Diyarbakır'da Yapılan "Erken Yaşta Yapılan Evlilikler Çalıştayı"

Diyarbakır'da 30-31 Mart'ta yapılan "Erken Yaşta Yapılan Evlilikler Çalıştayı"nın sonuç bildirgesi kamuoyuyla paylaşıldı.

Sümerpark Toplantı Salonu'nda düzenlenen basın toplantısında, çalıştayın sonuç bildirgesini, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı bünyesinde sosyolog olarak çalışan Pervin Yetiz okudu.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Sorunlarını Araştırma ve Uygulama Merkezi olarak, geçen yıl mayıs ayında, erken yaşta evlendirilmiş 300 kadınla yaptıkları ve çok boyutlu verilerle destekledikleri alan araştırmasında ortaya çıkan sonuçlar üzerine "Erken Yaşta Evlilikler Çalıştayı"nı düzenlediklerini söyledi.

Yetiz, "Erken evlilikler veya çocuk evlilikleri, toplumların en önemli çocuk ve kadın sorunlarından biri olmaya devam ediyor. 30-31 Mart tarihlerinde gerçekleştirdiğimiz çalıştayda, sorunun neden ve sonuçlarıyla çözümüne yönelik nasıl bir yöntem izlenmesi konusunda tartışmalar yürüttük. Sorun, sosyal ve kültürel boyutları, kadın ve çocuk üzerinde yarattığı travma, hukuk ve uluslar arası sözleşmeler ile aile içi şiddet boyutuyla ayrı ayrı ele alındı. Düzenlenen atölyelerde ise sorun eğitim, sağlık, hukuk ve medya boyutu üzerinden tartışıldı" diye konuştu.

Yetiz, şunları söyledi:

"Orta Afrika ülkesi olan Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yüzde 74,2 olan erken evlilikler, Nijer'de yüzde 61,9, Afganistan'da yüzde 53,7, Bangladeş'te yüzde 51,3, Türkiye'de yüzde 15,5 olarak tespit edilmiştir ancak bu oranın gerçeği yansıtmadığını belirtmek gerekir. Çünkü Evlilik Modellemeleri Araştırması yapılırken, Türkiye'ye dair veriler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü'nden alınan bilgilerle tespit edilmiştir. Burada sadece Medeni Kanun'un öngördüğü şekilde hakim kararıyla yapılmış olan erken evliliklerin kaydı bulunmakta, toplumsal anlamda yapılan erken evliliklerin yani dini nikaha dayanan erken evliliklerin kaydı bulunmamaktadır. Bu bağlamda, resmi oranın, sosyolojik araştırmalarda elde edilen verilerle birlikte okunması gerekmektedir. Böyle bir okuma ise bugün, Türkiye'de çocuk gelin oranının yüzde 30-35 arasında seyrettiğini ortaya koymaktadır."

Yetiz, Medeni Kanun'da 18 yaşını doldurmayan çocukların evliliğinin çocuk gelin olarak ele alındığını, kanunda zorla evlililiğin suç olduğunu ve hiç kimse zorla evlendirilemeyeceğinin belirtildiğini kaydetti.

Bu nedenle çocuk evliliklerin cinsel istismar olarak değerlendirmesi ve meseleye toplumsal tavır alınması gerektiğini belirten Yetiz, sonuç bildirgesinde yer alan önerileri sıraladı.

-Öneriler-

Sonuç bildirgesinde yer alan çözüm önerileri şöyle:

"Sorunun önlenmesine dair kadın kurumlarınca görüşmeler alınmalı, yerel veriler toplanmalı. Kadın konukevlerine benzer çocuk merkezleri yerel yönetimlerce kurulmalı ve bu merkezlerin oluşturulması için yasal zemin hazırlanmalı. Özelde kadın milletvekillerinin sorunun çözümüne ilişkin kanun teklifleri ve soru önergelerini yasamaya sunmaları teşvik edilmeli. Yasalarda çocuk tanımı yeniden yapılmalı, 18 yaş istisnasız ve koşulsuz olarak belirlenmeli, erken evlilikler suç tipi olarak belirlenmeli ve caydırıcı cezalandırmalar yasallaştırılmalı. Üniversite hastanelerinde çocuk ihmal ile istismarının tespiti ve önlenmesi için Çocuk Koruma Birimleri oluşturulmalı. Toplumsal cinsiyet eğitimleri medya kuruluşlarında yaygınlaştırılmalı. Soruna dikkati çekmek amacıyla erken yaşta yapılan evliliklere karşı kampanya başlatılmalı. Zorunlu eğitim modelinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kız çocuklarının okula devamına dönük izleme takip etme komisyonu oluşturulmalı. Medyada çocuklar için anadilde toplumsal cinsiyet eğitim programları yapılmalı. Yazılı ve görsel basını denetleyecek bir yapı oluşturulmalı. İnternet portallarında kadın bedenini metalaştıran pornografik yayın ve görseller kaldırılmalı. Çocukların evlendirilmesi, çocuk istismarı olarak kabul edilmeli ve bu tür evliliği yapan erkekler basında teşhir edilmeli. Kadınlara yönelik işlenen suçlarla ilgili yapılan haberlerde kadını deşifre etmek yerine erkek teşhir edilmeli."

Muhabir: Nail Kadırhan