BİZE ULAŞIN
Şekil olarak fasulyeyi andıran böbreklere ne iyi gelir? Vücudun en önemli organları arasında bulunan böbreklerin sağlığını korumak için böbreklere nelerin iyi geldiğini öğrenmek gerekir. Bu bilgileri düzenli olarak uygulamak böbrek hastalarına iyi gelir. Ayrıca böbrekleri temizleyerek koruyacağından böbrek hastalığı için de önlem almaya yardımcı olur. Böbreklere iyi gelen en önemli uygulama ise bol su içmektir. Böbreklerin temizlenerek zararlı maddelerden kurtulmasını sağlayan su tüketimi, böbreklerin daha sağlıklı olmasına yardımcı olur. Ancak böbreklere ne iyi gelir diyenler su tüketiminden daha fazla bilgiyle karşılaşır. Böbrek hastalarına ve böbreklere ne iyi gelir?
Ortalama büyüklüğü 13 santimetreye kadar ulaşan böbrekler erkeklerde 120 ile 180 gram arasında, kadınlarda 110 ile 160 gram arasında ağırlığa sahiptir. Karın zarının arkasında, diyaframın altında bulunur. Sağ böbrek karaciğerin, sol böbrek ise dalağın arkasındadır. Normalde her insanda iki adet böbrek vardır. Fakat çeşitli sebeplerden dolayı bazı insanlar hayatlarına tek böbrekle devam etmek zorunda kalırlar. Çoğu zaman tek böbrek, iki böbreğin yaptığı işi yapabilir ve kişi hiçbir zorluk çekmeden hayatını devam ettirebilir. Böbrekler, kandaki zararlı maddeleri dışarı atmasıyla bilinir ve böbrekleri inceleyen tıbbi dala nefroloji adı verilir.
Vücut sağlığının en gerekli işlevlerini yapan böbrekler, kanın süzülmesiyle birlikte ortaya çıkan atıkların idrar olarak dışarı atılmasını sağlar. Süzme işlemini yapısındaki birimler sayesinde gerçekleştiren böbrekler idrar oluşumunu da gerçekleştirir. Her böbrekte yaklaşık 1 milyon kadar süzme birimi bulunur ve bu süzme birimlerine nefron adı verilir. Böbrekler, bu temel görevin yanında pek çok farklı işleve de sahiptir.
Böbreklerin en önemli işlevi vücutta ve kanda oluşan zararlı, gereksiz maddeleri dışarı atmaktır. Vücudun içerisinde metabolizmanın yapım ve yıkım aktiviteleri sonucu atık maddeler oluşur. Protein yapımı ve protein yıkımı sonucunda üre, nükleik asit yapımı ve nükleik asit yıkımında ise ürik asit ortaya çıkar. Bu maddeler vücut için gereksizdir. Böbrekler üre ve ürik asidi, vücuttaki fazla su ile birlikte idrar olarak dışarı atar. Bunların dışında vücuda alınan ilaçların kalıntılarını ve toksinleri dışarı atmak da böbreklerin görevleri arasında yer alır.
Böbrekler, vücut içindeki pek çok olayda dengeleyici olarak görev yapar. Bu görevi yaparken kalp, karaciğer, salgı bezleri gibi pek çok organ ve doku ile birlikte çalışır. Böbreklerin diğer organlarla iletişimini ise kandaki hormonlar sağlar.
Vücuttaki asit-baz dengesini sağlamak da böbreklerin görevidir. Böbrekler, kandaki pH'ı, protonu ve bikarbonatı gerekli aralıklarda tutarak dengeyi sağlar. Bu işlevi yerine getirirken akciğerle eş zamanlı çalışır.
Böbrekler, kandaki sodyumun ve diğer elektrolitlerin süzülmesini sağlayarak kandaki basıncın ayarlanmasında önemli bir rol oynar. Ayrıca hipofiz bezleriyle birlikte çalışan böbrekler, kan sıvısının hacmini de dengeler.
Kan için önemli bir yapı olan alyuvarların yapımı da böbreklere bağlıdır. Böbrekler, alyuvar yapımını uyaran hormonları salgılar. Bunun yanında vücutta pasif durumda olan ve böbreklere iyi gelen vitaminler arasında ön sıralarda yer alan D vitamininin de etkinleşmesini sağlar.
Böbrekler, vücuttaki atık maddeleri dışarı atma işlemini gerçekleştirdiği için vücuda giren tüm yiyecek ve içecekler, böbrekleri yakından ilgilendirir. Yani vücuda giren tüm besinlerin yolu böbreklerden geçer. Bu sebepten ötürü tüketilen gıdalara yeteri kadar önem vermemek, böbrekleri olumsuz bir şekilde etkiler. Böbrekleri çalıştıran yiyecekler tüketmeye özen göstermek böbreklerinin ömrünün uzatılması için gereklidir. Böbrek düşmanı yiyecekler tüketmek, böbreklerin fonksiyonlarını yitirmesine sebep olur. Fonksiyonlarını yitiren böbrekler vücuttaki zararlı maddeleri dışarı atamaz, aynı zamanda diğer organlara da hastalık saçar.
