AİHM'den Türkiye'ye Kıbrıs tazminatı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Türkiye'yi, Kıbrıs'ın 1974 yılındaki işgali ve onu izleyen bölünmesiyle ilgili olarak 90 milyon euro tutarında tazminat ödemeye mahkum etti.

Bu, mahkemenin tarihinde verdiği en büyük tazminat hükmü oldu ancak mahkemenin tazminatın ödenmesi konusunda yaptırım gücü yok.

Mahkemenin kararında, aradan geçen zamanın bu davada sorumluluğu ortadan kaldırmadığını kaydederek Türkiye'nin, harekat sırasında kaybolanların ailelerine 30 milyon, adanın kuzeyinde "Karpas yarımadasında mahsur kalan Kıbrıslı Rumlara" da zararlarının tazmini için 60 milyon euro ödemesine hükmetti.

Adanın bölünmesi sırasında Türk tarafının yönetimine geçen kuzeydeki Karpas yarımadasında halen yüzlerce Rum yaşıyor.

Mahkeme, tazminatın nasıl dağıtılacağını Kıbrıs hükümetine bıraktı.

2001 kararı temelindeKıbrıs Cumhuriyeti yönetimi, Türkiye'nin 1974 yılındaki askeri harekat ve işgali sonrasında kaybolan Kıbrıslı Rumlar, yerlerinden edilmiş kişilerin mülkiyet hakları ile ilgili olarak 1994 yılında AİHM'ne başvurmuştu.

Yapılan başvuruda 1974 sonrasında 1491 Kıbrıslı Rum'un kaybolduğu 211 bin Rum'un da yerlerinden edildiği belirtilmişti.

Mahkeme 1996 yılında başvuruyu kabul etmiş ve 2001 yılında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 11 maddesinin 14 durumda ihlal edildiğine hükmetmişti.

Karara gerekçe olarak adanın kuzeyinin Türkiye'nin denetiminde olması gösterilmişti.

AİHM, kararın maddi ve manevi tazminata ilişkin bölümünü ise ileri bir tarihe ertelediğini duyurmuştu.

Bu karar temelinde Kıbrıs Cumhuriyeti yönetimi 2011'de AİHM'e tazminatın belirlenmesi için yeni bir başvuruda bulundu.

İlk tazminat1998'deki bir kararında Strasbourg'daki mahkeme Türkiye'yi, işgal sırasında Girne'de deniz kıyısındaki evinden olan Titina Loizidou'ya 1,2 milyon euro ödemeye mahkum etmişti.

Bu Kıbrıslı Rumların Türkiye'ye karşı açtığı davalardaki ilk tazminat hükmü olmuştu.

Türkiye bu tazminatı 2003 yılında ödedi ama Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin daha önce verdiği Loizidou'ya mülkünün iade edilmesi kararına henüz uymuş değil.

Davutoğlu: Bağlayıcı değilKararın açıklanmasından hemen önce Ankara'da katıldığı Uluslararası Kudüs Konferansı'nda soruları yanıtlayan Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, kararın uluslararası hukuk bakımından bağlayıcı olmayacağını söyledi.

Davutoğlu kararın zamanlamasının da yanlış olduğu görüşünü dile getirdi ve şöyle konuştu:

"Kesinlikle uluslararası hukuk bağlamında da AİHM çerçevesinin kuralları açısından ne bağlayıcıdır, ne de bizim açımızdan bir kıymet ifade eder. Hukuk açısından birçok sakıncaları olması yanında zamanlaması da yanlıştır. Tam Kıbrıs'ta müzakereler kapsamlı barış çerçevesinde ciddi ivme kazanmışken, uzun gayretlerden sonra Türkiye'nin de öncülüğünde yeni bir süreç başlamışken ve bütün dikkatler buna yoğunlaşmışken böyle bir kararın alınması kapsamlı müzakerelerin psikolojik ortamı bakımından da doğru olmamıştır."