AB'nin en üst mahkemesi, 29 Eylül 2022'de AB Komisyonu tarafından açılan davada Malta'nın altın pasaport dağıtma uygulamasını sonlandırması gerektiği yönünde karar verdi. Malta yabancılara yaklaşık 900 bin avro (yaklaşık 39 milyon 500 bin lira) karşılığında vatandaşlık veriyordu.
Gerekçeli karara göre Mahkeme, "bir üye devletin vatandaşı olma statüsünün ve dolayısıyla Birlik vatandaşlığının verilmesinin ticarileştirilmesi anlamına geldiğini ve bunun AB Anlaşmalarından kaynaklanan temel statü kavramıyla bağdaşmadığını" tespit etti.
Mahkeme, ödeme yapmanın vatandaşlık verilmesi için temel bir ölçüt oluşturmadığını vurguladı. Böylece para karşılığı AB vatandaşı olmanın yolu hukuken kapatılmış oldu.
AB Komisyonu, Malta'ya karşı 20 Ekim 2020'de söz konusu uygulama nedeniyle AB yasalarını ihlal ettiği gerekçesiyle "ihlal süreci" başlatmıştı. İlgili açıklamada Malta'nın Rusya'nın Ukrayna'da savaş başlatmasının ardından bu uygulamayı Rus ve Belaruslular için durdurmasına rağmen diğer ülke vatandaşları için sürdürdüğü ifade edilmişti.
Patronlar Dünyası'nın haberine göre 2019’da Sabancı ailesinin üyeleri dahil Türkiye’nin sayılı zenginlerinin da Malta vatandaşlığına geçmişti. Yaklaşık 2 bin ‘altın pasaport’ sattığı belirtilen Malta’nın 2012 ile 2017 yılları arasında vatandaşlık verdiği kişilerin yüzde 40’ı Rusya vatandaşı. Malta 2004’ten bu yana AB üyesi. Dolayısıyla bu ülkenin pasaportuna sahip kişiler, otomatikman AB vatandaşı oluyor. AB’nin icra organı Avrupa Komisyonu, 2022’de Malta aleyhine Avrupa Adalet Divanı’na dava açmıştı.