Kabul etmeliyiz ki geçtiğimiz yıl ülkemizdeki otomotiv sektörü için oldukça zorlu geçti. Yıl içinde Türk lirasında yaşanan değer kaybı, dalgalı döviz kurları, yükselen enflasyon ve artan faiz oranları ülkemizdeki sıfır otomobil ve hafif ticari araç piyasasını sert bir biçimde etkiledi. Tüm bunları takiben yeni araçların fiyatlarının yükselmesi ile satışlar üçte bir oranında düştü. Tabii yılın son aylarında mevcut hurda teşvikine ek olarak gelen ÖTV ve KDV indirimleri piyasayı biraz da olsun canlandırdı. Bunun üstüne otomobil üreticilerinin getirdiği yıl sonu indirimleri ve müşterilerine sıfır faizle ve 12 aya varan vadelerle sağladığı kredi imkanları sektörün yılı en az zararla kapatmasına yardımcı oldu diyebiliriz. Ancak ne yazık ki bir noktada tüm bu çabalar yetersiz kaldı.
Türkiye’de geçtiğimiz yılın ilk 11 ayında yani Ocak-Kasım döneminde % 34 oranındaki bir düşüşle toplamda 543.231 sıfır otomobil ve hafif ticari araç satıldı. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD), 2018 Ekim Perakende Satışlar (Yerli & İthal) raporunu henüz yayınlamadı. Ancak İngiltere merkezli analiz şirketi LMC Automotive, Aralık ayı satışları da dahil olmak üzere 2018’de Türkiye’deki satışların 610.000‘i geçmeyeceğini açıkladı.
ODD raporlarına göre 2017, 2016 ve 2015 yıllarında bu rakamın sırasıyla 956.194, 983.720 ve 968.017 olduğunu, son yıllarda 1 milyona yakın seyrettiğini ve büyük ölçüde istikrarlı olduğunu belirtelim.
Geçtiğimiz üç yıla ait bu veriler Türkiye’deki sıfır otomobil pazarının geçtiğimiz yıl % 35 oranında daraldığını gösteriyor. LMC Automotive yeni yıla adım attığımız bu günlerde oldukça erken ver karamsar bir tahminle 2019 yılında satışların 450.000’e kadar düşebileceğini belirtti. Ancak LMC Automotive tahminlerinde yanılabilir. Çünkü geçtiğimiz yılın son aylarında gelen ve sektöre kısa bir süre de olsa nefes aldıran ÖTV ve KDV indirimleri beklenilenin aksine 31 Aralık 2018 gece yarısında sona ermedi. İndirimlerin yeni yılın ilk 3 ayında devam edeceği açıklandı. Vergi indirimlerin bir üç ay daha uzatılması satışları canlandırabilir ve sektörün üzerinde uzun süredir dolanan kara bulutları dağıtabilir. Bu da tahmin edilen rakamları bir hayli oynatabilir.
Türkiye Ford, Fiat, Renault ve Toyota gibi birçok otomotiv devi için sadece sıradan bir pazar değil. Aynı zamanda bir üretim ve ihracat merkezi. Türkiye vasıflı ve yarı vasıflı çalışanları, tedarik kaynaklarına kolay erişimi ve bulunduğu merkezi konum ve ihracat noktalarına yakın olması itibariyle otomobil üreticileri için düşük maliyetli bir üretim ve dağıtım merkezi. Üstelik enerji maliyetleri Avrupa’dan çok daha ucuz ve Avrupa’ya oldukça yakın. Bu nedenle birçok Fiat, Renault, Ford ve Toyota gibi birçok Avrupalı, ABD’li ve Asyalı otomotiv devi otomobil üretiminde ülkemizi tercih ediyor. Bir kısmı da tercihlerine eklemeye devam ediyor.
Avrupa’nın en büyük otomobil üreticisi konumunda olan Volkswagen Group önümüzdeki yıllarda Türkiye’de gelmeyi planlıyor. Alman otomotiv devi Çek alt markası Skoda için Türkiye’de dev bir üretim tesisi açmayı planlıyor.
Her ne kadar ülkemizdeki otomotiv sanayi için yaklaşık 60 yıldır gündemden düşmeyen montaj sanayi deyimi kullanılsa da ortada bir yadsınamaz bir gerçek var. Türkiye otomobil üretimi konusunda büyük bir bilgi birikimi ve tecrübeye sahip.
Koç Holding ve Ford’un ortak girişimiyle kurulan ve yaklaşık 60 yıldır İzmit Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim yapan Ford Otosan burada Transit, Connect, Courier ve Tourneo Custom gibi hafif ticari araçlar üretiyor.
Fiat Chysler Automotive (FCA Group) yani Fiat ise yine Koç Holding ortak girişimi ile kurduğu TOFAŞ Bursa fabrikalarında halihazırda Fiat Egea sedan / hatchback / station wagon gibi kompakt otomobiller üretiyor.
Yine Fransız otomotiv devi Renault, OYAK-Renault ortaklığı ile Bursa’daki üretim tesislerinde üretim yapıyor. Burada Clio ve Megane gibi yüksek satış hacmine sahip modellerini üretiyor.
Toyota Türkiye ise yerel pazarın ihtiyaçlarını karşılamak ve Avrupa’ya ihraç etmek için Corolla sedanı ve kompakt SUV modeli CH-R’yi üretiyor. Son dönemde ise Sakarya’da bulunan üretim tesisine 400 milyon dolar yatırım yaptığı biliniyor.
Geçtiğimiz yılın ilk 11 ayında Türkiye’deki otomobil üretimi % 8 oranında düşerek 1.5 milyona geriledi. 2017 yılında bu rakam 1.66 milyondu. Önümüzdeki yılda ise bu rakamın 1.4 milyona düşeceği tahmin ediliyor. Bunun akabinde ihracat hacminin de üretimle aynı oranda düşmesi kuvvetle muhtemel. Ancak yinede sektörün gidişatı için yorum yapmak için oldukça erken. Bu konuda pesimist olmamak gerekiyor. Önümüzde uzunca bir yıl var. Umuyoruz ki ülkemiz otomotiv sektörü için beklenilenin aksine daha verimli bir yıl olur.