Böbrek sağlığı için en faydalı besinlerden biri olan elmanın pek çok organa olumlu etkileri vardır. Yalnız böbrekler konusunda elmanın faydalarından yararlanmak isteniyorsa tercih, kırmızı elmadan yana kullanılmalıdır. İçerisinde böbreklerin çalışma sistemine katkı sağlayacak bolca vitamin barındıran elma, yüksek lif oranıyla böbreklerin süzme fonksiyonunu destekler. Elmanın bu faydaları için en azından 1 adet orta boy elma her gün düzenli olarak tüketilmelidir.
Maydanoz, sahip olduğu vitamin ve mineraller sayesinde vücudun birçok noktasına fayda sağlar. Yüksek oranda sahip olduğu C vitamini böbrek temizliğinde etkin bir rol oynamasının nedenidir. Maydanozla birlikte temizlenen böbrekler daha sağlıklı çalışır. Bu sebeple özellikle hastalık durumlarında daha sık maydanoz tüketilmelidir. Maydanozun böbreklere sağladığı fayda bununla sınırlı değil. Aynı zamanda suyu dengeleme özelliğiyle de böbreklere yardımcı olur. Yemeklerin yanında yenilmesinin yanı sıra kaynatıldıktan sonra suyunun içilmesi de böbrekler için oldukça faydalıdır.
Diğer süt ürünleri gibi D vitamini deposu olan yoğurt, böbrekleri sağlıklı tutmaya yardımcı olan en önemli besinlerden birisidir. İçerdiği kalsiyum sayesinde böbreklerin sağlıklı çalışmasına yardımcı olur. Yoğurttaki bakteriler ise vücut bağışıklığını artırarak böbrekleri hastalıklardan korur. Meyveler ile birlikte tüketilen yoğurdun etkisi daha fazladır. Yoğurdun yemekler ile birlikte tüketilmesinden ziyade ayrıca bir öğün olarak meyveler ile birlikte tüketilmesi önerilir.
Balık, içerdiği omega 3 ile pek çok organa iyi gelir ve çeşitli hastalıklara karşı vücudu korur. Böbrekler için de vazgeçilmez bir besin olan balık, böbreğin ihtiyaç duyduğu tüm mineralleri vücuda depolar. Düzenli balık tüketimi hastalık riskini önemli ölçüde azaltır. Balığın koruyucu özelliği gibi tedavi edici etkileri de bulunur. Balığın sahip olduğu çinko ve demir, böbrek hastalıklarının iyileşmesine yardımcı olur. Bu aşamada böbreklere en faydalı olan balıklardan birisi omega 3 bakımından zengin somon balığıdır. Balık çeşitlerini ayda en az 2-3 kere, özellikle fırınlanmış olarak tüketmek böbreklere iyi gelir.
Balkabağı, böbreklerin çalışmasına çok fazla etki etmese de oldukça koruyucu bir besindir. Böbrek hastalıklarına karşı böbrekleri güçlendiren balkabağı, özellikle böbrek taşı oluşumunu önlemede fazlasıyla etkilidir. Genellikle reçel yapımında kullanılan balkabağının kahvaltıda tüketilmesi, vücudu böbrek hastalıkları dahil pek çok hastalığa karşı korur.
Böbreklere faydalı olma konusunda kabaktan daha etkili olan kabak çekirdeği, mineral bakımından zengindir. Çinko, demir ve çeşitli mineraller içeren kabak çekirdeği, böbrek hastalıklarının önlenmesinde etkili bir besindir. İçerdiği omega 3 sayesinde de bağışıklığı güçlendirir. Kabak çekirdeğinin vücuttaki şekeri dengeleme ve böbrekleri temizleme gibi etkileri de vardır. Böbrekleri temizleyerek daha faydalı çalışmasını sağlayan kabak çekirdeği, böbrek hastalarının vazgeçilmez yiyecekleri arasında yer alır. Kabak çekirdeğini tabak tabak tüketmek, faydadan çok zarara yol açabilir. Bu nedenle günlük en fazla bir avuç kabak çekirdeği tüketilmesi tavsiye edilir.
Özellikle A, B ve C vitamini bakımından zenginliği olan mürdüm eriği, demir emilimine yardımcı olur ve ayrıca etkili bir antioksidandır. Mürdüm eriğinin kurutulmuş formundan günde birkaç tane yemek böbreklerde olumlu etki yaratır.
