BİZE ULAŞIN
Dolayısıyla tedavi şekli de konulan tanıya göre belirlenir. Akut faranjitin tedavisinde ilaçlar, doğal yöntemler ve hastanın dinlenmesi yeterli olurken kronik faranjit tedaviye dirençlidir ve tedavide öncelikle faranjite sebep olan faktörün ortadan kaldırılması hedeflenir. Faranjit öte yandan, oluşum nedenine bağlı olarak bulaşıcı özellik de taşıyabilir.
Faranjit, boğazın arka kısmında bulunan farenksin iltihaplanmasıdır. Üst solunum yolları hastalıkları arasında bulunan faranjitte, boğaz bölgesine yerleşen mikroorganizmalar iltihaba neden olur. Diğer üst solunum yolu hastalıklarının belirtileri ile hemen hemen aynı olan belirtiler, boğaz ve çevre organlara yayılabilir.
Akut faranjit aniden ortaya çıkan ve belirtileri kronik faranjite göre daha şiddetli olan faranjit şeklidir. Üst solunum yolu hastalıkları ile birlikte kendini gösterir. Boğazda yanma ile başlayan semptomlar ses kısıklığına kadar ilerleyebilir. Yüksek ateş ve halsizlik en sık rastlanan belirtiler arasındadır.
Kronik faranjitte semptomların şiddeti, akut faranjite göre daha az olur. Boğaza bir cisim takılmış gibi bir his söz konusudur ve öksürme refleksi daha kuvvetlidir. Akut tipe göre daha uzun süre devam eder.
1. Virüsler ve bakteriler
Virüs ve bakteriler nedeniyle oluşan hastalıklar, faranjitin bir numaralı sorumlusudur. Grip, soğuk algınlığı, kabakulak, boğmaca, öpücük hastalığı, streptokok enfeksiyonu, kızamık, suçiçeği gibi hastalıklar faranjit oluşumunu tetikleyebilir. Kronik bir şekilde devam eden burun tıkanıklığı da faranjit nedenleri arasındadır. Burun tıkanıklığı nedeniyle sürekli ağızdan solunum yapmak faranjite yol açar.
2. Alerjenler
Saman nezlesi, tozlar, polenler, deodorantlar solunum sisteminin mekanizmasını bozan alerjenler arasındadır. Bu maddeler alerjik faranjit oluşumuna zemin hazırlar. Alerji nedeniyle ortaya çıkan faranjit, genellikle akut biçimde belirir.
3. Reflü
Reflü, mide kapağının işlevini tam olarak yerine getirememesi nedeniyle mide sıvılarının yemek borusu boyunca ilerlemesi olarak tanımlanan bir rahatsızlıktır. Asitli olan bu sıvı önce yemek borusunun, ilerleyen aşamalarda ise boğazın tahriş olmasına yol açar. Boğazda oluşan tahriş sonucunda da faranjit meydana gelir.
4. Sigara ve alkol
Aşırı sigara ve alkol tüketimi, faranjite neden olan faktörler arasındadır. Bu gibi maddelere aşırı derecede maruz kalan boğaz mukozası zarar görür ve bakterilerin üremesi için elverişli bir ortam oluşur. Sadece sigara içmek değil, pasif içici olarak sigara dumanına da maruz kalmak aynı etkiyi gösterir.
5. Kirli hava
Hava kirliliği, kapalı ortamlarda yeteri kadar havalandırmanın sağlanmaması ve oksijen yetersizliği boğaz florasına zarar verir. Boğazda meydana gelen tahriş, faranjit ile birlikte diğer solunum yolu hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olur. Aynı etki klima veya kalorifer nedeniyle aşırı kuruyan havadan dolayı da görülebilir.
6. Ağız ve diş hastalıkları
Ağız ve diş sağlığına yeteri kadar dikkat edilmemesi halinde ağız içinde çok sayıda bakteri oluşur. Bu bakteriler zamanla boğaza kadar iner. Bakterilerin boğaza yerleşmesi durumunda enfeksiyon gelişir. Göz ile görülebilen iltihaplı lezyonların oluşması ile birlikte faranjit rahatsızlığı söz konusu olur.
7. Geniz eti ve burun kemiği eğriliği
Geniz eti oluşumu ve burun kemiğinde bulunan eğrilikler, ağızdan nefes almaya sebep olur. Buna bağlı olarak boğazın kurumasıyla birlikte tahriş meydana gelir. Bu tahriş, kronik faranjit oluşumuna doğru ilerleyen süreci başlatır.
