Antalya'da, tarihi Kaleiçi'nin ana giriş kapısındaki Saat Kulesi'nde devam eden restorasyonda şoke eden bir gerçek ortaya çıktı. Kulenin tepesine 19'uncu yüzyıl başlarında takılan orijinal saatin çalındığı, yerine plastik saat takıldığı belirlendi. Plastik saati tutturmak için kullanılan demir çerçevenin de tarihi taşları çatlattığı görüldü. İşte şaşkına çeviren olayın detayları!
Antalya'nın en önemli sembollerinden, Helenistik döneme tarihlenen burçlar üzerinde yer alan, kule kısmı Bizans döneminde yapılan ve 1900'lü yılların başında 2'nci Abdülhamid döneminde saat kulesi olarak inşa edilen yapıda, şubat ayında başlayan restorasyon çalışmaları devam ediyor. Kulesindeki restorasyon ve kazı çalışmaları, Vakıflar Bölge Müdürlüğü ve Antalya Müzesi denetiminde, Antalya Bilim Üniversitesi'nden Doç. Dr. Esin Kuleli'nin hazırladığı proje kapsamında Antalya Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu'nun onayıyla yürütülüyor.
8 METRE BETONLA DOLDURULMUŞ
Harabeyi andıran kule içinde önceki yıllarda zeminden 8 metre yüksekliğe kadar betonla doldurulan alandaki kazı çalışmalarında, yaklaşık 1 metre derinde, biri saat düzeneğinin çalışması diğeri kulenin en üst kısmındaki çanın her saat başı çalmasını sağlayan 40'ar kiloluk iki kurşun parça bulunmuştu. Ayrıca kuledeki kampana ve diğer parçalar da konservasyon için Antalya Müze Müdürlüğü'ne teslim edildi.
SAAT GÖSTERGESİ PLASTİK ÇIKTI
Restorasyonda, 22 metre yüksekliği bulunan kulenin dört bir tarafındaki saatlerin ise orijinal olmadığı ortaya çıktı. Orijinal saatlerin 1988 yılında çalınmış olabileceği değerlendirilirken, o dönem yerine takılan saatlerin de plastik olduğu belirlendi. Ayrıca plastik saati tarihi taşlara tutturmak için kullanılan demir çerçevelerin de yıllar içerisinde ağırlıklarıyla tarihi taşları çatlattığı tespit edildi. Kuledeki hem demir çerçeveler hem de orijinal olmayan plastik saatler sökülerek, kaldırıldı.
ORİJİNALİNE UYGUN YENİLENECEK
Saat Kulesi'nde en son onarımı 1985'te yapan ve alanında Türkiye'de ender isimlerden biri olarak değerlendirilen Recep Gürgen (75) ile temasa geçilerek, 1900'lü yıllardaki orijinal saate uygun, hem de her saat başı ses çıkaracak şekilde yeniden yapımına yönelik çalışma başlatıldı. Antalya Valiliği Kültür Varlıkları Birim Müdürü Cemil Karabayram, kulenin adını aldığı saatin sökümü sırasında orijinal olmadığının tespit edildiğini açıkladı.
2'NCİ ABDÜLHAMİD DÖNEMİNDE YAPILDI
Kulenin Recep Gürgen tarafından en son 1985'te onarımdan geçtiğini öğrendiklerini belirten Karabayram, bunun üzerine Antalya Valisi Ersin Yazıcı'nın talimatıyla, Saat Kulesi'nin plastik saat ve demir çerçevelerden acilen kurtarılıp, gerçek dönemindeki üslupla yeniden yapımı ve o günlerdeki nostaljik sesiyle birlikte günümüze taşınmasına karar verildiğini kaydetti. Karabayram, “Sayın valimizin derhal talimat vermesi üzerine saatin 2'nci Abdülhamid döneminde yapılan orijinaline uygun şekilde tekrar yapılmasına yönelik çalışmalar başladı" dedi.
ORİJİNALİ İÇİN ARŞİVLER İNCELENECEK
Kuleden çıkarılan plastik parçalar ve taşlara zarar veren demir çerçevelerin tutanakla kaldırıldığını kaydeden Karabayram, “Taş üzerine direkt giydirilen metal nedeniyle taşlar 40-50 yıl dezenformasyona tabi kalmış ve çatlaklar oluşmuş. Nasıl çalınmış olabileceğine ilişkin kurumsal bir araştırma gerekiyor. Koruma Bölge kurulları ve Saat Kulesi 2019 yılına kadar mülkiyeti belediyede olduğu için belediye arşivlerinin incelenmesi gerekiyor" diye konuştu.
EN SON YAPTIĞI TAMİRİ ANLATTI
Antalya Saat Kulesi'nde en son 1985 yılında bir onarıma geldiğini anlatan Recep Gürgen ise “Geldiğim zaman orada eski makinesi vardı, aktif değildi. Daha önceden elektroniğe çevrilmişti. Üstündeki makineler Fransız malıydı. Restorasyon ve bakımını yaptım, kadranı yenilemedim. Şu anda görüldüğü gibi binanın cephesinde bir çerçeve yoktu. En son yapılan saatler maalesef getirilip oturtulmuş, yani bu çok kötü bir şey ve tamamen kalkması lazım. O makinelerin önünde cam da olmaması gerekir. Orijinal makineler nereye gitti bilmiyorum. Hatta o dönem, 'Bunu tamir edeyim, en azından muhafaza edin' demiştim ısrarla. Ve bir daha da uzun seneler benimle irtibata geçen olmamıştı" dedi.
Kendisinin tamiratı sonrasında kulenin birkaç kez daha işlem görmüş olabileceğini kaydeden Gürgen, “Nasıl oluyor da böyle bir şey yapılıp oraya konuluyor. İstenmesi halinde oraya mekanik bir makine yapılır ve çalar hale getirilir fakat bir insanın kontrolünde olması lazım. Bir adım ilerisi yine mekanik sistem haline getirilir ve insan olmadan da kendi kendine çalar hale getirilebilir. İzmit'teki saati de kendi kendine çalar hale getirmiştim. En son Galataport saat kulesini yaptım. Onun da makinesi kaybolmuş ve mekanik makine yaptım. Maalesef birçok saat kulesi bu şekilde, bu acı bir durum. Orijinal haline uygun yeniden yapılması, bulunduğu bölgeye hoş bir seda verir. Antalya Valisi Ersin Yazıcı'ya bu konuya sahip çıktığı için teşekkür ederim" diye konuştu.
(DHA)
