BİZE ULAŞIN
Bu yolculuğu başında fark etmek ve önlemek daha kolayken alınabilecek önlemleri almanızı öneririm. Eğer burada yazılanlar size tanıdık geliyorsa mutlaka bir uzman görüşü alın. Sorularınız varsa pelin@yeniterapi.com adresinden bana iletebilirsiniz.
Yaygın anksiyete bozukluğu genel bir kaygılılık halidir. Bu bozukluğa sahip olan çocukların zihinlerinden sıklıkla ‘ya böyle olursa?’ düşünceleri geçer. Olayların gidişatı ve detayları üzerinde çok düşünür ve ihtimaller üzerinde kurgulamalar yaparlar. Ebeveynlerinin ve çevrelerindeki diğer insanların davranışlarını, tepkilerini, mimiklerini dikkatle takip ederler; çünkü her an endişelenecek bir durum olup olmadığını anlamanın peşindedirler.
Yaygın anksiyete bozukluğu olan bir çocuk ile paylaşacağınız her bilgiyi filtreden geçirmeniz gerektiğini hissedersiniz. Bir hastalık, kaza, ya da ters giden bir durum ile ilgili bilgi paylaştığınızda çocuğun anksiyetesi çok yükselebilir ve uzun süre boyunca yüksek kalabilir.
Yaygın anksiyete bozukluğu olan çocuklar, yeterince iyi bir başarı elde etmeyeceklerini düşündükleri durumları denemekten kaçınır, başarısızlığa tahammül göstermekte zorlanırlar. Spor dallarında, akademik hayatlarında ve sosyal ilişkilerinde başarısız olma korkusu onları bu alanlarda geride durmaya itebilir. Bu başarısız olma korkusunu tek bir durum olarak düşünmemek gerekir; ağızlarından çıkabilecek yanlış bir söz, rezil olmalarına sebep olabilecek ufak bir hareket, yanıtlayamayacakları basit bir soru… Onlar için başarısızlık ve beraberinde gelen anksiyete bu basit detaylarda saklıdır.
Yaygın anksiyete bozukluğunun ortaya çıkmasının belirli bir nedeni yoktur; ancak genetik yatkınlıklar, beynin biyokimyasal yapısı, stresli ve travmatik yaşantılar ve ebeveynlik tutumları sonucu öğrenilmiş davranışların bu durumun gelişmesinde etkili rol oynadığı bilinmektedir.
Genetik Yatkınlıklar ve Beyin Yapısı: Beynin anksiyete bozukluklarına altyapı hazırlayan biyokimyasal yapısı çocuğu doğuştan kaygılı bir mizaca sahip olmasına sebep olabilir. Ebeveynlerinde bir tip anksiyete bozukluğu olan çocuğun hem genetik aktarımlar hem de kaygılı ebeveynlik tutumları sonucu öğrenilen davranışlar sonucunda yaygın anksiyete bozukluğu geliştirme ihtimali yüksektir.
Stresli ve Travmatik Yaşantılar: Çocuğun kendine ve dünyaya olan güveninin sarsılmasına sebep olan deneyimler, aile içi şiddet ve kavgalar, ölüm, istismar gibi travmatik yaşantılar çocukta genetik bir yatkınlık olmasa bile bir tip anksiyete bozukluğunun ortaya çıkma ihtimalini artırır.
Ebeveynlik Tutumları: Ebeveynler ya da çocuğu büyüten yetişkinlerin çocuk ile iletişim ve ilişki kurarken kullandıkları tepkili iletişim dili, sert disiplin, tehditkar ya da aşırı korumacı yaklaşımları çocuğun yaygın anksiyete bozukluğu geliştirmesine sebep olabilir. Bunların yanı sıra ebeveynlerin kendi korku ve kaygılarını farkına varmadan çocuklarına aktararak dünyanın ‘tehlikeli’ bir yer olduğu mesajını vermeleri de çocukların korkarak büyümelerine ve bu bozukluğun ortaya çıkmasına sebep olabilir.
Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan çocuklarda panik atak ve spesifik fobilerin ortaya çıkması olasıdır.
Aşağıdaki durumlar çocuğunuzun günlük aktivitelerini etkiliyor, hayattan keyif almasını, öğrenmesini ve potansiyelini ortaya çıkarmasını engelliyorlarsa, çocuğunuz yaygın anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilir.
•Sıklıkla ‘ya böyle olursa’ düşünceleri olması ve bu düşüncelerinden dolayı yapmak istediklerini denemekten geri çekilmesi
•Fazla temkinli ve gözlemci olması, her detayı kontrol etmeye çalışması
•Heyecanlandığında baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı gibi fiziksel semptomlar yaşaması
•En ufak hareketinde bile diğerlerinin onayını beklemesi, fazla izin alması
•Aşırı mükemmelliyetçi olması, hataya tahammül edememesi, hata yapmamak için denemekten kaçınması
•Yaşanan sorunlardan kendisini sorumlu görmesi, sıklıkla kendini suçlu hissetmesi
•Tırnak yeme, diş gıcırdatma, dudaklarını koparma gibi takıntılı davranışlarda bulunması
•Uykuya dalmakta zorlanması, altına kaçırması ya da sık kabızlık yaşaması
•Olumsuz bir haber aldığında bunu kabul etmekte ve yeni duruma uyumlanmakta zorlanması
•Ebeveynlerinin duygularından çok etkilenmesi, sürekli kontrol altında tutmaya çalışması
Yaygın anksiyete bozukluğu çoğunlukla ilaç tedavisi gerektirmeden, çocuk ve ebeveynlere yönelik uygulanan psikoterapi yöntemleri ile iyileştirilebilir. Ancak kronikleşmiş ya da psikoterapiye olumlu yanıt vermeyen durumlarda psikiyatrist konsültasyonu alınabilir ve gerektiğinde ilaç tedavisine başvurulabilir. Ortaya çıktığı ilk yıllarda psikolojik destek alınmaması halinde yaygın anksiyete bozukluğu daha komplike bir hal alabilir ve çocuğun yaşamını ciddi boyutta etkilemeye başlayabilir.
Yaygın anksiyete bozukluğu yaşayan çocuklar ile uyguladığımız psikoterapi yaklaşımlarında temel hedefimiz, çocuğun düşünceleri, duyguları ve davranışları arasındaki ilişki üzerindeki farkındalığını ve kontrolünü artırmaktır. ‘Ne düşünüyorum, bu düşünceler beni nasıl hissettiriyor, nasıl hissettiğimde nasıl davranıyorum, düşüncelerimin kontrolu kimde?’ gibi sorular psikoterapide yapılan bilişsel-davranışçı odaklı uygulamaların temelini oluşturur. Zihnimizin bize oynadığı oyunları anlamak, farklı bakış açıları olabileceğini görmek, duyguları-düşüncelerı-davranışları üzerindeki bilinçli farkındalığını ve kontrolünü artırmak çocuğun yaşadığı zorlukların üstesinden gelmesini ve özgüvenini artırmasını mümkün kılar.
Yaygın anksiyete bozukluğu ile çalışırken hedeflediğimiz bir diğer nokta çocuğun kaygılandığı ve stresli hissettiği zamanlarda kendini sakinleştirebileceği rahatlama teknikleri öğrenmesidir. Bunun için yaratıcı hareket, sanat ve meditasyon gibi teknikleri de uyguladığımız oyun terapisi çalışmalarına ekleriz.
Çocuğunuzun yaygın anksiyete bozukluğu yaşıyor olabileceğini düşünüyorsanız sorularınız için iletişime geçebilirsiniz:
pelin@yeniterapi.com / 05320616222
www.yeniterapi.com
Sevgilerimle,
Pelin Kılıç
Uzman Psikolog, Oyun Terapisti
