Rütbe kelimesi dilimize Arapçayla Türkçenin etkileşimi sonucunda geçmiştir. Arapçada "basamak, derece, mevki, duruş" anlamlarına gelen "rutbe" kelimesinden alıntıdır. Türkçenin eski dönemlerinden beri dilimizde olan bu kelime ilk zamanlarda "derece" anlamında kullanılmıştır. Türkçeleşerek "rütbe" olarak alınan kelime çeşitli anlamlarda kullanılır.
Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük'te rütbe kelimesi için isim türünde iki farklı tanıma yer verilmiştir. Bu tanımlara göre rütbe kelimesi "subay, astsubay ve polislerin sahip oldukları mevki ve derece" anlamına gelir. Bir diğer tanımına göre ise rütbe kelimesi "derece, paye ve mertebe" kelimelerine karşılık gelen bir kelimedir. Bu kelime ayrıca farklı sözcüklerle bir araya gelerek birleşik türde kelimeler türetir.
Rütbe kelimesinin eş anlamlısı olan sözcük
Rütbe kelimesinin eş anlamı olan birden fazla kelime vardır. Ancak rütbe eş anlamlısı kelimeler rütbe kadar sık kullanılan kelimeler değildir, rütbenin eş anlamlısı olan bazı kelimeler eskimiş ifadelerdir ve güncel dilde kullanımlarına pek sık rastlanmaz. Rütbe kelimesinin eş anlamı olan kelimeler:
- Derece
- Paye
- Aşama
- Mertebe
- Mesabe
- İhsanıhümayun
Rütbenin eş anlamlıları ile örnek cümleler nelerdir?
Rütbe eş anlamlısı olan kelimeler ve rütbe kelimesi kullanılarak kurulan bazı örnek cümleler şu şekildedir:
- Bir mertebede olan kişilerin bulundukları yerden bir alt makama düşürülebilir.
- Aldığın rütbeyi hak etmek için çok çalışman ve biraz da sabırlı olman gerekiyor.
- Dedem tüm taburun, askerlerin, subayların isimlerini ve rütbelerini çok iyi hatırlıyor ama dün ne yediğini hatırlamıyor.
- Tıp tahsilini yurt dışında tamamlayıp birinci derece diploma almıştı.
- Kalfalık payesine yükseldiği sırada iç karışıklık yaşanmış ve kaçmak zorunda kalmıştı.
- Bir kişiyi sanatkâr mertebesine yükselten şey karakteri değil kalemidir.
- Padişaha olan hürmeti ve faydaları sonucunda sarayda güzel bir ihsanıhümayun verilmişti.