Video Yardımcı Hakem (VAR) Sistemi nedir: Uygulama Türkiye'de de başlıyor

Rusya'da düzenlenen 2018 Dünya Kupası'nın en önemli yeniliklerinin başında Video Yardımcı Hakem (VAR) Sistemi geliyor.

Bu uygulama sayesinde maçın skorunu etkileyebilecek tartışmalı durumlarda artık hakemler pozisyonu tekrar izleyerek kararlarını da değiştirme şansına sahip oluyor.

Türkiye Futbol Federasyonu (TFF) da 2018-2019 Spor Toto Süper Lig Lefter Küçükandonyadis Sezonu'nda bu uygulamayı hayata geçirmeye karar verdi.

Ayrıca, çeyrek finalden sonra Türkiye Kupası ve Birinci Lig'in de final maçlarında kullanılması öngörülüyor.

VAR Sistemi ile ilgili merak edilenleri derledik:

VAR Sistemi nedir?

Bu yıl ilk kez Dünya Kupası ile birlikte uygulanmaya başlandı.

Böylece maçı yöneten hakemlerin skoru etkileyebilecek bir pozisyonda kararsız kalmaları halinde, saha kenarına kurulan ekrandan pozisyonu tekrar izleyip, karar verebiliyorlar.

Ayrıca, kurulan özel bir VAR odasında yer alan ayrı bir hakem heyeti de maçı çok sayıda ekrandan farklı açılardan takip ederek, tartışmalı pozisyonları tekrar izlediklerini maçı yöneten hakeme bildiriyorlar.

VAR'ın devreye girdiği durumlar topun çizgiyi geçip geçmediğine bağlı gol kararları, penaltı, direkt kırmızı kart ve hakemin yanlış oyuncuya kart göstermesi olarak sıralanıyor.

Bu durumda, hakem de yine saha kenarındaki ekrandan izleme yapabiliyorlar ya da verdiği kararın doğru olduğunu aktarıp maça devam ediyor.

Her koşul altında VAR odasında bulunan hakem heyeti, sahadaki hakemin kararlarına pozisyonu tekrar izlediklerini söylemek dışında başka bir müdahalede bulunamıyor.

VAR Sistemi'nde de son karar maçın orta hakeminde olmayı sürdürüyor.

Türkiye'deki uygulama nasıl olacak?

Türkiye'de geçen yıl boyunca 180 karşılaşmada bu sistem deneme amaçlı olarak kullanıldı. Geçen yıl Birinci Lig'de play-off turunda yapılan beş maçta da denendi.

Bu seneden itibaren de 2018-2019 Spor Toto Süper Lig'de de uygulamaya sokuluyor.

Merkez Hakem Kurulu (MHK) Başkanı Yusuf Namoğlu, bugün İstanbul'da düzenlenen tanıtım toplantısında Türkiye'de uygulanacak sistemin ayrıntılarını aktardı.

VAR Sistemi'nin merkezi Riva'da kurulacak ve aynı anda dokuz maçı takip edebilecek.

Namoğlu'nun verdiği bilgiye göre, sistemin şöyle olması planlanıyor:

• 'Gri pozisyonlarda' VAR'daki ekip müdahil olmayacak
• Açık ve net olan pozisyonların hepsine VAR müdahale edecek
• VAR karar vermeyecek, hakemin pozisyonu tekrar izlemesini sağlayacak
• Kararı yine maçın orta hakemi verecek

Bu sistem için dünyada kim ne diyor?

VAR Sistemi, uygulamaya geçirildiği andan itibaren tartışma yarattı.

Bu teknolojinin kullanılmasına karşı çıkanlar, maçın temposunu düşürmesinden ve yavaşlatmasından kaygı duyuyor.

Ayrıca, statta olanların maça yönelik konsantrasyonunu azaltma riski de dile getirilen bir diğer endişe.

VAR'ın devreye girdiği pozisyonlarda stattaki izleyicilerin pozisyonun tekrarını göremeyecekleri ve bu tartışmalı sürecin dışında kalacakları belirtiliyor. Bu durumda da seyircinin maçtan kopabileceği ifade ediliyor.

Destekleyenler ise hakem hatalarının azalacağı görüşünde.

Konuyla ilgili hazırlanan Ocak 2018 tarihli resmi raporda, VAR'ın dünya çapında yürütülen iki yıllık deneme sürecinde doğru karar verme oranının yüzde 98,9 olduğu belirtildi.

FIFA da teknolojinin çok ilerlediği bir dönemde hakemlere doğru karar vermelerini sağlayacak araçları sunmak istedikleri için bu sistemi hayata geçirdiklerini söylüyor.

Türkiye'de sisteme nasıl tepkiler geldi?

VAR Sistemi tanıtım toplantısına katılan kulüp yetkilileri sistemin kullanılmasına destek verdi.

TFF Başkanı Yıldırım Demirören Ekim 2017'de yaptığı açıklamada, "futbolun güzelliğini öldürdüğü için" bu sistem karşı olduğunu ancak Kulüpler Birliği'nden uygulamaya geçilmesi yönünde bir talep bulunduğunu söylemişti.

Bugünkü tanıtım toplantısında ise Demirören, son Dünya Kupası'nda VAR sisteminin hakem hatalarını düşürdüğüne dikkat çekerek, bunu futbolda "yeni dönem" olarak nitelendirdi.

Medipol Başakşehir Başkanı Göksel Gümüşdağ, tanıtım toplantısının ardından basın mensuplarına yaptığı açıklamada, "Cep telefonsuz hayat düşünemiyoruz, bundan sonra da futbolda VAR'sız bir hayat düşünemeyiz. Marka değerine de, her anlamda sahadaki kalıcı adalet duygusuna da, hepsine katkı sağlayacaktır. Ve inanıyorum ki bugüne kadar yaşanan sıkıntıların büyük çoğunluğu kaybolacaktır" dedi.

Fenerbahçe Başkanı Ali Koç da bu uygulamanın "kesinlikle olumlu" olacağını belirtti.

Dünya Kupası'nda neler yaşandı?

VAR sistemi, turnuvanın seyrinde önemli rol oynadı.

VAR sistemi kullanılarak yedi penaltı kararı verildi.

Ayrıca ilk etapta ofsayt gerekçesiyle iptal edilen iki golle ilgili kararda VAR'dan tekrar izlenerek, değiştirildi.

Bu gollerden birisi Almanya'nın Güney Kore'ye yenilerek elendiği maçta yaşandı.

Ancak bu sistemin en büyük etkiyi yarattığı maç ise final karşılaşması olarak görülüyor.

Fransa ile Hırvatistan arasında oynanan maçta, tartışmalı bir penaltı pozisyonunda VAR devreye girdi ve hakem de kararını değiştirerek penaltıya hükmetti.

Fransa, bu penaltı golüyle 2-1 öne geçti.

FIFA daha sonra açıkladığı raporda, maçın kaderini etkileyebilecek pozisyonlarda VAR sayesinde doğru karar oranının yüzde 99,3 olduğunu söyledi.

FIFA Hakem Komitesi Başkanı Pierluigi Collina, sistemin "mükemmele çok ama çok yakın olduğunu" belirtti.

• VAR sistemi Dünya Kupaları tarihini nasıl değiştirirdi?