Tarih, kayıp hazineler konusunda oldukça zengin örneklerle doludur. Kayıp hazine deyince çoğumuzun aklına altınlar, elmaslar ve yakutlarla dolu sandıklar gelir. Ancak kimi zaman bir kitap, vazo ve hançer bile servet değerinde olabilir. O halde tarihi eser olmasına rağmen ev eşyası olarak kullanılan hazinelere göz atalım.
1970 yılında Fransız bir mühendis Londra’daki ev sahibinden 100 Sterlin (1.191 TL) karşılığında bir sandık satın aldı. Mühendis bu sandığı tam 10 yıl boyunca televizyon sehpası olarak kullandı. 1986 yılında çalıştığı firmadan emekli olduktan sonra sandıkla beraber Fransa’ya döndü. 2013 yılında hayatını kaybettiğinde ise mirasçıları evdeki eşyaların değerini öğrenebilmek için bir uzman çağırdı. Böylece sandığın, Fransız siyasetçi Kardinal Mazarin’in kayıp altın sandığı olduğu tespit edilmiş oldu. Sonuç olarak Mazarin’in kayıp sandığı 2013 yılında yapılan bir açık artırmada 9.5 milyon dolara satıldı.
2002 yılında Norfolk’ta tarlasını süren bir çiftçi büyük ve yeşil bir metal parçası buldu. Onu ilk gördüğünde makine parçası olduğunu düşündü. Bulduğu her nesneyi değerlendirmeyi tercih eden çiftçi, metal parçasını uzun bir süre boyunca kapı tamponu olarak kullandı. Bu nesneyi tam atmaya karar verdiğinde bir arkadaşı uzmana danışmasını tavsiye etti. Norfolk Çevre Sorumlusu Andrew Rogerson, çiftçinin kapı tamponu olarak kullandığı nesnenin 3500 yaşında bir ayin hançeri olduğunu fark etti. Üstelik 68 santimetre boyunda olan bu hançerin keşfedilmiş sadece 6 örneği bulunuyordu. Bronz Çağı’nda bir prestij nesnesi olan ayin hançerinin ritüel amacıyla anıtsal boyutlarda yapıldığı düşünülüyor. Bu eşsiz tarihi hazine 56.877 dolar karşılığında İngiltere Ulusal Miras Anma Fonu tarafından satın alındı. Şu anda Norwich Kalesi Müzesi ve Sanat Galerisi koleksiyonunda bulunuyor.
İngiltere’nin Dorset kentinde yaşayan bir aile bahçelerindeki çiçekleri gri ve yosun kaplı 7 metrelik bir çukurda yetiştirmeye başladı. Bu mermer çukur aslında M.S 2. yüzyıla ait bir Roma lahdiydi. Bir gün müzayede değerleme uzmanı Guy Schwinge, çalıların ardından lahdi görüp aileyle temas kurmaya çalıştı. Yapılan araştırmalar sonucunda lahdin Roma döneminde yaşayan aristokratlarından birine ait olduğu anlaşıldı. 2012 yılında yapılan bir müzayedede ismi açıklanmayan bir alıcı lahdi tam 133.000 dolara satın aldı.
Johnny ve Ruth Besston çifti kedileri Winkle öldüğünde onun cezasını bahçelerine gömmeye karar verdi. Johnny Beeston kedinin mezarı için bahçeden büyük bir taş buldu. Bir süre sonra amatör bir arkeolog bahçede yürürken kedinin mezar taşını gördü. Taşın tarihsel önemini hemen anlayan arkeolog, evin sahipleriyle iletişime geçti. Uzun süren araştırmalar sonucunda heykelin Aziz Peter’ı tasvir ettiği anlaşıldı. Dünya üzerinde Anglosakson dini sanatına ait eserle çok nadir görülüyordu. Bu nedenle eser 2004 yılında müzayedeye çıktığında tam 279.115 dolara satıldı.
Bronwyn Hickmott’un Doğu Sussex’teki evinin bahçesinde oldukça ağır bir granit levha bulunuyordu. Uzun yıllar bahçedeki levha döşeme taşı olarak kullanıldı. Ancak Hickmott ve eşi daha küçük bir eve taşınmaya karar verdiklerinde değerleme uzmanı Sam Tuke’dan taşa bakmasını rica ettiler. Tuke, taşın Anuradhapura Dönemi’nden (10. yy) kalma bir ay taşı olduğunu tespit etti. Bu taş M.Ö. 4. Yüzyıldan 11. Yüzyıla kadar Sri Lanka’daki bir tapınağının giriş kapısını süslemişti. 2013 yılında yapılan bir açık artırmada ismi açıklanmayan bir alıcı bu taşı tam 767.000 dolar karşılığında satın aldı.
