Ateş sözcüğü günlük konuşmalarda çok sık karşımıza çıkan kelimelerden biridir. Türk Dil Kurumuna ateş sözcüğünün birden fazla manası vardır. Bu manalar şu şekildedir:
- (İsim) Yanıcı maddelerin tutuşmasıyla ortaya çıkan ısı ya da ışık
- (İsim) Tutuşmuş olan madde veya cisim
- (İsim) Bir şeyi pişirmek ya da ısıtmak için kullanılan araç, yer
- (İsim) Patlayıcı silahların atılması
- (İsim) Çoğunlukla hastalık sebebiyle artan vücut ısısı
- (Mecaz) Öfke, kin, hırs
- (Mecaz) Coşkunluk
- (Mecaz) Facia, tehlike
- (Mecaz) Çok acı veya büyük üzüntü
Ayrıca ateş kelimesinin içerisinde geçtiği “ateş böceği, ateş düşürücü, çapraz ateş, ateş tuğlası, ateş parçası, ateş pahası, ateş hattı, taciz ateşi, ateş kayığı, ateşkes, ateş balığı” gibi birleşik sözcükler ve “ateş çıkmak, ateş etmek, ateş kesilmek, ateşine yanmak, ateş püskürmek, ateş yağdırmak, ateşe vermek, ateş gibi kesilmek” gibi deyim ve atasözleri de mevcuttur.
Ateş kelimesinin eş anlamlısı olan sözcük nedir?
Ateş sözcüğü cümle içerisinde çoğunlukla isim haliyle kullanılır. Ancak bazı durumlarda mecazi anlamda da kullanımı bulunmaktadır. Anlamdaş sözcükler cümle içerisinde kullanıldığı gibi tek başlarına da kullanılabilmektedir. Yazılış ve söyleniş biçimleri farklı, mana açısından aynı veya benzer olan sözcükler eş anlamlı olarak kabul edilir. Ateş eş anlamlısı olan sadece bir kelime mevcuttur. Bu bağlamda ateşin eş anlamlısı olan sözcük:
Od ve nâr kelimesi ateş kelimesi ile birebir aynı manayı taşımaktadır. Bu yüzden cümle içerisinde ateş kelimesi yerine od sözcüğü rahatlıkla kullanılabilir. Kelimelerin anlamdaş olup olmadıkları genellikle cümle içerisindeki kullanımı ile kendini gösterir. Kızdırma kelimesi ise vücut sıcaklığı anlamındaki ateşin eş anlamlısıdır.
Ateşin eş anlamlıları ile örnek cümleler
Herhangi bir kelimenin farklı cümlelerde değişik anlamdaşları olabilmektedir. Ateş kelimesinin eş anlamı olan sözcüklerle ilgili bazı örnek cümleler vermemiz gerekirse:
- Od olmayınca yemek yapmak çok zordu.
- Ortada ocak vardı ancak nâr yoktu.
- Ormanda od yakmanın yasak olduğunu bir türlü öğrenememişti.
- Vücudunu alan hastalık yetmezmiş gibi bir de kızdırıyordu.