Rüşvet teklifi vatandaştan
Başbakanlık Kamu Görevlileri Etik Kurulu'nca trafik, tapu, imar ve kamu yönetimi konusundaki araştırma sonuçlarına göre, trafikteki birçok durumda rüşvet verme teklifi, özel veya ticari sürücü olsun vatandaştan geliyor. Türkiye'de yerel yönetimlerde imar ve planlama konusunda yaşanan etik sorunların temel kaynağının "rant" olduğu ortaya çıktı.
Çalışmalarına ilişkin soruları yanıtlayan Kamu Görevlileri Etik Kurulu Başkanı Prof. Dr. Bilal Eryılmaz, 10 sektörde çalışma yaptıklarını, "saha araştırması" olarak yürütülen çalışmalarda anket ve mülakatın esas alındığını anlattı. Kurul tarafından yapılan projeleri genel olarak değerlendiren Eryılmaz, çalışmalar esnasında kimi kurumların kapalı sistem içinde çalıştıklarını, "kol kırılır yen içinde kalır" mantığıyla hareket ettiğini, sorunlarını açıkça tartışmaktan çekindiklerini ve yeterince şeffaf bir politika izlemediklerini gördüklerine işaret etti.
Bilal Eryılmaz, şunları kaydetti:
"Mevcut kurumsal kültür etik bir altyapının geliştirilmesine çok elverişli değil. Çünkü kurumlarda yer yer çok yozlaşma var. Hediye kültürü kimi kurumlarda ve kimi yerlerde çok yaygın... Ve bu hediye kültürünün olduğu yerde, okullarımız da dahil eğitimin kaliteli ve etik olacağını söylemek mümkün değil"
Eryılmaz, trafik, tapu hizmetleri, yerel yönetimlerde imar uygulamaları ve kamu yönetiminde çıkar çatışması hakkındaki araştırma raporlarında dikkat çekilen konuları ana başlıklar halinde şöyle sıraladı:
* Vatandaşların büyük çoğunluğu tapu sicil müdürlüklerinde hediye ve bahşişin yaygın olduğunu düşünüyor.
* Kamuya karşı toplumun belirli bir güven sorunu, bir yolsuzluk algısı var.
* Üst düzey kamu yöneticilerinin etik liderlik konusundaki rolleri yok veya çok zayıf. Performans kültürü yok. Bunun için de davranış kültürüne göre kamu yönetiminde
işler yürütülmeye çalışılıyor.
* Hediye kültürü yaygın. Kamu görevlileri de bu hediye görünümünden rahatsız onlar da bunu istemiyorlar ama böyle bir 'makama boş gidilmez' felsefesi var.
* Hediye konusu basit bir medeni ilişkiler meselesi olmaktan çıkıyor, zaman içinde rüşvete dönüşüyor.
* Türkiye'de yerel yönetimlerde imar ve planlama konusunda yaşanan etik sorunların temel kaynağının 'rant' olduğu orta çıkmıştır. Bunu sırasıyla belediye meclislerinin yapısı ve üyeleri, yasal yaptırım zayıflığı, ikili ahlak anlayışı, hızlı kentleşme, yerel yönetimlerde çalışan plancıların koşulları, bilirkişilik mekanizması ve imarlı arazi yetersizliği izlemiştir.
