Fındık Tüccarının Sorunları

Trabzon Meclis Başkanı Mehmet Cirav, "Öncelikli hedef, fındığı kilosu 10 liradan satmak değil, ürettiğimizin tamamını satarak piyasaya hakim olup fiyat hareketlerini bile düzenlemektir" dedi. Cirav başkanlığında TTB'de düzenlenen toplantıda, fındık alım satımı yapan tüccarların sorunları tartışıldı. Cirav, 2009'da fındıkta destekleme dışında devlet müdahalesinin kalktığını ve serbest piyasa sistemine geçildiğini belirterek, "Bizim 15-20 yıldan beri olmasını istediğimiz ama 2009'da uygulanmasını sağlayabildiğimiz sistemin ne denli doğru olduğu bugün anlaşılmıştır. Serbest piyasaya karşı çıkıp fındığın 600-700 bin ton olduğu yıllarda fiyatın çok düşeceğini söyleyenler, bugün bu miktardaki rekoltelerde bile fiyatın düşmediğini görüyorlar. Bu da arz talebe göre oluşan bir piyasa söz konusu olduğunda üreticinin de hakkına ne kadar sahip çıktığının göstergesidir" diye konuştu. Serbest piyasanın, ihracatı olduğu kadar iç piyasa tüketimini de olumlu etkilediğini dile getiren Cirav, şöyle devam etti: "İhraç ettiğimiz fındık miktarı 600 bin ton kabukluya tekabül eden 300 bin ton içe ulaşmak üzeredir. İç piyasada ise fındık tüketimi 125 bin tonu aşmıştır. Bu da sistemi kendi kurallarına bırakır, devletin, dolayısıyla siyasetçinin müdahale alanından çıkarırsanız piyasanın olumlu etkilendiğinin göstergesidir. Bugün piyasa iyidir. 10 yıl sonra daha da iyi olacaktır. Bugün kabuklu fındık 2,5 dolar karşılığı fiyat bulurken, 10 yıl sonra 5 dolar olabilecektir, olacaktır. Çünkü ortada devletin müdahale endişesini bir kenara koymuş ihracat ve ithalatçılar vardır, istikrar vardır. Türkiye'nin hedefi söz sahibi olduğu piyasayı tamamen ele geçirmek olmalıdır. Öncelikli hedef fındığı kilosu 10 liradan satmak değil, ürettiğimizin tamamını satarak piyasaya hakim olup fiyat hareketlerini bile düzenlemektir." Türkiye hariç dünya ortalamasının dönüm başına 200 kilogram olmasına rağmen Türkiye'de ortalama verimin 100 kilogramın bile altına düştüğünü ifade eden Cirav, şunları söyledi: "Bunda serbest piyasa sistemine geçildikten sonra üreticinin mağdur edilmemesi için verilen doğrudan gelir desteğinin alan bazlı uygulanmasının etkisi büyüktür. Üretici nasıl olsa parayı alıyorum diyerek bahçesine girmiyor. Bakım yapmıyor, verimi artırmıyor. Artık bu sistemin araziye değil de ürüne verilerek verimin artırılmasının teşvik edilmesi zamanı gelmiştir. Buna da 2015'den itibaren geçilmelidir. 1988'de uygulanan ve bazı suistimaller nedeniyle durdurulan ürün bazlı destekleme, aksaklıklar giderilerek mutlaka hayata geçirilmelidir." Cirav, yanılgının az olduğu rekolte tahminlerinin yapılması için yeni yöntemlerin hayata geçirilmesi gerektiğini kaydederek, "Rekolte tahmininde aşağı yukarı yüzde 5'lik yanılgı normal olabilir ama geçtiğimiz yılki gibi yüzde 15'i aşan bir tahmin piyasada ister istemez olumsuzluk yaratır, yaratıyor. Bunun için daha sağlıklı sistemler hayata geçirilmelidir" ifadelerini kullandı.