BİZE ULAŞIN
Fiile eklenerek bazı özellikleri ortaya çıkaran "ek olan fiil çekim ekleri", kendi içlerinde 5'e ayrılır. Zaman ekleri olarak da bilinen fiil çekim ekleri;
Cümlenin içinde yer alan çekimli fiil, kip ve şahıs eki alır. Bu fiiller yargı bildirmek istiyorsa dilek ve zaman kiplerinden birini alır. Bu çekimli fiiler 'acak, -ecek, -ayım, -eyim, -alım, elim -an, -en' şeklinde sıralanabilir.
Fiil çekimi ile ilgili yazılışlara örnek verecek olursak:
Türkçede bulunan ikinci tekil şahıs emir çekimleri dışındaki bütün fiiller çekim eki alır ve o şekilde kullanılır. Şahıs ekleri fiili şahsa bağlayıp fiildeki işi, oluşu, hareketi ve durumu bildiren eklerdir. Şahıs ekleri tekil ve çoğul şekilde olabilir.
İki çeşit şahıs eki vardır. Fiilin kök veya gövdesinin ünlü ya da ünsüz harfle bitişine göre ayrım yapılır.
Şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman ve miş'li geçmiş zamanlardaki gereklilik ve dilek kiplerinde kullanılan kişi ekleri vardır. Bunlar:
-di'li olarak belirtilen geçmiş zaman ve dilek ile şart kipinde kullanılan kişi ekleri:
Türkçede kullanılan fiil çekim eklerinden olan soru ekleri, isimlerden veya fiilerden sonra kullanılır ve kelimeden ayrı olarak yazılır. Bunlar;
Olumsuzluk ekleri olan –ma, -me; fiillerin kök veya gövdelerine eklenerek fiili olumsuz hale getirir. Bir işin yapılmadığı anlamını taşır. Bütün fiillere eklenebilir.
Zaman fiil ekleri, belirttiği zamana göre aşağıdaki gibidir:
Bilinen geçmiş zaman ekleri: -dı/-di/-du/-dü" "-tı/-ti/-tu/-tü" fiilin kök veya gövdesine gelir ve bitişik yazılır.
Öğrenilen geçmiş zaman eki: "-mış/-miş/-muş/-müş" ise bizzat görülmüş fakat şahit olunmamış durumlar için kullanılan eklerdir.
Şimdiki zaman eki: -yor ise eylemin devam ettiğini anlatır.
Gelecek zaman eki: "-acak/ecek" fiilin kök veya gövdesine eklenir ve fiilin sonraki zamanlarda yapılacağını bildirir.
