BİZE ULAŞIN
Antik Çağ medeniyetleri arasında ticari faaliyetler bakımından ön plana çıkan Lidyalılar, Lidya adı verilen bir bölgede yaşam sürmesi ile bilinir. Bu uygarlığın tarihte Hititler ile Frigler’in egemenliği altında kaldığı da belirtilebilir. Kral Giges döneminde Lidyalılar devleti kurulduğunda bu uygarlığın parlamaya başladığı görülür. Lidyalılar’ın tarih sahnesinden çekilmesinde rol oynayan devlet ise Persler olarak bilinir. Ancak geçmişte Kral Yolu’na kadar uzayan yaşam alanı ile Lidyalılar, pek çok uygarlık ile etkileşim halinde kalarak insanlık tarihine iz bırakmayı başaran toplumlardan olmuştur.
Antik Çağ medeniyetlerinden biri olan Lidyalılar, Anadolu’nun batısında yayılma gösterdiği bilinen bir uygarlıktır. Bu toplumun tam olarak Gediz ve Menderes ırmaklarının arasında yer alan bir bölgede yaşam sürdüğü söylenir. Lidya olarak adlandırılan bu bölgeye yerleşen Lidyalılar, Hint- Avrupa kökenli bir kavimdir. Ayrıca Anadolu topraklarında yaşam süren Lidyalılar’ın ilk olarak Hititler’in, daha sonra ise Frigler’in egemenliği altında kaldığı belirtilebilir.
Tarihte Lidyalılar’ın yaşam sürdüğü bölgenin günümüzde hangi illerin yer aldığı bir coğrafyaya denk geldiği de sıklıkla araştırılır. Gediz Nehri ile Küçük Menderes vadilerinin yer aldığı bir bölgede konumlanan Lidya’nın, günümüzde Uşak ve Manisa illerinin bulunduğu coğrafyada konumlanmış olduğu söylenebilir. Bununla beraber Lidyalılar’ın yayılma gösterdiği bölgenin, bu uygarlık tarih sahnesinden çekildikten sonra da Roma İmparatorluğu’na kadar Lidya olarak anıldığı bilinir. Geçmişte Lidyalılar’ın yer aldığı bu coğrafyayı çevreleyen bölgeler ise doğuda Frigya, batıda İyonya, kuzeyde Misya ve güneyde Karya olarak belirtilebilir.
İnsanlık tarihine pek çok açıdan katkıda bulunan Lidyalılar’ın ne zaman tarih sahnesinde yer almaya başladığı sıklıkla araştırılır. Dolayısıyla Lidya bölgesinin ve Lidyalılar’ın ne zaman kurulduğu belirtilmelidir. Lidyalılar, Frigyalılar olarak adlandırılan uygarlığın yıkılmasının ardından kurulan bir toplumdur. Bu toplum, Kral Giges döneminde bağımsız bir devlet kurması ile bilinir. Lidyalıların kurulduğu tarih ise bu bağlamda MÖ 687 olarak açıklanabilir.
Kral Giges, MÖ 6. yüzyıla dek hüküm süren Lidyalılar’ın sınırlarını genişletmesi ile meşhurdur. Dolayısıyla Lidya bölgesinin doğu sınırlarının, bu devletin kurulması ile birlikte Kızılırmak’a kadar uzandığı söylenebilir. Ayrıca Lidyalılar’ın Kimmerler’e karşı Asurlular ile etkileşim kurarak iş birliği yapması, Lidya’nın Kral Yolu Asur’a kadar uzanmasında da etkili olmuştur. Daha sonra Medler ile yapılan savaş neticesinde Lidyalılar’ın, MÖ 585 yılında bu uygarlıkla barış imzalayarak Kızılırmak sınırında kaldığı belirtilebilir.
Lidyalılar’ın son kralları olarak bilinen Krezüs zamanında Lidya devleti, en parlak dönemini yaşaması ile ön plana çıkar. Başkenti sanat ve kültür merkezi olarak nitelendirilen Lidya’nın, bu dönemden sonra ise yıkılma dönemine girdiği bilinir. Adalar yani Ege Denizi’ne çıkmak istemediği söylenen Pers Kralı Kyros’un, Mısır ile ittifak içerisinde olan Lidya Kralı Krezüs’ü yendiği görülür. Dolayısıyla MÖ 546 yılında Pers Kralı Kyros, Lidya Krallığı’nın tarih sahnesinden çekilmesine neden olmuştur.
Günümüzde Manisa ve Uşak illerinin bulunduğu bir konumda yayılma gösteren Lidyalılar adlı uygarlığın, Kral Giges döneminde kurularak tarih sahnesinde rol almaya başladığı bilinir. Bu uygarlığın yaşam sürdüğü Lidya bölgesinin başkenti ise Sardes olarak adlandırılır. Kral Yolu’nun başlangıcı olarak bilinen Sardes, günümüzde Manisa ilinin Salihli ilçesinde konumlanır. Salihli’de Sardis ismiyle ziyaret edilen bu antik bölge, geçmişte Lidya’nı başkenti olarak pek çok tarihi olaya tanıklık etmesiyle dikkat çeker.
Lidyalılar’ın başkenti olan Sardes, aynı zamanda geçmişte bu uygarlığın kültür ve sanat merkezi olarak nitelendirilen bilinen bir kenttir. Çünkü Lidyalılar’ın tarih, sanat ve ticaret kapsamında yürüttüğü pek çok faaliyete Sardes kentinin tanıklık ettiği söylenebilir. Günümüzde bu antik kentte yer alan pek çok kalıntı, Lidyalılar’ın tarihine ışık tutmayı başarır.
MÖ 687 yılında kurulduğu bilinen Lidyalılar’a yönelik olarak en çok araştırılan konulardan biri paranın icadıdır. Yani Lidyalılar denildiği zaman akla ilk olarak parayı bulmalarının geldiği söylenebilir. Parayı bulan ilk uygarlık olarak nitelendirilen Lidyalılar, madeni parayı kullanan ilk medeniyettir. Tarihte Sümerler ile Mısır’da da para kullanımına başvurulduğu bilinir. Ancak bu medeniyetlerin para olarak kullandığı ögeler çeşitli metaller ile arpa gibi tahılları içerir. Dolayısıyla ilk olarak gümüş ve altın madeni para kullanımına başvuran uygarlık Lidyalılar olmuştur.
Lidyalılar hakkında bilgi sunulurken değinilmesi gereken en önemli hususlardan biri de bu uygarlığın ilk madeni parayı icat ederek insanlık tarihine ne açıdan katkıda bulunduğudur. O dönemde sikke olarak adlandırılan madeni parayı ilk defa kullanan Lidyalılar; paraları altın, bakır, nikel, gümüş, metal ve alüminyum karışımları ile elde eden bir toplumdur. Lidyalılar’ın bu nitelikteki sikke adı verilen madeni paraları üreterek, ilkel çağlarda ticaret kapsamında kullanılan araçları daha kullanışlı bir hale getirdiği söylenebilir. Ayrıca bu sikkelerin farklı medeniyetler ile yapılan ticari faaliyetler sonucunda yayılma gösterdiği bilinir. Dolayısıyla Lidyalılar’ın bulduğu ilk madeni paralar, günümüzdeki altın gibi kıymetli menkuller ile kağıt ve madeni paranın temelini oluşturmuştur.
