BİZE ULAŞIN
16 Nisan Pazar günü yapılacak olan anayasa değişikliği referandumuna doğru geri sayım başladı. Son haftayla birlikte son viraja girildi; anket şirketleri art arda ellerindeki son referandum anketlerini yayınlamaya devam ediyor. Peki son referandum anketlerinde evet mi önde hayır mı? Referanduma bir hafta kala, üç araştırma şirketi yöneticisi, anayasa referandumu konusunda farklı görüşler dile getirdi. Cumhuriyet'ten Kemal Göktaş'a konuşan ANAR, SONAR ve Gezici Araştırma Şirketleri yöneticileri, son referandum anketlerindeki evet, hayır ve kararsızların oy oranlarını analiz etti.
ANAR, SONAR VE GEZİCİ'DEN REFERANDUM ANKETLERİ
Haberde yer alan detaylara göre, ANAR Genel Müdürü İbrahim Uslu'ya göre, referandum sürecinde hayır bloğunun performası daha yüksek. Öte yandan SONAR Başkanı Hakan Bayrakçı ise "Tek adam tehlikesi seçmeni etkiledi, 51 küsur oranında hayır bekliyorum." dedi. Murat Gezici, "Yaptığımız araştırmada yüzde 53.3 evet, 46.7 hayır görünüyor" diyerek elindeki verileri özetledi.
ÜÇ AYRI REFERANDUM ANKETİ, ÜÇ AYRI SONUÇ
Hürriyet yazarı Abdülkadir Selvi ise bugünkü "Anket sonuçları neyi gösteriyor" (10 Nisan) başlıklı yazısında, şirket ismi vermeden, masasındaki 3 ayrı anketin sonucu yayınladı:
-Evet 51, Hayır 49
-Evet 51.5, Hayır 48.5
-Evet 54, Hayır 46
Selvi, ayrıca, ANAR Araştırma Şirketi'nin 'bugün yarın' bir referandum anketi açıklayacağını belirtti.
GEZİCİ : ERDOĞAN TEKRAR DOĞDU
Gezici ise, referandum sonuçlarına yönelik tahminlerde bulunduğu analizinde, "Erdoğan, tekrar doğdu. Çünkü MHP’yle ve MHP tabanı ile barıştı. 14 yıllık iktidarı boyunca Türk milliyetçileriyle, ülkücülerle arasına mesafe girmişti. Bunu kapatmış oldu. Referandumun kazananı Erdoğan olacak" diye konuştu.
Gezici Araştırma Genel Müdürü Murat Gezici'nin açıklamaları şöyle:
'15 TEMMUZ OLMASAYDI HAYIR YÜZDE 60-65’İ BULURDU'
- Referandum sonucuna ilişkin bir tahmininiz var mı?
Yaptığımız araştırmada yüzde 53.3 evet, 46.7 hayır görünüyor. Aslında evetçilerin sayısı hemen hemen aynı ama sandığa gitmeyenlerin oldukça yüksek olduğu görünüyor. Türkiye’de 15 Temmuz sonrası milliyetçilik arttı. Muhalefet toplumu konsolide etmekte zayıf kaldı. Merkez sağ seçmen yüzde 70 görünüyor. Referandum sonucunu belirleyecek seçmen kitlesi AKP ve MHP’ye oy vermiş merkez sağ seçmen kitlesi. Muhalefet merkez sağ seçmenin kaygılarını giderecek tutum geliştirmekte başarılı olmadı. MHP tabanının yüzde 55’i, HDP seçmeninin de yüzde 15’i evet veriyor. Sandığa gitmeyen yüzde 15- 17 oranında bir kitle var. Bu seçmen öğrenilmiş çaresizlik yaşıyor, bu seçmene muhalefet umut olamadı. 14 yıllık AKP iktidarının her seçimi kazanması, Erdoğan’ın karizması, muhalefet liderlerine güvenin azalması, kendilerini iktidara taşıyacaklarını ummadıkları için ‘bir oyumla bir şeyi değiştiremem’ dedirtiyor. Sandığa gitmeyenlerin yüzde 55.9 ‘bir oyumla bir şeyi değiştiremem’ diyor. Sandığa gitmeyenlerin yüzde 44’ü genç. Bu gençlerin eğitim, kültür, gelir seviyesi azaldıkça sandığa sahip çıkma, liberal demokrasiye sahip çıkma artıyor. Eğitim, kültür, gelir arttıkça sandığa ve liberal demokrasiye güven azalıyor. Halk Erdoğan’dan korkmuyor. Aksine toplumun çoğunluğunda 15 Temmuz’dan sonra Erdoğan’a güven arttı. Onu doğal bir lider gibi görmeye başladıklarını görüyoruz. 15 Temmuz olmasaydı hayırlar yüzde 60-65 bandındaydı. 15 Temmuz öncesi başkanlığa destek 35, maksimum 37 civarındaydı. Son dönemde ülkenin bekası için, ülkenin daha iyi bir ekonomiye sahip olması için seçmenin ‘evet’ dediği görüyor. Özellikle MHP’nin ‘hem devlet için hem millet için evet’ söyleminin etkili olduğu görülüyor. Özellikle iktidar mensuplarının haç ile hilalin karşı karşıya geldiği, ülkemize haçlı seferinin cephe aldığı söylemi, Papa ve Avrupa liderlerinin bir araya geldiği görüntüleri etkili oluyor. Erdoğan ayrıca 14 yıllık AKP iktidarının hizmetlerini anlatıyor. Yaş yükseldikçe bu propagandaya kabul artıyor. Zaten orta yaş üstü kararsızlık fazlaydı. Bu da o seçmenleri evete itiyor. Seçmenin referandumda oylanacak değişikliği bilme oranı sadece yüzde 55. Yüzde 45’i bilmiyor. AKP’lilerin ise yüzde 80’i referandum içeriğini asla bilmiyor. Erdoğan’ın karizmasından ötürü, ‘o yapıyorsa bir bildiği vardır’ diye oy verenler yüksek bir oranda.