8. Yüksek sesle konuşma
Sürekli olarak yüksek tonda konuşmak faranjite neden olabilir. Özellikle öğretmenler, şarkıcılar gibi sürekli konuşmak zorunda oldukları bir işte çalışanlar için faranjit, meslek hastalıkları arasında yer alır.
Faranjite neden olan virüsler ve bakteriler hava yolu aracılığıyla bulaşabilir. Yakın temas da bu mikroorganizmaların bulaşmasının nedenlerinden bir tanesidir. Üst solunum yolu hastalıkları nedeniyle oluşan faranjitin, bulaşıcı özellik gösteren bir hastalık olması sebebiyle özellikle okul çağındaki çocukların hasta olmaları halinde kalabalık ortamlardan uzak tutulmaları gerekir.
1. Boğaz ağrısı
Faranjit, doğrudan boğaz bölgesini etkileyen bir hastalıktır. Dolayısıyla ilk belirtisi de boğazda meydana gelen ağrıdır. Ağrıyı takip eden yutkunma güçlüğü de belirtiler arasındadır. Özellikle boğazın iltihaplanmasıyla birlikte bu belirtilerin şiddetli bir hal alması beklenir.
2. Vücut ağrıları
Ateşli hastalıklar ile soğuk algınlığı ve grip rahatsızlıklarında eklemler ile kaslarda ağrı görülmesi olasıdır. Bu ağrılar ile birlikte vücudun geneline yayılan bir halsizlik hissi de söz konusu olur.
3. Ateş
Ateş, vücudun hastalıklara karşı geliştirdiği bir savunma biçimidir. Bakteri ve virüsler nedeniyle oluşan faranjitte, bağışıklık sistemi mikroorganizmaların yok edilmesi için devreye girer ve ateşin yükselmesine yol açar.
4. Ses kısıklığı
Faranjit, ses telleri üzerinde de olumsuz etkileri olan bir hastalıktır. Sesin kısılması ya da boğuk ve çatallı çıkması faranjit belirtisi olabilir. Faranjit, ses kısıklığına sebep olabileceği gibi faranjitin altında yatan hastalıkların da aynı belirtiye yol açması mümkündür.
5. Lenf bezlerinde iltihap ve şişlik
Faranjit ile birlikte lenf bezlerinde iltihap ve şişlik görülebilir. İltihaba bağlı olarak lenf bezlerinin şişmesi halinde boynun iki yanına elle yapılan kontrollerde bile şişlik hissedilir. Faranjit tedavisinin tamamlanması ile lenf bezlerindeki şişlik de son bulur.
6. Öksürük
Boğazda meydana gelen tahriş, öksürüğe neden olabilir. Tahrişin yarattığı boğazda bir cisim varmış hissi, öksürme refleksini tetikler. Sürekli olarak öksürerek boğazı temizlemeye çalışmak, boğazın tahriş olmasına ve dolayısıyla faranjite yol açar.
Boğaz ağrısı hastalığın ilk belirtisidir. Ağrı ile birlikte diğer belirtilerin ortaya çıkması halinde mutlaka doktora gidilmesi gerekir. Doktor tarafından yapılan muayenede boğazda sarı veya beyaz renkli oluşumlar olup olmadığına bakılır. Elle yapılan kontrolde lenf bezleri de incelemeye alınır. Doktor gerekli gördüğü takdirde boğazdan kültür alınarak tahlil yapılmasını talep edebilir. Ucunda pamuk olan bir çubuk yardımı ile alınan boğaz kültürü tahlilinde bakteri araştırılır. Vücutta herhangi bir enfeksiyonun varlığını tespit etmek için ise kan tahlili yapılır. Teşhisin en önemli aşaması, hastanın öyküsünün dinlenmesidir. Faranjitin nedeni enfeksiyonlara bağlı olabileceği gibi alerji veya diğer sebepler dolayısıyla da hastalığın meydana gelmesi olasıdır. Tedavi ise asıl nedenin ortaya çıkarılmasının ardından planlanır.
1. İlaç tedavisi
Faranjit tedavisinde hastanın semptomlarını hafifletmek için ilaç kullanımı tercih edilebilir. Yüksek ateş durumunda ateş düşürücüler, vücutta ağrı olması halinde ise ağrı kesici özellikte ilaçlar kullanılır. Faranjite iyi gelen ilaçlar arasında soğuk algınlığı tedavisinde kullanılan ilaçlar da bulunur. Faranjit oluşumunu tetikleyen nedenlerin tedavisi de ilaç kullanımıyla gerçekleştirilebilir. Örneğin hastanın faranjiti alerji nedeniyle artıyorsa alerji kesici ilaçların kullanımına başvurulabilir. Boğazın ferahlaması ve bakteri nedeniyle oluşan faranjitin tedavisinin hızlanması için mentollü pastil ya da sprey de kullanılabilir.
