ALT nedir? ALT düşüklüğü, yüksekliği, normal değeri

Karaciğerde meydana gelen tahribat sonucu hücreler zarar gördüklerinde enzimler kana karışır ve bu durum kanda bulunan ALT seviyesinde değişime neden olur. Enzim değerlerinin durumunu anlayabilmek için yaygın olarak ALT testi yapılır. Test sonucu elde edilen değerlerin düşük veya yüksek olmasının arkasında çok çeşitli nedenler yatabilir.

Alt Normal Değeri Kaçtır?

Test sonucunda elde edilen değerler testin yapıldığı laboratuvar koşullarına ve hastanın durumuna göre küçük değişiklikler gösterebilir.

• Erkeklerde: 10 - 40 U/L
• Kadınlarda: 10 - 35 U/L
• Çocuklarda yetişkinlerin iki katı yükseklik görülebilir.
• Yaşlılarda yetişkinlere oranla yükseklik görülebilir.

Alt Testi Neden Yapılır?

• Karaciğer hastalıklarını tespit etmek
• Karaciğer hasarını kontrol etmek
• Sarılık hastalığının kaynağını öğrenmek
• Hepatit ve siroz hastalıklarının teşhisleri
• Aşırı alkol kullanımı sonucunda oluşan rahatsızlıkların tespiti
• Nedeni bilinmeyen karın ağrısı, bulantı ve kusma sorunlarının tespiti
• Karaciğer hastalıklarının tedavi sürecinin takip edilmesi

Alt Yüksekliği Nedenleri

1. Karaciğer hastalıkları

• Hepatit A, B ve C hastalıkları sonucunda değerlerde ciddi artış görülür. Bu tür hastalıklarda ALT, AST'den daha fazla yükseliş gösterir.
• Alkolik hepatit
• Karaciğerin abse yapması
• Karaciğer üzerinde oluşmuş kanser
• Siroz
• Reye sendromu
• Toksik hepatit, otoimmün hepatit ve iskemik hepatit

2. Safra kesesi rahatsızlıkları

Safra kesesi bağlantılarının taş veya tümör gibi etkenlerle tıkanması durumunda AST ve ALT yüksekliği görülür.

3. Karaciğer yağlanması

Özellikle yoğun alkol tüketimi karaciğerin yağlanması için yeterli bir sebeptir. Bunun dışında sürekli olarak yağlı ve işlenmiş gıdaların tüketilmesi de karaciğerin yağlanmasına sebep olur. Yoğun çalışma temposu ve şehir hayatından kaynaklanan hareketsizlik ve spor aktivitelerinden uzak kalınması da karaciğerin yağlanmasına imkan tanır.

4. Diğer nedenler

• İleri seviyelere ulaşmış kalp yetmezliği](https://sebboy.com/kalp-yetmezligi/)
• Gebelik
• Ciddi kas problemleri
• Pankreas iltihabı
• İleri derecede sıvı kaybı yaşanması
• Kalp krizi yaşanması
• Akciğer damarlarında pıhtılaşma
• Kan zehirlenmesi
• Şok ve epilepsi nöbeti geçirilmesi
• Aşırı miktarda ilaç kullanımı, doğum kontrol hapları ve ağrı kesiciler
• Güneş çarpması
• Tarım ilacından zehirlenmek
• Kurşun zehirlenmesi

ALT Yüksekliği Tedavisi

• Birden fazla yanıtı olan ALT yüksekliği nasıl düşürülür sorusuna ilk olarak verilebilecek yanıt ise sağlıklı beslenme önerisidir. Sağlıklı beslenme konusunun üzerinde yalnızca hormonal değerleri düzene sokana kadar durulmamalı, bir yaşam tarzı haline getirilmelidir. Yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalı, öğünlere muhakkak enginar, kereviz gibi karaciğer dostu besinler eklenmelidir.
• Spor aktiviteleriyle birlikte genel sağlığını korumak zorunda olan ALT yükseliği sorunu yaşayan kişiler için bir başka zorunluluk da alkol tüketimine son verilmesidir. Alkol, karaciğeri yorar ve enzim değerlerinin yükselmesine sebep olur.
• Dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur ise ilaç kullanımıdır. Doktor bilgisi dışında keyfi ve aşırı dozda kullanılan neredeyse her ilaç karaciğeri yorarak enzim değerlerinin yükselmesine sebep olur.
• Proteinin insan vücudu için birçok faydasından bahsetmek mümkün iken bu faydalar sağlıklı bir karaciğere sahip olan kişiler için geçerlidir. Protein içeren besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi karaciğer için tehlike arz eder. Vücudun ihtiyacı olan proteinin alınması için hayvansal ürünlerden çok bitkisel protein kaynakları tercih edilmelidir.