"ERDOĞAN TEKRAR DOĞDU"
- Kampanyanın yıldızı kim oldu sizce?
Erdoğan, tekrar doğdu. Çünkü MHP’yle ve MHP tabanı ile barıştı. 14 yıllık iktidarı boyunca Türk milliyetçileriyle, ülkücülerle arasına mesafe girmişti. Bunu kapatmış oldu. Referandumun kazananı Erdoğan olacak. Hayır çıksa bile kazanan o olacak. Çünkü milliyetçilerin ona oy verdiği görülüyor. Yüzde 55’inin desteğini alıyor.
BAYRAKÇI: TEK ADAM TEHLİKESİ SEÇMENİ ETKİLEDİ, HAYIR ÖNDE
SONAR Başkanı Hakan Bayrakçı'nın açıklamaları şöyle:
- Referandum sonucuna ilişkin bir tahmininiz var mı?
Ben 51 küsur oranında hayır bekliyorum. Sonar’ın yayımladığı raporlarda bu çıktı. Burada 1.7 hata payı var. Bu hata payının tamamının evet lehine işlemesi lazım evet çıkması için. Olsa olsa 50.3 hayır çıkabilir. Ben ‘hata payı var, evet lehine de bitebilir’ diye bir şeyin arkasına saklanmak istemiyorum. Bu araştırma 20 gün kadar oldu ama şöyle söyleyeyim: 5 günde bir tekrarlasanız, 10 firmaya da tekrarlatsanız ham sonuç birkaç puan farkla evet önde çıkacaktır. Yüzde 12-15 oranında ‘kararsızım, fikrim yok, cevap yok’ diye görüş belirtmeyen bir kitle var. Biz mesleki olarak bunu orantısal olarak dağıtırız. Diyelim ki 44 evet, 42 hayır çıktı. Orantısal dağıtırsak 53 evet 47 hayır çıkar, matematiksel olarak. Ben neden matematiksel olarak yapmıyorum. Kişisel olarak 1 Kasım seçimlerindeki başarısızlığımızı tekrarlamak istemem. Ben onu orantısal dağıtmıyorum. Çünkü konuşmayan kitle, hatta konuşanların bir kısmı çekindikleri için konuşmuyorlar. Telefonla yapılan anketlerin birçoğunu dinledim. Düşünün 2.5 milyon civarında memur var. Bunların hiçbiri ankette ‘hayır’ demiyor. 5 bin kişiyle yaptığınız bir ankette 250 memur olmalı. Düşünün bunların hiçbirinde hayır çıkmıyor nedense. Bu arkadaşlar bunu göze alamıyorlar. Ben olayı başa baş görüyorum. 49.9’da da kalabilir hayır. 55’lere çıkarsa şaşırırım. 40 yıllık tecrübem bu işin kafa kafaya biteceğini söylüyor.
"TEK ADAM CÜMLESİ"
- Kampanyanın yıldızı kim oldu sizce?
Tayyip Erdoğan, her zamanki gibi... Erdoğan kendini dinleten bir siyasetçi. Fakat bu kampanyada Kemal Kılıçdaroğlu’nu da beğendim. Konsept olarak da, tarz olarak da hakikaten başarılıydı. Bazı AKP’lileri muhalif seçmenlerin görmeye bile tahammülü yok ama birçoğu Binali Yıldırım’a sempatik bakıyor. Samimi, sıcak bir siyasetçi.
ANAR Genel Müdürü İbrahim Uslu'nun açıklamaları şöyle:
USLU: 'HAYIR’CILARIN PERFORMANSI YÜKSEKTİ
- Referandum sonucuna ilişkin bir tahmininiz var mı?
Başından itibaren düzenli araştırmalar yaptık. Son olarak mart sonu- nisan başı itibarıyla yaptığımız araştırmanın sonuçlarını gelecek hafta alacağız. Ondan önce mart başına ait bir araştırmamız var. Onda evet ile hayırı birbirine çok yakın gördük. Aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı değildi. Kararsızlar yüzde 10’lara düşmüştü. Ancak mart başından itibaren birçok hadise yaşandı. Onların etkilerini hafta başında bitecek olan çalışmamızda göreceğiz.
- Kampanyanın yıldızı kim oldu sizce?
Bu kampanyada, diğer kampanyalarda olduğu gibi bir yıldız çıkmadı. Herkes kendisinden bekleneni yaptı. Bir tek şey var: Hayır bloku kendi performanslarının üzerinde bir performans gösterdi.
