BİZE ULAŞIN
Orta nemli, humuslu, tuzlu ve kumlu toprakları sevdiğinden genellikle Akdeniz Bölgesinde yetişir. Hava değişikliklerine karşı gayet dayanıklıdır. Gövdesi dik ve tüylü bir yapıdadır. Boyu 150 cm kadar uzayabilir, kökü ise 50 cm derine gidebilir. Soluk mor ya da pembe renginde çiçekler açar. Ayrıca yuvarlak ve düz meyveler verir.
Hem kökü hem de çiçeği tam bir sağlık deposudur. İçinde sakaroz, yağ, aspargan, galaktoz, pektin ve nişasta bulunur. Uzmanlar taze olarak tüketilmesini tavsiye etse de kurutulmuş olarak da tüketilebilir. Çayında A vitamini, C Vitamini, B vitaminleri; magnezyum, demir, manganez, fosfor, potasyum ve çinko gibi mineraller bulunur.
Hatmi çiçeğinden yapılan çay içildiği takdirde boğaz ağrısı ve iltihaplı bölgeyi yatıştırır. Oluşan fagositozu etkisi ile bağışıklık sistemi uyarılır ve akciğerlerin nemlenmesi için çalışır. Böylece balgam söktürücü etkisi gösterir. Ayrıca yapılan araştırmalarda öksürüğü de kestiği tespit edilmiştir.
İdrar akışına yardımcı olur. Böbrekler ve mesanede biriken toksinlerin idrar yoluyla atılmasını sağlar. Ayrıca vücutta biriken suyun atılmasını ve özellikle kadınlarda oluşan şişliği azaltır.
Vücuda saldıran mikroorganizmalar ile savaşır. Özellikle ağız ve boğaz bölgesindeki zararlı organizmalar ile mücadelede etkilidir. Ancak vücudun genelinde oluşan enfeksiyonlarda etkili olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır.
En yaygın kullanım alanlarından biri ağrı giderici olarak kullanılmasıdır. Hatmi çiçeğinin yapraklarında bulunan maddelerin ağrıyı azalttığı ve hızla iyileştirdiği tespit edilmiştir. Lapa şeklinde hazırlanan hatmi çiçeği yaralanan bölgeye uygulanır. Ancak hem dıştan hem de içten kullanımı ile ağrıları hafiflettiği bilinir.
Bağırsak hareketlerinin düzgün olmaması insanları rahatsız eder. Güçlü laksatif kullanılması ile bu problemler giderilebilir. Kurutulmuş hatmi çiçeği ya da tohumundan yapılan çay hafif derece müshil desteği sağlayarak sindirim sistemini düzenler. Rahatsızlığın giderilmesine yardımcı olur.
Uykusuzluk problemi olanlara ve rahat uyku uyuyamayan insanlara yardımcı olur. Bir fincan miktarındaki çayının içilmesi halinde zihin ve vücut dinlenir. Rahat uyku çekilmesini sağlar. Bu durum hatmi çiçeğinin içerdiği uçucu yağlar sayesinde sağlanır.
Hatmi çiçeğinin tüketilmesi kan lipid profili ve karaciğer fonksiyonu üzerinde etki sağlar. 2011 yılında yapılan bir araştırmada kalp hastalıklarının nedenlerinden biri olan hem akut hem de kronik inflamasyona karşı anti inflamatuar etki gösterdiği tespit edilmiştir.
İnsanların hem sağlıklı kalmasını hem de hastalıklara karşı vücut direncinin artırılmasını sağlar. Uzmanların vücut direncinin artırılmasına ilişkin önerisi hatmi çiçeğinin kökünden yapılan çayın tüketilmesidir. Bu çay ayrıca böbreklerin ve karaciğerin korunmasına etkilidir. Vücuttaki toksinlerin vücuttan atılmasına da yardımcı olur.
Cilt problemleri için son derece şifalı bir bitkidir. Tahrişe karşı tedavi edici niteliği vardır. Ayrıca morlukların, kesiklerin ve yanıkların tedavisinde de kullanılır. Lapasını sivilce ve aknelerin üzerine sürdüğünüz takdirde hızla iyileşme olacaktır. Yaşlanma karşıtı ürünlerde yaygın bir şekilde kullanılır.
Bitkisel tedavi yollarından biri olan hatmi çiçeği kilo vermeye yardımcı olur. İçinde bulunan sıvılar doygunluk hissi yaratır. Ayrıca midede şişkinlik oluşmasını engeller. Bu şekilde gıda tüketimini ve iştahı azaltır. Zamanla kilo verilmesine yardımcı olur.
Hatmi çiçeği antibakteriyel ve antitusif özelliklere sahiptir. Antibakteriyel özelliği sayesinde hatmi çiçeği ağızdan alındığında boğazdaki ve ağız içindeki iltihaplanmaları tedavi eder. Antitusif özelliği ile de boğazın tahriş olması önler ve kuru öksürüğün azalmasına yardımcı olur.
Hatmi çiçeği öksürük için nasıl hazırlanır? Kaynatılmış bir bardak suyun içerisine bir tutam atılır. Bu 4-5 grama tekabül eder. Suyu iyice karıştırın. 2-3 dakika bekledikten sonra içime hazır hale gelir. Bu çayı günde 2 kez içtiğiniz takdirde öksürüğünüz kesilecektir. Ancak çayın içilmesinden sonra bir süre başka şeyler yenilip içilmemesine dikkat etmeniz gerekir. Özellikle sigaradan uzak durulmalıdır. Bu şekilde hatmi çiçeğinin içeriğindeki besinler boğaza daha kolay etki eder.
Hatmi çiçeği sütle kaynatılır mı? Çiçeğin sütle kaynatılarak içilmesi de mümkündür. Bu durumda da aynı suyla yapılır gibi kaynamış sütün içine bir tutam atılır. İki üç dakika bekledikten sonra içime hazır hale gelir.
Hatmi çiçeği hem anti-ülser aktivitesi hem de anti-lipidemik özellikler gösterir. Bunun yanında iyi kolesterolü (HDL) artırma konusunda da etkilidir. Yapılan araştırmalarda, hatmi çiçeğinin tüketimi halinde HDL kolesterol seviyesini yükselttiği ve karaciğer enzimleri üzerinde olumsuz etkilere yol açmadığı tespit edilmiştir.
Hatmi çiçeğinin kışa doğru içindeki sümüksü maddesinde artış görülür. Bu nedenle kökleri sonbaharın son günlerinde kuru bir havada topraktan çıkarılmalıdır. Köklerin en az iki yıllık olması gerekir. Hatmi çiçeğinin üzerindeki toprak, yan kökleri ve gövdesi temizlenir ve soyulur. Gövdesi 15-20 cm uzunluğunda kesilir. Eğer gövde çok kalınsa boylamasına kesilmesinde de fayda vardır. Havadar ve gölgelik bir yere koyup olabildiğince çabuk kuruması sağlanmalıdır. Aksi takdirde mantar türer ve küf kokusu oluşur. Bunun yerine 35-60 derece sıcaklıkta havalı fırında kurutulması da mümkündür.
Yaprakların toplanması içinse çiçek açma süresinin bitmesi beklenmelidir. Toplanan yaprakların paslanmamış ve hatmi pası hastalığına yakalanmamış olmasına dikkat edilmelidir. Yine yaprakları da havadar ve gölgelik bir yere serilerek kurutulmalıdır.
