BİZE ULAŞIN
Güney Amerika kökenli patatesin tüketilmesi 8 bin yıl öncesine kadar dayandığı bilinir. Günümüzde birçok patates türü yetiştirilir ve tüketilir. İçerisinde yer alan karbonhidrat, potasyum ve proteinle birlikte A, C, K, B1, B6 ve E vitaminleri sayesinde oldukça besleyici bir üründür. Türkiye’de üretilmeye başlanması çok uzak olmamakla birlikte Nevşehir ve Niğde gibi bölgelerde yetiştiriciliği çok yaygındır. Pirinç, buğday ve mısırla birlikte patates yetiştiriciliği en fazla yapılan besinler arasında yer alır. Birçok ülke mutfağının ana besin maddesi patatestir. Patatesin tüketim şekilleri çok fazladır. Evlerde yemekleri yapılan patatesin, fast-food olarak tüketilmesi de oldukça popüler hale gelmiştir.
Her bitkinin bir yetiştirme pratiği olduğu gibi patates ekiminde de dikkat edilmesi gereken ve uygun koşulların yerine getirilmesi önemli hususlar bulunur. Patates ekiminde önemli olan unsurların mutlaka bilinmesi gerekir. Patates ekerken tepelerin veya yamaçların güneşli kısımları tercih edilmelidir. Patates ekiminde ilk adım patates tohumu almaktır. Bunlar tohum satan yerlerden satın alınabilir. Patates tohumları genelde tüketilen patatese benzer. Ancak ekim için uygun özellikleri barındırdığı için daha uygun maliyetlidir. Ayrıca bu tohumlar çeşitli bitkisel hastalıklara karşı korunaklı ve sterilize edilmiş hâldedir.
Tohum olarak ekilen patatesler iri ise küçük parçalar hâlinde kesilip bölünebilir. Kesilen patates parçaları 2 gün kuru yerde bekletilmelidir. Tarla pullukla derince sürülür ve patates ekimine hazırlanır. Daha sonra 10-15 cm derinliğinde oluklar açılır. Açıklığın uzunluğu patates tohumlarının sayısına bağlıdır. Oluklar arasında en az 70 cm mesafe olmalıdır. Patates tohumları birbirinden en az 25 cm mesafede oluklara yerleştirilir. Bu işlemden sonra patateslerin üzeri toprakla kapatılır.
İlkbaharda toprak sıcaklığının 8-10 derece olduğu ve geç donların bittiği dönemde patates ekimine başlanır. Ekim ayları bölgeye göre değişiklik gösterebilir. Ekim mesafeleri ise kullanılacak patates tohumlarının sayısına göre planlanmalıdır. Öncelikle güvenilir bir yerden sertifikalı ve sağlıklı tohumlar edinilmelidir. Tohumluk patateslere ek olarak mağazadan satın alınan patatesler de ekilebilir ancak seçimleri deneyim gerektirir.
Patates bakımı önemli hususlar içerir. Bu yüzden ekim işlemi ve bakımı hakkında bilgi edinilerek özenle yapılmalıdır. Patates ekimi yapmadan önce yetiştiriciliği yapılan toprağın hazırlanması gerekir. Hazırlanmış bir toprak tohum köklerinin büyümesinde ve patates yumrularının ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Sonbahar aylarında patates ekimi yaparken toprağın hazırlanması için 20-25 cm derinliğe uygun bir sürüm yapılması gerekir. Daha sıcak aylarda ise ise tırmık gibi benzeri el aletleriyle sürüm yapılabilir.
Birçok kişi ekonomik üretimin haricinde de evinde veya bahçesinde kendi sebzelerini yetiştirmekten oldukça keyif alır. Ekim işlemi için gerekli bilgilere sahip olmak gerekir. Aksi takdirde ot, küflenme ve böceklenme gibi bitki gelişimini etkileyecek sorunlar ortaya çıkabilir. Patates çimlendirilerek yetiştirilen bir sebzedir. Ekilecek patateslerin veya tohumların daha hızlı çimlendirilmesi için delik açma yöntemi uygulanabilir. Patateslere kürdan yardımıyla 1 cm kadar delikler açılır ve suda bekletilir. Çimlendirme işlemi sırasında patateslerin güneşli bir alanda bekletilmesi önemlidir. 2-3 gün su içerisinde bekleyen patatesler kök vermeye başlayacaktır.
Tarlada ekim yapmayanlar için genelde çuvalda yetiştirme önerilir. 50 litrelik bir çuvalın içerisine gübreli bir toprak koyulur. Patatesler, çimlenen yüzeyleri üstte kalacak şekilde toprağa yerleştirilir. Üzerleri çok kalın olmayacak şekilde toprakla kapatılır. Toprak hep nemli kalmalı ve güneş görmelidir. Havanın sıcaklığına göre haftada 1-2 defa sulanması uygun olacaktır. Filizler büyüyüp topraktan görünmeye başladığı zaman tekrar gübreli toprak ilave edilir. Patatesler gelişirken üzerindeki yabani otların temizlenmesi gerekir. Yaklaşık 3 ayın sonunda yapraklar serpilmeye başlayınca hasat edilmeye uygun hale gelir.
Patates ekim zamanı bölgesel iklime göre farklılık gösterebilir. Yetiştirilecek alanın eğimli, tepe ve güneş alan bir yerde bulunması gerekir. Ekim zamanları aşağıdaki gibidir:
Patates ekiminden sonra 2,5-4 ay aralığında hasada hazır hâle gelir. Bu zaman 70-120 gün arası sürebilir. Özenli bir ekim ve bakım işlemi yapıldıysa en fazla 120 gün sonra patatesler toplanabilir.
