktadır. Tedavide en önemli kısım, demir eksikliğine neden olan etkenin tedavi edilmesidir
Demir açısından zengin; kırmızı (dalak, karaciğer, yürek)ve beyaz et, süt ve süt ürünleri, yumurta, yağlı tohumlar (kaju, fındık, keten tohumu, ceviz, badem) baklagiller, koyu yapraklı sebzeler, kuru meyveler (üzüm, keçi boynuzu, kara dut) gibi besinlerden sık sık tüketilmelidir. Yeni doğan çocuklarda ilk 6 ay demirden zengin anne sütünün verilmesi bu anlamda oldukça önemlidir. Bebeğe ek gıda verilmeden önce tek başına inek sütü verilmemelidir. İnek sütüne karşı oluşabilecek olası intölerans ile çocukta çeşitli reaksiyonlar sonucu gizli kanamalar olabilir. Bu da erken yaşta anemiye yol açabilir.
Bitkisel kaynaklı ve biyo yararlılığı düşük demirin emilimini artırmak için C vitamini içeren besinlerin (turunçgiller, yeşil bitkiler vs.) beslenme rutinine eklenmesi gerekmektedir. Artmış demir eksikliğini normal seviyeye getirebilmek adına demir desteği ek olarak alınabilir. Bebeklerde ise demir destekli mamaların kullanımı sağlanmalıdır. Yemek sırasında kahve ve çay gibi kafeinli içeçekler tüketilmemelidir.
