Çinli bir çift cevize neden 8.600 TL öder?

Levent Uluçer - Pekin

Çin dünyanın en büyük ceviz üreten ve tüketen ülkesi. Üretiyor ama ithal de ediyor. Avustralya’nın en büyük ceviz üreticisi Webster, AB ve Çin’e yaptığı ceviz satışlarından son derece memnun.

Avrupa’daki ekonomik krize rağmen, Webster’den L. Titmus, “Bizim için henüz olumsuz bir etkisi yok, kaliteli gıdaya talep sürüyor” diyor.

Ancak Çin’de cevizin ayrı bir yeri var.

Çünkü ceviz Çin’in köklü kültürünün bir parçası. Örneğin bir çift ceviz bugün 30 bin yuana (yaklaşık 8.600 TL) alıcı bulabiliyor.

Peki, Çin’de ceviz neden bu denli değerli?

Çin zenginleştikçe kültürü de değerlenmeye başladı. Zaten her zaman el üstünde tutulmuş olan Çin’in derin kültür birikimi, ülkenin zenginleşmesiyle birlikte artık daha da öne çıktı.

Müzayedelerde uzun zamandır milyon dolarlar konuşuluyor. Bu nedenle, belki sadece cevizi kavrayabilmek için 2 bin yıl önceki Han yönetimine kadar uzanmak gerek.

Ceviz terapisi

“Ceviz terapisi” denen elde ceviz çevirmek Ming Hanedanlığının bitimine kadarki 500 yıl boyunca doruğunu yaşamış.

Pekin’deki Cennet Tapınağı, Çin’de cevize verilen önemi anlamak için seçilebilecek en iyi mekânlardan biri.

Cennet Tapınağı’nın büyük bahçesinde her sabah erkenden bir araya gelen, çoğu yaşlı birkaç yüz insanı, belki Tai Ci yaparken ya da birlikte şarkı söylerken görmek olağan.

Ancak bazı insanları da, bir köşede ellerinde küçük cevizlerle görürsünüz. Ya birbirleriyle sohbet ederken elleri arkada, avuçlarının içindeki iki cevizi çevirirler ya da ellerindeki cevizlerle ilgili derin sohbetlere girerler.

Oltu taşından tespih çevirmek neyse, Çin’de ceviz çevirmek de o...

Erzurum’un oltu taşından tespihini çevirdikçe parlaması tespihe nasıl değer veriyorsa, Çin’de de cevizleri elde çevirdikçe parlatmak o denli değerli.

Cevizler çevrildikçe hem daha parlak, hem daha koyu bir renge bürünüyor ve bu da bu cevizi daha değerli hale getiriyor. Çinliler cevizin kötü ruhları ve kötülükleri kovduğuna da inanıyorlar.

Kou Baocün adlı koleksiyoncunun evinde 30 çiftten fazla ceviz var. Bazıları 100 yaşını aşmış bu cevizler insan avucunda yıllarca döndürüldüğü için kızıllaşmış. Cevizin en önemlisi özelliğiyse, elde bir çift cevizi çevirmenin vücuttaki kan dolaşımını hızlandırması.

Çin’deki ceviz uzmanları, yenilmeyen cevizlerin, kabukları daha sert olduğundan, daha makbul olduğunu söylüyorlar.

Pekin’de “Ceviz Lu” takma adıyla bilinen Ceviz sanatçısı Lu Şiaorong “cevizler insan gibidir ve her ceviz farklıdır. Hem dış kabuk desenleri hem de içleri, asla birbirine benzemez. Dünyanın hiçbir sanatçısı buradaki doğal güzelliği yaratamaz” diyor.

“Ceviz Lu” da Çin’de cevizlerin üstüne oyma yapan sanatçılardan. 2005 yılında Çin’de yapılan “Fransa Kültür Yılı”nın kapanış töreninde, Fransızlar, Lu'nun ceviz üzerine yaptığı oyma sanatını, Çin Halk Bilimi Sanatlarının bir simgesi olarak görüp kendisine “ustaların ustası” payesini vermişler.

Cevize yatırım

Çin’de borsanın son üç yılı aşkın bir süredir yüzde 40 değer kaybetmesi Çinli yatırımcıların çok da umurlarında değil.

Çin’de emlak ya da borsa kaybedebiliyor ama Batılılar için hiçbir şey ifade etmeyen ceviz, su kabağı, bir maun mobilya ya da Pu-erh çayının değeri hep yükseliyor.

Çinliler için bir çift cevize yatırım yapmak, borsaya yatırım yapmaktan çok daha önemli. Borsa kaybediyor ama ceviz kaybetmiyor.

Hu Cınyuen adlı bir ceviz tüccarı, Pekin’deki ceviz dükkânı için Çin’de çok sayıda ceviz ağacı satın almış.

Hu, “Ceviz yatırımı her yıl büyüyor. 10 yıl önce 350 yuana (yaklaşık 100 TL) alınmış bir çift ceviz, bugün 3 bin 500 yuana (yaklaşık 1000 TL) hatta 30 bin yuana (yaklaşık 8.600 TL) kadar alıcı bulabilir” diyor.

Çin’deki bir internet sitesinde, bir çift cevizin 56 bin 400 liraya satıldığını görmek hiç de şaşırtıcı değil.