Paketli gıdalardaki tehlike: Çin tuzu nedir?

Asıl adı Mono Sodyum Glutamat (MSG) olan Çin tuzu, besinlere tat verici bir madde olarak bilinse de aslında göründüğü kadar masum değildir. Özellikle sinir sistemi üzerinde ciddi tahribata neden olan bu maddenin tüm vücutta iltihap yaratabilmesi nedeniyle kesinlikle tüketilmemesi gerekir. Çin tuzu denilmesinin nedeni Çin'den gelmesi değildir; ancak Uzak Doğu'da halen en çok kullanılan tatlandırıcılardan biridir.

Çin Tuzu Nedir?

Farklı yiyecekleri tat veren maddeleri araştıran Kikunae Ikeda tarafından keşfedilen Çin tuzu, bir asırdan daha fazla kullanılan bir maddedir. Mono sodyum glutamat olarak bilinen bu madde, deniz yosununun birtakım fermente işlemlerinden geçirilmesi ve yosunun kristalleştirilmesi sonucu elde etmiştir. Ayrıca bu madde şeker pancarı ve şeker kamışının fermente edilmesi gibi başka yollarla da elde edilebilmektedir.

Diğer katkı ürünlerinden farklı bir yapıda ve lezzette olan Çin tuzu, tüketen kişide benzersiz bir tat deneyimi yaşatır. Ekşi, tatlı, tuzlu ve acı olmak üzere dört temel tat dışında kendi aromasını katan bu madde, yenilen besinin lezzetini artırıcı bir his bırakarak besinin daha fazla tüketme isteği uyandırır. Diğer bir deyişle, Çin tuzu dil üzerinde yer alan ve tat almaya yarayan tomurcukların hassasiyetini artırır. Bu sayede tüketilen besinler, normalde olduğundan çok çok daha lezzetliymiş gibi algılanır. Bu nedenle sıklıkla ucuz ve kötü besinlerde kullanılan Çin tuzu, bu tür ürünlerin daha fazla satılmasını sağlayan tüketici pazarlaması sektörünün favori ürünüdür.

MSG (Çin tuzu) eklenen hazır gıdaların âdeta tadına doyum olmaz. Eklendiği gıdalara "umami" olarak beşinci bir tat ekleyen Çin Tuzu, çözünebilir ve kolay kristalize edilebilir olduğundan kolaylıkla besinlere eklenebilir bir özellik sunar.

Çin Tuzu Hangi Yiyeceklerde Bulunur?

Çin tuzu olan gıdalar genellikle hazır besinlerdir. Oldukça geniş bir kullanım alanı sunan Çin tuzu neredeyse tüm cips çeşitlerinde yer alır. Ayrıca hamburger, et ürünleri, hazır tavuk ürünleri, fast food gıdalar, hazır çorbalar, balık ızgara, et ve tavuk döner, et ve tavuk suyu tabletleri, bazı katı yağ çeşitleri, hazır soslar, paketli dondurmalar, meyveli yoğurtlar, tost ekmeği ve katı yağlarda bulunur. Esasında herkesin günlük yaşamda tükettiği pek çok hazır üründe bu tuza rastlamak mümkündür.

Çin Tuzunun Zararları Nelerdir?

Çin tuzu zararları konusunda yapılan çalışmalar, bu maddenin özellikle beyin ve sinir sistemi üzerinde ciddi etkilere neden olduğunu gösterir. Bu konuda en çarpıcı sonuç Çin tuzunun nörotoksin özellik göstermesidir. Yani bu yapay madde merkezi sinir sistemi ve beyin hücrelerine ciddi oranda zarar verdiğinden, Alzheimer, epilepsi, parkinson ve huntington gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Doyma ve aşırı yeme konusunda ciddi etkilere neden olan Çin tuzunun pankreas hasarı, retinal deformasyon, obezite, büyüme hormonu baskılanması, insülin artışı, diyabet gibi pek çok soruna da neden olduğu ortaya konmuştur. Çin tuzunun neden olduğu diğer zararlı etkiler şu şekilde özetlenebilir:

• Gebelik döneminde bebeğe kadar ulaşan MSG bebeğin karaciğer, böbrek ve sindirim sistemi üzerinde birtakım olumsuz etkiler yaratır.
• Sindirim sistemini olumsuz etkilediğinden kalıcı mide ve bağırsak sorunlarına neden olabilir.
• Kullanıldığı ucuz maddenin daha çok tüketilmesine sebep olan Çin tuzu, obezite oluşumuna zemin hazırlar.
• Sürekli tüketimi halinde retina üzerinde hasara neden olan Çin tuzu, körlüğe kadar ilerleyen göz sorunlarına sebep olur.

Çin Tuzu Bağımlılık Yapar Mı?

Peki Çin tuzu bağımlılık yapar mı? Beyne, tüketilen besinle ilgili "çok lezzetli" mesajını veren Çin tuzu, neredeyse tüm hazır gıdaların içinde yer alır. Hiçbir faydası olmayan bu madde, tatsız tuzsuz besinlerin dahi lezzetli olarak algılanmasına neden olduğu için bağımlılık yaratabilir. Özellikle Çin tuzu kullanım miktarı son derece yüksek olan hamburger ve cips gibi besinlerin tadını çekici hale getirdiğinden, bu tür besinlerin sürekli olarak tüketilmesine neden olabilir.

Çin Tuzundan Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Özellikle gelişim çağındaki çocukların Çin tuzu katkısı içeren besinlerden uzak tutulması oldukça önemlidir. Fast food beslenme bağımlılığı konusunda dirençsiz olan çocuklarda aşırı miktarda Çin tuzu tüketimi, büyüme ve gelişim geriliğine neden olabilir. Bu nedenle çocukların işlenmiş gıdalardan, hazır paketli besinlerden ve hamburger ürünlerinden uzak durması gerekir.

Ebeveynler, hem çocuklarının hem de kendi sağlığı için yeme alışkanlıklarını değiştirerek MSG (Çin tuzu) tüketiminin önüne geçebilir. Bu konuda aktif ve pozitif rol model olmak adına, alışveriş sırasında daha doğal sebze ve meyvelere yönelinmesi gerekir. Benzer şekilde dışarıda hazır yemek yemek yerine, sağlıklı gıdalar farklı tariflerle cazip hale getirilebilir. Böylece gençlerin ve çocukların dışarıda yemek yeme isteğinin de önüne geçilebilir.

Çin tuzundan korunmanın en etkili yolu ise etiket okuma alışkanlığı kazanmaktır. Pek çok hazır gıda paketinde MSG, mono sodyum glutamat ya da uluslararası kodu ile E-621 olarak yer aldığından, bu tür ibarelerin yer aldığı besinlerin satın alınmaması gerekir.