Kahveye süt ya da krema eklemek oldukça yaygın bir alışkanlık. Ancak İsveç’in kuzeyinde kahveye eşlik eden bambaşka bir süt ürünü var: peynir.
‘Kaffeost’ adı verilen bu geleneksel içecek, sıcak kahve ile özel bir peynir türünün buluşmasından oluşuyor.

Kaffeost, “leipäjuusto” adı verilen ve Türkçeye “ekmek peyniri” olarak çevrilebilen bir peynirle hazırlanıyor. Adında ekmek geçse de yapımında ekmek yok; peynirin süngerimsi yapısı ve kahveyi hızla emmesi bu ismin oluşmasına neden oluyor.
Leipäjuusto, klasik kaşara göre daha tatlı bir tada sahip. Bu nedenle küçük parçalar halinde sıcak kahveye eklendiğinde, tıpkı kahveye süt veya şeker eklemiş gibi yumuşak ve hafif tatlı bir içim sunuyor.

Kaffeost’un geçmişi, İsveç ve Finlandiya’nın kuzeyinde yaşayan, yarı göçebe yaşam süren Sami halkına kadar uzanıyor. Rivayete göre Sami çobanlar, uzun yolculuklarında hem ısınmak hem de enerji sağlamak için kahve ve peyniri bir arada tüketmeye başlamış. Peynirin içeriğindeki tuz, çobanların sodyum ihtiyacını karşılarken sıcak kahve soğuk havalarda hayati önem taşıyordu.
Bugün kaffeost, yalnızca geleneksel bir içecek değil; modern kahve kültürüne de uyum sağlayan bir lezzet olarak yeniden popülerlik kazanıyor. Kuzey Avrupa’daki bazı özel kahve dükkanları, ren geyiği sütünden yapılan geleneksel leipäjuusto’nun yanı sıra, inek veya keçi sütüyle hazırlanan yeni versiyonları da menülerine ekliyor.

Avrupa Birliği, kaffeost’a “menşe adı koruması” (Protected Designation of Origin – PDO) statüsü verdi. Bu gelişme, yerel peynir üreticilerinin hem gastronomik miraslarını korumak hem de bölgeye meraklı kahve severleri çekmek için başlattıkları girişimin bir sonucu.
Resmi koruma, kaffeost’un üretim yönteminin ve coğrafi kökeninin standart altına alınmasını sağlayarak, bu benzersiz içeceğin gelecek nesillere de aynı şekilde aktarılmasına yardımcı olabilir.