2. Antibiyotik tedavisi
Faranjit için antibiyotik kullanımı, bakterilere bağlı gelişen durumlarda söz konusu olur. Antibiyotikler viral faranjitler üzerinde etkili olmaz. Enfeksiyon derecesine bağlı olarak antibiyotik kullanımına karar verilirse önce hangi türde antibiyotik kullanılacağı seçilir. Antibiyotik tedavisine geçmeden önce boğaz kültürü alınarak inceleme yapılabilir.
3. Dinlenme
Tedavi sürecinde hastanın dinlenmesi, hastalığın vücuttan atılmasında etkili olur. Dinlenme döneminde bol su tüketerek dehidrasyonu önlemek, tavuk ve et suyuna sebzeli çorba tüketmek, bulunulan ortamın nem seviyesini yükseltmek ve bitki çaylarından faydalanmak da tedaviye destek olur.
4. Buhar solumak
Buhar solumak, boğazı yumuşatarak rahatlamayı sağlar. Bunun için doğrudan kaynamış su ile buhar banyosu yapılabilir. Buhar, yüzü yakabileceği için su sıcaklığı iyi ayarlanmalıdır. Buharın etkisini artırmak için içine nane, papatya gibi rahatlatıcı etkisi olan bitkiler eklenebilir.
1. Adaçayı
Antibakteriyel özelliği ile bilenen adaçayı ile gargara yapmak, bağışıklık sisteminin boğazda yerleşen bakterilere karşı verdiği mücadeleye yardımcı olur. Adaçayının çay şeklinde tüketilmesi de aynı etkiyi yaratır.
Sıcak su içerisine birkaç dal adaçayı atıp demlenmesi beklenir ve süzülerek gargara yapılır. Çay şeklinde tüketecek olanlar içerisine bal ilave edebilir. Sanıldığının aksine adaçayı kaynatılmaz, kaynatıldığı zaman suya toksinlerini bırakır, en ideal hazırlama şekli demlemektir. Demleme süresi birkaç dakikayı geçmemelidir.
2. Tuzlu su
Tuzlu su ile yapılan gargara, boğazdaki mikropları yok eder. Tuz-su karışımı, bakterilerin sayısının ve bakteriler nedeniyle oluşan asitli salgının seviyesinin düşürülmesine yardımcı olur.
Bir bardak ılık su ve bir çay kaşığı tuz ile çözelti hazırlanır. Bu su ile her gün yapılacak gargara, faranjitin etkilerini hafifletir. Ancak tuzlu suyun yutulmaması tavsiye edilir. Tuzlu suyun içine bir miktar da karbonat ilave edilebilir.
3. Zencefil
Bakteriler ve virüsler ile savaşan, bağışıklık sistemini güçlendiren zencefil, birçok hastalığın tedavisinde etkili olduğu gibi faranjit tedavisinde de kullanılması mümkün, tedavi sürecine destek olabilecek doğal ürünlerden birisidir. İltihap sökücü etkisi nedeniyle semptomların hafiflemesine yardım eder.
Zencefilin çay formunda içilmesi, faranjitin olumsuz etkilerini ortadan kaldırmada etkili olur.
4. Zerdeçal
Zerdeçal da tıpkı zencefil gibi bağışıklık sistemini destekler, mikroorganizmalarla mücadele eder. İçerisinde bulunan ve aynı zamanda bitkiye rengini veren curcumin adlı madde, anti-inflamatuar etkileri bulunan antioksidanlar arasındadır.
Toz halinde satılan zencefil yiyeceklere, içeceklere ve çorbalara katılabilir.
5. Nane
Nane, boğazdaki tahrişin azalmasına yardımcı olur. Faranjitin geç iyileşmesinin nedenlerinden bir tanesi de hastaların boğaz ağrısından ötürü beslenmeyi aksatmasıdır. Nane, bu açıdan tedavi sürecinde oldukça önemli bir yardımcıdır.
Nane ile hazırlanan çay sayesinde tahriş ve ağrı hissini azaltmak mümkündür.
6. Elma sirkesi
Elma sirkesi de virüsler ve bakteriler ile mücadele eden doğal ürünlerden bir tanesidir.
