Düşen THY uçağının kokpitinde son çığlık

Hollanda’ya göre 3 hata şöyle: “a) Radyo altimetre yanlış bilgi verdi ve uçak süratsiz kaldı. b)Pilotlar bu yanlış bilgiyi hızla değerlendiremedi. c) Hava Trafik Merkezi de uçaktan hızlı yaklaşma talep etti”

Hollanda Kaza İnceleme Komisyonu, Türk Hava Yolları’nın (THY) 25 Şubat 2009’da Amsterdam’da düşen uçağının nihai kaza raporunu açıkladı. Toplam 9 kişinin hayatını kaybettiği kazayla ilgili olarak Komisyon, oto pilot sisteminin yanlış bilgi veren radyo altimetreden aldığı bilgilerle hareket ederek uçağı, “stall” yani süratsiz bıraktığını, üç pilottan oluşan uçuş ekibinin de bu yanlış bilgiyi hızla değerlendirememesi sonucu kazanın oluştuğunu açıkladı.

Olayda, Amsterdam Schiphol Havalimanı Hava Trafik Kontrol Merkezi’nin de uçaktan hızlı yaklaşma talep etmesinin pilotların iş yükünü artırdığına dikkat çekildi.
THY, rapordaki iki maddeye itiraz etti.

‘Pas geçmeliydiler’

Kazayı araştıran Hollanda Havacılık Emniyet Kurulu Başkanı Pieter van Vollenhoven, “Son derece istisnai talihsiz koşullar bir araya gelerek kaza meydana gelmiştir. Pilotlar 500 feet’te (150 metre) durumu fark ederek uçağı kurtarmaya çalıştılar. Böyle bir durumda pas geçmeleri gerekiyordu” dedi.

Raporda pilotların check-list olarak adlandırılan kuralları okuyarak uçağı inişe hazırladıkları, ancak, durumu çok geç fark ettikleri belirtildi.

Uçağı yeniden hızlandırmaya çalışırken gaz kollarının pilotlar tarafından açıldığı, ancak pilotların gaz kolları üzerinden ellerini çekmesi nedeniyle sistemin yanlış bilgi alarak itiş gücünü minimuma indirdiği tespiti yapıldı. Rapora göre, pilotların cabasının 500 feet yani 150 metre yükseklikteki uçağın kurtarılmasına yetmediği belirtildi.

THY, itiraz etti

THY yaptığı yazılı açıklamada, rapordaki iki maddeye itiraz etti. Raporda yer alan, “Yaklaşmanın istikrarlı olup olmaması kazanın oluşumunda etken değildir” ve “ekibin stall ikazı alındıktan sonra uçağı kurtarabileceği” iddiasına katılınmadığı belirtildi.
Açıklamada, “Ekibin anında müdahalesine rağmen, otomatik gaz sistemi gaz kollarını beklenmedik bir şekilde geriye çekmiştir. Otomatik gaz sistemini devreden çıkaran ekip, gazı ikinci kez açmış, ancak, yetersiz yükseklik nedeniyle kaza önlenememiştir” denildi.

Firmayı suçladı

THY açıklamasında, THY Teknik A.Ş’nin B737-800 uçaklarında yanlış bilgi veren radyo altimetre problemini, kazadan uzun süre önce fark ettiği belirtilmedi. THY, bu konuda yaptığı çalışmaların yanı sıra gerek uçak üreticisi, gerekse anten üreticisi nezdinde bildirimlerde bulunduğunu vurguladı. Açıklamada, “Bu sorunlar çözülmediği halde konu bir süre sonra üretici tarafından gündemden çıkartılmıştır” denildi.

İşte son konuşmalar!

Kaptan Pilot (KP) Tahsin Arısan 10:24:27: “18-27 iyi günler, efendim”
Emniyet Pilotu (EP) Olgay Özgür 10:24:36: “Hocam, radyo altimetre arızamız var, Hocam”
KP 10:24:38: “Tamaaaam”
CA 10:24:44: “Amsterdam Kule, Turkish 1-9-5-1, 1-8-Right”
Hava Trafik Kontrol (HTK) 10:24:48: “Turkish 1-9-5-1, günaydın, pist 1-8-Right, cleared to land, winds 2-10 at 9”
KP 10:24:52: “İnişe uygun. Teşekkürler.”
İkinci Pilot (İP) Murat Sezer 10:24:55: “İrtifa sabit”
KP: 10:25:04: “Bin”
İP 10:25:06: “Kontrol”
KP 10:25:10: “Flaplar 40” (Flap levyesinin sesi)
İP 10:25:12: “Hız”
KP 10:25:17: “Evet, kontrol listesi tamamlanmadı”
KP 10:25:19: “Speedbrake” (Hava freni)
İP 10:25:20: “Speedbrake çalışıyor, yeşil ışık”
10:25:21: 2 klik sesi
KP 10:25:26: “Bir, bir, bir”
İP 10:25:27: “Speedbrake çalışıyor yeşil ışık”
KP 10:25:28: “iniş takımı hih”
İP 10:25:29: “iniş takımı, lütfen, 3 ışık”
KP 10:25:31: “Flaplar”
İP 10:25:32: “Flaplar 40, yeşil ışık light”
EP 10.25.33: Kabin inişe hazır
İP 10.25.34: Pas geçiş yüksekliği ayarlandı
KP 10.25.37: Beş yüz
İP 10.25.38: Tüm ışıklar açık pozisyonunda
EP 10.25.42: Ah-huh
10.25.47: Uçak süratsiz kalıyor, sistem (stick shaker) lövyeyi sarsarak pilotları uyarıyor.
EP 10.25.49: Sürat, hocam
KP 10.25.49: Kumandalar bende (İngilizce söylüyor: I Have)
EP 10.25.51: 100 knot’tayız hocam
EP 10.25.52: Sürat, hocam
10.25.57: Stick shaker sistemi duruyor.
10.25.57: Sesli ikaz hızlı irtifa kaybını pilotlara “Sink rate” (çöküş oranı) sesiyle uyarıyor.
10.25.58: Sistem sesli olarak “lövyeyi çek” (Pull up) diye pilotları uyarıyor.
10.25.59: Stick shaker yeniden çalışıyor.
10.26.03: Kayıt sona eriyor.

DHA