Aşırı kelimesi dilimizde oldukça sık bir şekilde kullanılan ve günlük yaşamda çok sık duyduğumuz kelimelerden biridir. Aşırı sözcüğü Eski Türkçe olan kelimelerden biridir. Uzun yıllardan beri dilimizde olan ve kullanılan aşırı kelimesi Eski Türkçede "çok, çok iyi, son derece" anlamında kullanılan "aşru" kelimesinden evrilmiştir. Türk Dil Kurumuna göre aşırı kelimesinin anlamları:
- Alışılan veya dayanılabilen dereceden çok daha fazla
- Bir şeye gereğinden çok fazla bağlanan
- Gereğinden fazla, çok
- Ötede, ötesinde
- Gereğinden fazla olarak
Aşırı kelimesinin zıt anlamlısı olan sözcük nedir?
Dilimizde pek çok kelime eş anlamlıya sahip olsa da zıt anlamlıya sahip olmayabilir. Örneğin aşırı kelimesinin zıt anlamı karşılığı yoktur ancak eş anlamlı karşılıklara sahiptir. Cümle içinde aşırı kelimesine alternatif olarak aynı anlamda kullanılabilecek kelimeler bulunsa da aşırının zıt anlamlısı olarak kullanılabilecek kelimeler yoktur.
Zıt anlamlı kelimelerin en belirgin özelliklerinden biri birbirleri ile çelişen anlam barındırmalarıdır. Yani bir kelimenin zıt anlamlı olan kelimesi o kelimenin tam tersi anlamını taşıyan kelimedir. "Ilımlı" ve "ölçülü" kelimeleri aşırı zıt anlamlısı kelimeler olarak kullanılsa da bu kelimeler tam olarak aşırının zıt anlamını karşılamazlar. Ayrıca Türk Dil Kurumu aşırı kelimesinin zıt anlamı olarak herhangi bir kelime de belirtmemiştir.
Aşırının zıt anlamlıları ile örnek cümleler
Aşırı kelimesi ile karşıt yani zıt anlama gelen kelimeler yoktur. Ilımlı ve ölçülü kelimeleri aşırının zıt anlamlısı olarak kullanılsa da aşırı zıt anlamlısı olan bir kelime yoktur. Aşırı kelimesiyle ilgili örnek cümle vermek gerekirse:
- Onunla dans ederken heyecandan aşırı bir şekilde hareket etmiştim.
- Çok aşırı konuşur ve etrafındaki herkese karşı dozunu hep aşardı.