Yaban mersini, böbrek gibi önemli organlar için faydalı bir besindir. Fakat yan etkisi en fazla olan besinler arasında da yer alır. C vitamini ve lifler bakımından zengin içeriğinin yanı sıra doğal bileşiklerden oluşan ve antiseptik görevi yapan yaban mersini, idrar yolları için oldukça etkilidir. İdrar yollarının sağlıklı olması da böbreklerin etkin çalışmasına destek olur. Yaban mersini, yan etkilerinin bir hayli fazla olmasından dolayı doktor kontrolünde bilinçli bir şekilde tüketilmelidir. Yaban mersininin böbrekler için en faydalı olan hali çay formudur. Bunun için haftada 1 fincan yaban mersini çayı tüketilebilir.
Vücudun enerji kaynağı olan maddeleri vücuda kazandıran pirinç, böbrekler için faydalı bir besin maddesidir. Vücuda enerji veren yiyecekler genellikle potasyum içerir. Fazla potasyumun vücuttan atılması ise böbrekleri oldukça yorar. Pirinç ise az potasyum, çok karbonhidrat içerir. Bu yönüyle böbrekleri yormadan vücuda faydalı olur. Haftada 1 ya da 2 kere, diğer yemeklere eşlik edecek şekilde pirinç pilavı tüketilmesi böbrek sağlığı açısından gereklidir.
Kızılcık, alternatif tıp ilaçlarının vazgeçilmez bitkilerinden birisidir. Vücut için adeta bir şifalı bitki olan kızılcık, antioksidan etkisi yaratır. Bu etkisi sayesinde vücuttaki hücrelerin zarar görmesini engeller. Böylece vücut daha güçlü olur. Kızılcık, aynı etkiyi böbrekler için de yaratır. Özellikle idrar yollarını sağlıklı tutmaya yardımcı olur. İdrar yollarının sağlıklı olması, böbreğin süzdüğü zararlı atıkları dışarı atmak için önem teşkil eder. Ayrıca kızılcık tüketimi idrardaki asiti de artırır. İdrardaki asit oranının yüksek olması ise böbrek taşı oluşumunu engeller. Kızılcık ile yapılan bitki çayları düzenli olarak içilerek böbrekler korunabilir.
Sağlıklı gıdalar arasında ilk sıralarda yer alan çavdar, böbrekler için de faydalıdır. Böbrek hastalarının beyaz ekmek yerine çavdardan üretilecek çavdar ekmeğini tüketmesi gerekir. Ç
Yaz aylarının vazgeçilmez meyvesi karpuz, böbreklerin içerisindeki tuzun çözünmesine yardımcı olur. Karpuz tüketimi ayrıca böbrek kumu oluşma riskini de en aza indirir. Özellikle yaz aylarında doğal koşullarda yetişmiş, haftada 2-3 kez tüketilecek karpuz böbrekler için doğal bir ilaç görevi görür.
Böbrek hastalıkları, insan vücudunda çok tehlikeli ve olumsuz etkiler yaratır. Bunun nedeni, hasta olan böbreklerin fonksiyonlarını yerine getirememesidir. Çalışmayan böbrekler zararlı maddeleri vücutta tutar ve vücuttaki tüm organlara zarar verir. Böbreklerde oluşan başlıca hastalıklar böbrek kanseri, böbrek taşı ve böbrek yetmezliğidir. Böbrek hastalıklarından herhangi birine yakalanan hastalar, beslenme alışkanlıklarını değiştirmek durumunda kalırlar. Çünkü bazı besinler, tam çalışmayan böbreklerin dışarı atamayacağı atıklar bırakır.
Böbrek yetmezliği, akut ya da kronik olarak ortaya çıkabilen ve tedavisi neredeyse imkansız olan bir hastalıktır. Böbrek yetmezliği hastalığına yakalanan kişiler, tükettikleri besinlere özellikle dikkat etmelidir. Böbrek yetmezliğini ortadan kaldırabilen bir besin olmasa da etkisini azaltan bazı bitkiler vardır. Özellikle ebegümeci ve çörek otu, böbrek yetmezliğine en iyi gelen besinlerdir. Bu bitkilerin yağları ve bu bitkilerle yapılan çaylar, hastaların ağrılarını en aza indirir.
Böbrek hastaları, beslenme düzenlerine herkesten fazla dikkat etmek zorundadırlar. Bazı besinlerin böbreklerin temel fonksiyonlarına katkı sağladığı gibi bazı besinlerin de böbreklere zarara dokunur. Birtakım yiyecek ve içecekler, böbrek hastalarına yasaklanır. Böbreklerin dışarı atamadığı, atmakta zorlandığı maddeler bırakan yiyecekler, böbrek hastalarına yasaktır. Yasaklanan yiyecekler potasyum, sodyum, fosfor, protein ve A vitamini içeren yiyeceklerdir. Bu yiyeceklerden bazıları ise şöyledir:
