Çocukların ve yetişkinlerin saçlarıyla oynamasının burmak, çekmek ve kulağın arkasına atmak gibi birçok çeşidi vardır. Bu davranışı değiştirmek, özellikle de bir alışkanlık, bir bağımlılık veya kompülsif bir bozukluğa dönüştüyse zor bir iş olabilir. Bu problemle yüzleşirken, kendi kendinizi oyalayarak ve çeşitli aksesuarlar ile saç kesimleri kullanarak bunun üstesinden gelebilirsiniz. Bunlar, mücadelenizde kendinizi özgür bırakmanıza yardımcı olur.
1. YÖNTEM
Sorunun farkına varın
1) Her zaman tetikte ve davranışlarınızın farkında olun. Farkında olmadan saçlarınızla oynuyor olabilirsiniz. Eğer bir davranışınızı değiştirmek istiyorsanız tetikte kalmalı ve bütün davranışlarınızın farkında olmalısınız. Kendinizi bir değişim yapmak için hazırladınız ve şimdi bu amacınız doğrultusunda ilerlemek ve güven kazanmak için fırsatınız var.
• Yavaşlamak ve aynı anda yapmaya çalıştığınız işlerin sayısını sınırlandırmak farkındalığınızı artırmanıza yardımcı olur.
• Kendinize, “Tamam, şimdi gözümün açık olduğunu ve dikkat ettiğimi unutmuyorum ve saçlarımla oynamayacağım” gibi şeyler söyleyin.
2) Değişmek için bir plan yapın. Bir başlangıç günü belirleyin ve bu alışkanlığınızdan kurtulmak için atacağınız bütün adımları belirleyin. İyi hazırlanmış bir plan, başarılı olma olasılığınızı artırır. Ulaşmanız gereken hedefleriniz ve onları başarıyla tamamlayacağınız çeşitli yollar vardır.
• Hiçbir şeyi şansa bırakmayın. Ne istediğinizi biliyorsunuz ve bunu nasıl elde edeceğinizi bilmiyorsanız endişelenmeyin, siz bunu yapabilirsiniz ve halledeceksiniz.
3) Bağımlılığınızın seviyesini ve ne kadar yardıma ihtiyacınız olduğunu belirleyin. Unutmayın ki saçlarla oynamak genel olarak bir hastalık olarak kabul edilmekle birlikte zaman içerisinde bağımlılığa dönüşebilir. Birçok davranış, bağımlılığın şiddeti, az-orta arasında bir derecelendirmeyle ölçülür. Eğer saçınızla oynamanız özel hayatınızda problemlere neden olacak, kontrol edilemeyen bir alışkanlığa dönüştüyse belki de artık bu konu hakkında bir şeyler yapma zamanı gelmiştir.
• Resmi bir teşhis koymak için bir profesyonele başvurmanız gerekse de hareketlerinizi kendiniz de ölçebilir ve göstermeniz gereken özene ve atmanız gereken adımlara kendiniz karar verebilirsiniz. Etrafınızdakilerin sizinle aynı fikirde olmadıkları ve daha ciddi adımlar atmanızı istedikleri durumlar olabilir.
• Derecelendirmenin bir ucunda, alışkanlıktan kurtulmak için kendi kendine çözülebilecek ılımlı veya basit stratejiler gerektiren durumlar yer alır.
• Derecelendirmenin diğer ucunda ise sürekli olarak saçların, kaşların veya kirpiklerin çekildiği bir hastalık olan trikotilomani gibi durumlar bulunur. Bu aşırı davranış, kişinin günlük yaşamını etkileyen, kel bölgeler ve cilt tahrişlerinin oluşmasına neden olabilir. Bu durum bir bağımlılığınız olduğunu ve acil bir şekilde bu davranışı kontrol etmek veya azaltmak için yardıma ihtiyacınız olduğunu gösterir.
• Saçlarla aşırı derecede oynama genelde obsesif-kompulsif bozukluk (OCD), depresyon ve anksiyete gibi hastalıklarla bağlantılıdır. Saçlarınızla oynama bağımlılığınızdan kurtulmak için bu gibi durumlarda tedavi görmeniz gerekebilir.
4) Değişiklik yapmak konusunda sıkıntı yaşıyorsanız profesyonel yardım alın. Amerikan Psikologlar Derneği ve Amerikan Psikiyatri Derneği gibi size yardımcı olabilecek kaynaklar mevcut. Yardım alabilirsiniz ve belki de bu kendiniz için yaptığınız en iyi şey olabilir.
• İçgözlem, kendi iç dünyanıza yolculuk etmenizi sağlayan bir süreçtir. İnsanlara veya çevrenizdeki şeylere nasıl ve neden bu şekilde davrandığınızı anladığınız zaman birçok kişisel sorununuzu çözeceksiniz. Bu soruların cevaplarını sadece siz bulabilirsiniz. Analiz etmek zor olabilir ancak bu analiz, değişime doğru size net bir yol çizebilir.
• İhtiyacınız olan yardımı almak cesaret isteyen bir iştir. Mutlu ve dolu bir hayat yaşama arzunuza katkı sağlar. Doğru araçlarla bunu sağlayabilirsiniz.
5) Planınız işe yaradığı zaman kendinizi ödüllendirin. Küçük veya büyük her başarı bir marifettir ve değişimin oluştuğunu ifade eder. Ödüllendirilecek şeyleri belirleyin, böylece kutlama için hazır olacaksınız. Bu ödüllendirme sistemi, zorlu işin içsel ve dışsal ödüllerinin tadını çıkarırken sizi aynı zamanda devam etmeniz için motive eder.
• Normalde saçlarınızla oynamanıza neden olacak belirli bir olayda başarı sağlarsanız kendinizi tebrik edin. Küçük değişiklikler bile farkında olmak için önemlidir.
2. Yöntem
Dikkatinizi Başka Yöne Çekin
1) Sağlıklı dikkat dağıtıcı şeyler bulun. Saçınızla oynama dürtüsü hissettiğiniz zaman kendinizi başka bir şeye yöneltin. Odaklanmanız gereken ancak saçlarınızla oynadığınızın farkında olmanızı engellemeyecek aktiviteler seçin. Okumak, bilgisayar oyunu oynamak, film izlemek ve yazmak gibi aktiviteler saçlarınızla oynama olasılığınızı artıran aktiviteler olabilir. Dışarda bir oyun oynamak veya köpeğinizi yürüyüşe çıkarmak iyi birer dikkat dağıtıcı olabilir.
• Bazı aktiviteler, düşünceler ve hisler saçlarınızla oynama dürtünüzü artırabilir. Eğer kendinizi saçlarınızla oynarken bulursanız, “Dur” deyin ve bunun yerine yapabileceğiniz başka bir aktivite bulun. Örneğin; biriyle konuşuyorsunuz ve saçlarınızla oynamaya başladınız, elinize bir kalem alın veya ellerinizin üzerine oturun.
• Saçlarınızla oynamamak için dikkatinizi başka bir yere vermeniz gereken zamanları sayıca gözlemleyin. Bu, alışkanlığınızın ciddiyetini anlamanıza yardımcı olacaktır. Başlarda büyük ihtimalle sıklığının fazla olduğunu göreceksiniz ancak bu size ilerleme kaydetmeniz için birçok neden verecek.
2) Saçlarınızla oynamamak için iki elinizi de meşgul edin. Kek yapmak, spor yapmak, metalden veya ahşaptan bir şeyler yapmak, kurabiyeleri süslemek, kıyafet alışverişi yapmak, bir kayalık bahçe inşa etmek, her iki elinizle de boya yapmak (bir deneyin), amuda kalkmak, evcil hayvanınızı tımarlamak veya bir müzik aleti çalmak vb. gibi birçok olasılık var.
• Saçlarınızla oynamayı bırakmanızın yanı sıra çok da eğlenebilirsiniz.
• Daha önce yapmadığınız yeni ve heyecan verici şeyler bulun. Maceraperest olun. Yeni ve tatmin edici bir uğraş keşfedebilirsiniz.
• Endişe taşları, saçlarınızla oynamanıza neden olan gerginliğinizi yok etmenize yardım edebilir. Bunlar, oynamanız ve ovalamanız için yapılmış pürüzsüz taşlardır. Aynı zamanda sigarayı bırakan kişilerin huzursuzluklarıyla baş etmeleri için de bu taşlar kullanılıyor. Bunları internette veya bazı sağlık ve modern eşyaların satıldığı mağazalarda bulabilirsiniz.
3) Anksiyete veya sıkıntı seviyenizi değerlendirin. Saçlarınızla oynamanız kaygılı veya sıkılmış hissettiğinizin bir işareti olabilir. Bu da bunun acısını saçlarınızdan çıkartmanızdansa sebebini çözmenin daha önemli olduğu anlamına gelir. Eğer kaygılı hissediyorsanız deneyebileceğiniz birçok rahatlama tekniği var. Sizi dinleyecek biriyle konuşmak duygularınızı ifade etmenize yardımcı olacaktır. Eğer sıkılıyorsanız kendinizi eğlendirmenin bir yolunu bulun.
• Meditasyon veya yogayı deneyin. Bunlar, nefesinize odaklanmanıza yardımcı olur ve size sakin olmayı öğretir.
• Kaygınızı yönetmenize yardımcı olacak başka yatıştırıcı davranışlar bulun. Olumlu bir şekilde kendinizle konuşmak (yüksek sesle veya sessiz bir şekilde) yardımcı olacaktır. Kendinize, “Güvendeyim ve kendime dikkat ediyorum ve her şey güzel olacak ve saçlarımla oynamaya ihtiyacım yok” deyin.
• Sıkıntı için kesin olan tedavilerden biri, yapmaya ihtiyacınız olan şeylerle meşgul olmaktır. Bir liste yapın ve her bir maddeyi tamamladığınızda yanına işaret koyun.
3. YÖNTEM
Saç Aksesuarları Kullanın
1) Eğlenceli ve şık şapkalar takın. Geçici de olsa bunun gibi değişiklikler yapmak saçlarınızla oynama alışkanlığınızı hızlı bir biçimde kesebilir ve uzun vadede de yardımcı olabilir. Temelde bu, ellerinizin başınızda saçlarınızla sürekli oynadığınız alana erişmesini engeller. Şapkaların birçok alternatifi var. Bazı tarzların size diğerlerinden daha fazla yakıştığını keşfedebilirsiniz. Bir bere size, bir kovboy veya beyzbol şapkasından daha fazla yakışabilir. Kendinizi iyi hissettiğiniz şapkaları seçin.
2) Saçınıza şekil vermek ve kontrol etmek için saç fiyonklarını ve tokalarını kullanın. Eğer saçlarınızı toplarsanız, onlarla oynayamazsınız. Saçlarınızı toplamak için bu aksesuarları stratejik olarak yerleştirin ve ilgili bölgeden uzaklaştırın. Yaratıcı olun ve saç aksesuarlarındaki bir sonraki yeni moda trendini başlatın.
3) Saçınızı bir şal veya bandana ile kapatın. Başınızı tamamen kapatmak saçlarınızla oynama şansınızı ortadan kaldırır. Şala veya bandanaya her dokunduğunuzda olumlu bir değişiklik yapmaya çalıştığınızı hatırlayacaksınız. Eğer şalı veya bandanayı çıkarma dürtünüze karşı koyabilirseniz, kayda değer miktarda “ödül” kazanırsınız.
4. YÖNTEM
Saçınızı Değiştirin
1) Saçınızı, yüzünüzden uzak tutmak için örün. Geçici olsa da basit değişiklikler alışkanlıkları kırmaya yardım eder ve hareketlerinizde uzun vadede değişiklikler olmasına destek olur. Oynayabileceğiniz saç tellerinin yerini değiştirirseniz, elleriniz yapacak bir şey bulamaz. Bu, saçlarınızla oynamaya çalışmayı bırakmanız için zihinsel bir hatırlatıcıyı tetikleyebilir. Saçlarınızı ördüğünüz zaman onlarla oynayamazsınız çünkü dağılırlar ve örgü bozulur.
• Bir atkuyruğu veya topuz da işe yarayabilir. Saçlarınızı omuzlarınızdan veya yüzünüzden uzaklaştırmak, onlarla oynama cazibesini ortadan kaldırır.
• Kuaförler size, bu cazibeyi en aza indirecek bir saç stili bulmanızda yardımcı olabilir. Özellikle saçlarınızı yüzünüzden uzak, ulaşamayacağınız bir yerde tutmak veya birçok saç ürünü kullanarak şekil vermek saçlarınızla oynamanızı engeller. Saç şeklinizi olabilecek en iyi modelde tutma isteği sizi engellemek için yeterli olabilir.
2) Saçlarınızı kesin. Eğer daha kısa veya daha katlı saçlar istiyorsanız o halde değiştirin. Saçlarınızı tıraş etmek aşırı olurdu ancak görüntüsünü beğeniyorsanız sevebilirsiniz.
• Kemoterapi esnasında saçlarını kaybeden kanser hastaları için peruk yapımında bağışlanan saçları kullanan yardım kuruluşları var. Saçlarınızı hem başkalarına hem de size yardımcı olacak bu tip bir programa bağışlayabilirsiniz.
3) Saç renginizi değiştirin. Saç renginizde ufak bir değişiklik heyecan verici olabilir. Kendinizi daha iyi hissetmenizi veya kendinize daha olumlu bakmanızı sağlayabilir. Motive olmak için ihtiyacınız olan şey, görünümde yapılan bir değişiklik olabilir.
• Eğer “yeni siz” saçlarıyla oynamayı bırakmak istiyorsa, yeni bir saç rengi seçin ve dünyanın sizi görmesi için yeni bir görünüm yaratın. Duygusal anlamda rahatlatıcı bir tecrübe olabilir.
İpuçları
• Kendinize karşı nazik olun. Değişim zor olabilir.
• Saçlarınızın mükemmel göründüğüyle ilgili kendinize moral verin.
• İstenmeyen hareketleri düşünmeyi engellemek için bulunduğunuz ana odaklanın.
Uyarılar
• Saçlarla aşırı oynamak kalıcı saç kaybına ve ciltle ilgili başka durumlara neden olabilir.
• Her türlü bağımlılık takip edilmeli ve ciddiye alınmalıdır.