Mynet Trend

BİZE ULAŞIN

Türkiye'de Devletin Sanatla Mücadelesinin 10 Maddede Özet Tarihi

En son İKSV'nin düzenlediği film festivalinde Bakur belgeselinin Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın baskısıyla festival programından çıkarılması üzerine tepkiler devam ederken Türkiye tarihindeki devletin sanatla mücadelesine kısa bir göz atalım dedik.

Türkiye'de Devletin Sanatla Mücadelesinin 10 Maddede Özet Tarihi
  1. 2 Kasım 1934 - 6 Eylül 1936 Geleneksel Türk Müziği Radyolarda Yasaklandı

Atatürk'ün TBMM'nin 4. Dönem, 4. toplanma yılının 1 Kasım 1934 günü yaptığı açılış konuşmasından esinlenen Matbuat Umum Müdürü Vedat Nedir Tör'ün bağlı bulunduğu Dahiliye Vekili Şükrü Kaya'ya radyodan geleneksel Türk Müziği'nin yasaklanmasını önermesi üzerine 2 Kasım 1934'te geleneksel Türk Müziği radyo yayınlarından kaldırıldı.

Kaynak: musikidergisi.net

  1. 1939 Sansür Tüzüğü

1939 yılında çıkan sansür tüzüğü Türk sinemasının gelişmesindeki en büyük engellerden biri kabul edilir. Tüzüğe göre filmler henüz senaryo halindeyken bir sansür kuruluna sunuluyor, filmin çekimi bittikten sonra bir kez daha sansüre uğruyordu. Hatta çoğu zaman filmlerin çekilme sürecinde resmi görevliler çekimlere müdahalede bulunabiliyordu.

Kaynak: milliyet blog

  1. TRT'deki Arabesk Yasağı

1970'lerden 1980'lerin başına kadar hüküm süren TRT'deki arabesk yasağına rağmen arabesk bugün Türkiye'deki popüler kültürün en önemli parçalarından biri.

  1. Menderes Hükümeti Tarafından Çıkarılan 'Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun'a Takılan 'Bozkurt'

1932 yılında İngiliz yazar H. C. Armstrong tarafından kaleme alınan Bozkurt, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatı hakkında yazılmış bir kitap. İsmet İnönü başkanlığındaki bakanlar kurulu kararıyla yurda girişi yasaklanan kitap Menderes hükümetince çıkarılan kanuna rağmen 1955'te Peyami Safa tarafından çevrildi. Fakat çeviri orjinal metnin neredeyse üçte biri kadardı.

  1. 'Komik' Nedenlerle Sansür Uygulanan Film Sahneleri

Sahne: Kayınpeder damadın eline sarılıp öpmek ister. Damat ise babaya "öpülecek el varsa kızınındır. Kızının elini öp" der.
Sansür nedeni: Kayınpederin gururunu zedeliyor.

Sahne: Leyla ve Handan iki arkadaştır. Bir ev tutup beraber kalmaya karar verirler ve aralarında şöyle bir konuşma geçer: "Kazancımızı ortaya koyar, beraber harcarız."
Sansür nedeni: Komünizm propagandası

Sahne: İlyas Salman saf, yoksul bir inşaat işçisidir. Bir anda reklam dünyasının oyuncağı haline gelir.
Sansür nedeni: Anadolu delikanlısı deli gibi gösterilemez.

Kaynak: milliyet blog

  1. Yılmaz Güney, Metin Erksan ve Daha Nice Yönetmenlerin Yurtdışında Ödül Alan Filmleri Türkiye'de Sansüre Takıldı

Henüz Türkiye Cumhuriyeti kurulmadan önce Türk sinema tarihinde ilk sansür uygulanan film 1919 yapımı, Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın eserinden uyarlanan "Mürebbiye"ydi. Filmi izleyen Fransız General Franceht d'Esperey filmde bir Fransız kadının ahlaksız tasvirine tepki göstererek filmin İstanbul'daki gösterimini durdurdu.

Türkiye'de sansüre takılan bazı filmler ise şöyle:

Vurun Kahpeye (Lütfi Ö. Akad - 1949)
Yılanların Öcü (Metin Erksan - 1962)
Susuz Yaz (Metin Erksan - 1964)
Büyük Kin (Tunç Başaran - 1969)
Umut (Yılmaz Güney - 1970)

Kaynak: milliyet blog

  1. Türkiye'de Uygulanan Sansür Yasaları

1934: Matbuat Umum Müdürlüğü Teşkilatına ve Vazidelerine Dair Kanun

1934: Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu

1939: Filmlerin ve Film Senaryolarının Kontrolüne Dair Nizamname

1963: Sansür Yönetmeliği

1986: Sinema, Video ve Müzik Eserleri Yasası

Kaynak: milliyet blog

  1. 1992 3. Uluslararası İstanbul Bienali'nde Sergilenen İşinden Dolayı Hale Tenger'e Türk Bayrağına Hakaretten Dolayı Dava Açılması

Böyle Tanıdıklarım Var II adlı eseri yüzünden Hale Tenger'e iki dava açıldı. İlk dava düşerken ikincisinden beraat çıktı. Eser üç maymun ve Priapos heykelciklerinden kurgulanmış bir Türk bayrağıydı.

Geçtiğimiz sene yıllar sonra ilk defa SALT'ta Türkiye'deki en geniş kapsamlı kişisel, retrospektif sergisini açan Gülsün Karamustafa ise 12 Mart Muhtırası'ndan sonra hapis cezasına çarptırılan sanatçılardan sadece bir tanesi.

Ayrıca bazı basın kuruluşları tarafından sergilerin ve tiyatroların hedef gösterilmesiyle ilgili baskılar sonucu, gayr-ı resmi sansür uygulamaları da mevcut. Bunlardan biri yakın geçmişte "Yala ama Yutma" oyununun başına geldi. Akit gazetesi tarafından hedef gösterilen oyunla ilgili dönemin Kültür ve Turizm Bakanı CNN Türk'te katıldığı bir programda şu açıklamayı yapmıştı:

“(…) sanatçı arkadaşlarımız zaten toplumla ilgili bazı değerleri gözetmek konusunda bazı basın organları kadar dikkat göstereceklerdir. Sansürcü bir yaklaşımdan yana değilim fakat benim de bazı kriterlerim var. Bazı filmlerde işin ucunun kaçtığı olmuştur, bunlara müdahale ettiğim oluyor”

Kaynak:

  1. Kültür Bakanlığı'ndan Fazıl Say'a Ambargo

Yine Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın müdahalesiyle 2014'te Fazıl Say'ın İstanbul Senfonisi, Su Piyano Konçertosu ve Yunus Sırtındaki Çocuk-Hermiyas eserleri ünlü bestecilerin eserlerinin seslendirileceği konseri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası programından çıkarıldı.

Kaynak:

  1. Ve Bugün de Bakur

Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın tescil belgesi olmadığı gerekçesi ile İKSV İstanbul Film Festivali'nde gösteriminin kaldırılmasını istediği Bakur belgeselinden sonra 22 film festivalden çekilme kararı aldı.

Kaynak:

YORUMLARI GÖR ( 0 )

En Çok Aranan Haberler