Birebir ölçülerde su ile karıştırılan elma sirkesi ile gargara yapılabilir. İçebilenler bir yemek kaşığı elma sirkesini doğrudan tüketebilirler.
7. Bal
Faranjite ne iyi gelir sorusuna verilebilecek cevaplardan bir tanesi de baldır. Bal, antibakteriyel ve antiseptik özellikleri ile öne çıkan besin maddelerinden birisidir. Boğazı yumuşatarak şikayetlerin hafiflemesini sağlar.
Bal doğrudan tüketilebilir ya da bitki çaylarının içerisine katılabilir.
8. Papatya
Anti-inflamatuar ve antioksidan etkileri olan papatyanın da faranjit tedavisinde oldukça etkili sonuçları vardır.
Papatya çayı ile gargara yapmak, çayı doğrudan içmek ya da buhar banyosu yapılacak suyun içerisine papatya ilave etmek faranjit tedavisinde uygulanabilecek yöntemler arasındadır.
Faranjit öksürük krizi, hastaların en çok rahatsız olduğu semptomlardandır. Öksürük krizi dönem dönem nefes almayı zorlaştıracak, göğüs ağrılarına yol açacak kadar yoğun olabilir. Öksürük normal şartlarda bir reflekstir ve kesilmesi tavsiye edilmez. Ancak çok rahatsız edici olması halinde doğal yöntemler, ıhlamur, papatya gibi bitki çayları ile hafifletilmesi sağlanabilir.
Kronik faranjit tedavisi, faranjite neden olan etkenlerin ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Kronikleşen faranjitin kesin tedavisinden bahsetmek mümkün değildir. Tedavi için altında yatan neden belirlenir ve tedavi süreci buna göre planlanır. Akut faranjitin tedavisinde uygulanan yöntemler, kronik faranjitin iyileştirilmesi için de uygulanabilir. Kronik faranjit sorunu olanların kendilerine daha çok dikkat etmeleri, faranjiti tetikleyebilecek davranışlardan uzak durmaları gerekir.
Akut ve kronik faranjitin iyileşme süreleri birbirinden farklıdır. Akut faranjitin en fazla iki hafta gibi bir sürede iyileşmesi beklenir. Daha uzun süren akut faranjit vakalarının kronik bir hal alması riski olduğu için takibi de önemlidir. Kronik faranjitin ise iyileşmesi daha uzun sürer ve hatta birçok hastada sürekli tekrarlayan bir şekil alır. Bu nedenle iyileşme süresi için net bir bilgi vermek de mümkün değildir. Süre, hastanın kendisine ne kadar dikkat ettiğine ve faranjiti oluşturan nedenin tedavisine bağlı olarak değişir.
Faranjit oluşumu üç yaşın altındaki bebeklerde genellikle beklenmez. Faranjit tehdidi, 3 yaşından sonra başlar. Okula başladıktan sonra çocukların virüs ve bakterilere daha fazla maruz kalması ve buna bağlı olarak hastalık risklerinin artması, faranjit ihtimalini de güçlendirir. Gerek çocuklarda gerekse de bebeklerde bilinçsiz ilaç kullanımdan kaçınılması gerekir. Bundan dolayı herhangi bir hastalık ihtimalinde kullanılacak ilaçlar doktor tarafından belirlenmelidir. Hasta olan çocukların kalabalık ortamlardan uzak tutulması, C vitamini yönünden zengin gıdalarla beslenmesi, odalarının sık sık havalandırılması, başta su olmak üzere bol sıvı tüketmelerinin sağlanması ve bulundukları ortamda nem dengesinin kurulması gibi tedbirler alınabilir.
Gebelik süresince boğaz ağrısı, yutma zorluğu, ses kısıklığı ve bademcik enfeksiyonlarına rastlanabilir. Hamilelik sırasında oluşan faranjit, hormonal değişimler, reflünün artması gibi faktörlere bağlı olarak gelişebilir. Bunlarla birlikte faranjite sebep olan bütün faktörler gebelik süreci için de geçerlidir. İlaç kullanımının kısıtlı olduğu bu süreçte ancak doktor kar zarar hesabı gözeterek ve bebeğin de sağlığını düşünerek ilaç kullanımına karar verir. Bunun yanında doğal yöntemler ile faranjit tedavisine destek olunabilir. İyileşme sürecini kısaltmak için dinlenmeye önem verilmesi ve sıvı tüketiminin artırılması gerekir. Doktorun önerisi dahilinde boğaz pastilleri ve spreyleri ile boğazın rahatlatılması sağlanabilir.