ALT Düşüklüğü Nedenleri

Sağlık açısından ALT yüksekliğine nazaran daha az tehlike bir durumdur. Fakat yine de değer düşüklüğünün nedeninin bilinmesi ve kontrol altına alınması önemlidir.

• İlerlemiş kronik böbrek yetmezliği
• Beslenme bozuklukları
• B6 vitamini eksikliği
• Metronidazol kullanımı
• Antibiyotiklerin yan etkileri
• Vücutta bulunan bakırın karaciğerde birikmesi sonucunda meydana gelen wilson hastalığı
• Karaciğer üzerinde birikmiş olan fazla demirin sebebiyet verdiği hemokromatozis hastalığı
• Kanda bulunan safranın artış göstermesi ile oluşan gilbert sendromu

ALT Düşüklüğü Tedavisi

ALT seviyesi düşük olan kişilerin tedavileri hastanelerin iç hastalıkları departmanlarında, dahiliye doktorları tarafından yapılmaktadır. ALT yüksekliği kadar ciddiye alınmasa da ALT düşüklüğü de hayati risk oluşturabilir. Bu nedenle doktor tedavisi önemli ve gereklidir. Genel olarak ALT düşüklüğü, beslenme bozukluğu veya eksikliği olan kişilerde görülür. Bu nedenle kişinin beslenme alışkanlığını değiştirmesi ve yediği besinlere dikkat etmesi gerekir.

• Dana, hindi, tavuk, sığır eti tüketilmelidir.
• Balık tüketimi artırılmalıdır.
• Armut, elma, havuç ve çilek tüketimi önerilir.
• Bıldırcın yumurtası, süt ve süt ürünleri tüketilmelidir.
• Enginar, kereviz gibi karaciğer dostu sebzelerin tüketimine ağırlık verilmelidir.
• Zeytinyağı ve tereyağı yemeklerde kullanılmalıdır.
• Kafeinden uzak durulmalı, karaciğeri temizleyecek olan yeşil çay tercih edilmelidir.
• Sarımsak tüketimi artırılmalıdır.
• Gün içerisinde en az 2 litre su tüketilmeli ve karaciğerin kendini temizlemesine yardımcı olunmalıdır.
• Fasulye, avokado, fıstık gibi B6 yönünden zengin besinler tüketilmelidir.

ALT Düşüklüğü Tedavisi İçin Bitkisel Kürler

1. Lavanta çayı

Lavanta çayı ALT düşüklüğü, kronik hepatit ve kemoterapi sonrasında görülen enzim bozukluklarını tedavi etmek için tüketilmesi tavsiye edilen bir çaydır. Sakinleştirici etkisi ile strese karşı iyi bir çözümdür. Hazırlanışı şu şekildedir; 250 gram klorsuz suya atılan lavanta 10 dakika boyunca kısık ateşte kaynatılır. 4 dakika boyunca demlendikten sonra süzülür ve tüketilir. Kürün 15 gün boyunca uygulanması ve akşam yemeğinden 3 saat sonra 1 su bardağı içilmesi tavsiye edilir.

2. Enginar çayı

Yaklaşık 1 bardak su kaynatılır ve 7 adet enginar yaprağı su içerisine atılır. 8 dakika boyunca kaynatıldıktan sonra süzülür ve tüketime hazır hale gelir. Bu kürün haftada 3 gün uygulanması idealdir. Enginar içerdiği yüksek miktarda B6 ile ALT düşüklüğünün giderilmesinde ve karaciğerin temizlenmesinde oldukça etkilidir. Fakat bu kür, 12 yaşından küçük çocuklara ve yüksek tansiyon problemi olan kişilere tavsiye edilmemektedir.

3. Pancar kürü

Mümkünse 1 gün boyunca su içerisinde bekletilmiş olan pancar ertesi gün bol su ile yıkanır. Yıkanmış olan pancarlar hızlı hazırlanması ve verimli olması için küçük küpler şeklinde dilimlenir. Dilimlenmiş olan pancarlar 3 su bardağı suya atılır ve 30 dakika boyunca kaynatılır. Kaynamış olan suyu soğuduktan sonra süzülür ve bir kavanoz içerisinde muhafaza edilir. Hazırlanan kür, sabah, öğle ve akşam aç karnına 1 yemek kaşığı olacak şekilde tüketilir. Karışımın buzdolabında muhafaza edilmesi ve her seferinde 1 yemek kaşığından fazla tüketilmemesi önemlidir.