e-Duruşma sistemi nasıl işliyor? Faydaları neler?

Sürekli gelişen teknoloji, uzun zamandır kilometrelerce uzaktaki insanlarla görüşme sağlayabiliyor. Gittikçe dijitalleşen dünya sayesinde özellikle pandemi sürecinde birçok devlet işi, online olarak aksamadan devam etti. Bu süreçteki bir diğer yenilik de elektronik yani e duruşma sistemi oldu.

Yargıda Büyük Değişim Sağlayan E- Duruşma Nedir?

Pandemi sürecinde özellikle eğitim alanında uzaktan eğitim süreci başlamış ve eğitimde duraklama yaşanmamıştı. Daha sonra bu sürece İnternet üzerinden halledilebilir hale gelen birçok devlet işi eklendi. Şimdilerde ise yargıda dijitalleşme süreci başlamış durumda. Özellikle avukatlar için ciddi bir değişim sürecini başlatan e- duruşma sistemi pandemi sürecinde oldukça yararlı bir sistem oluyor.

Sistem oldukça basit bir şekilde uygulanabiliyor. Temel olarak, avukatlar bulundukları yerden cep telefonu, bilgisayar, tablet gibi akıllı cihazlar yoluyla gerçekleşecek olan duruşmaya video konferans şeklinde bağlanabiliyorlar. Dünyada da birçok örneği bulunan bu uygulama, hukuk yargılamasının internet üzerinden gerçekleştirilmesini sağlıyor. Bu sayede fiziki olarak gerçekleştirilen duruşmanın koşulları internet üzerinden gerçekleştirilen e-duruşma koşullarıyla aynı oluyor. Yargıdaki bu dijital değişim sürecinde başlayan e- duruşma döneminin birçok olumlu getirisi var.

E-Duruşma Sistemi Nasıl Çalışır?

E- duruşma sistemi geliştirilmeye başladığından beri birçok kişinin aklında e- duruşma nasıl yapılacak sorusu oluştu. Bu sistem Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi yani UYAP bilişim sistemi üzerinden gerçekleştirilir. UYAP bilişim sistemi kurulduğundan beri birçok bilgi ve belge alışverişinin elektronik ortamda yapılmasını sağlayan bir internet portalıdır. Bu sistem başta hakim, savcılar ve yargı personelleri olmak üzere tüm kullanıcıların paylaşımına açılmış durumdadır. E- duruşma sisteminin, Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü tarafından yazılımı ve geliştirmesi yapılır. Sistem, Uyap Avukat Portalı üzerinden “Duruşma Sorgula” menüsü seçilerek ilgili duruşmanın en geç 24 saat öncesinden duruşma talebi gönderilmesi ile gerçekleşir. Gerekçesini yazarak talep gönderen ve hakim tarafından talebi kabul edilen avukatlar e-duruşmaya katılım sağlayabilir. İşte aşama aşama e-duruşma işlemi:

• Duruşma sorgulama menüsü seçildikten sonra ekranda çıkan kısma bir tarih aralığı girilir ve duruşma sorgulama yapılır.
• E-duruşma alanında yer alan “talep gönder” seçeneğiyle e duruşma talebi işlemi başlatılmış olur.
• Bu işlemden sonra “E-duruşma Talep Formu” ekranı çıkar. Bu ekrana en fazla 500 karakterden oluşacak biçimde talep metni girilir ve onay işlemi yapılır.
• Onay işleminden sonra “E-duruşma Talep Formu Tebliğ Metni” incelenir ve hemen altındaki “ Okudum, anladım, kabul ediyorum.” seçeneği yandaki kutucuğuna tıklayarak kabul edilir. Bu sayede e- duruşma talebi mahkemeye gönderilmiş olur.
• E-duruşma talebi alanında talebin gönderildiğine ilişkin “ Talep Değerlendiriliyor.” ibaresi yer alır.
• E-duruşma sürecinde talebin durumuna ilişkin bilgiler “E- duruşma Talebi” başlığının altında talebin değerlendirilmesi sonucunda “Talep Kabul Edildi.” veya “Talep Reddedildi.” şeklinde yer alır.
• Talebin kabul edilmesi durumunda duruşma saatinde “e-duruşma talebi” alanında “duruşmaya katıl” seçeneği aktif hale gelecektir ve bu buton seçilerek duruşmaya katılım sağlanabilir.

E-Duruşmaya Katılırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Birçok açıdan yararı olan e-duruşma sisteminin kullanımı oldukça kolay ancak bazı noktalara da dikkat edilmesi gerekiyor. Fiziki şartlarda yapılan duruşmalarda mevcut olan çoğu koşul e-duruşma esnasında da geçerlidir. E-duruşmaya katılım sağlarken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. İşte o hususlar:

• E-duruşma sistemi ile duruşmaya katılan avukatlar, video konferansta cübbe giymek zorundadır.
• “Duruşmaya Katıl” seçeneği seçildikten sonra gelen ekranda mikrofon ve kamera kullanımına “izin ver” seçeneği seçilmelidir.
• Duruşma esnasında kendi görüntünüzün altında sesli ve sessize alma seçeneği bulunur. Kamera alanında da başlatma ve durdurma işlemi gerçekleştirilir.
• E-duruşma ekranında; duruşma salonu, duruşma zaptı ve vekil yer alır.
• Ortada bulunan “ayrıl” seçeneği de duruşmadan ayrılmak için kullanılır.
• Tüm duruşmaların takibi Avukat Portal üzerinde yer alan “Duruşma Takip” menüsünden yapılmalıdır.
• Duruşma takip ekranında duruşmaların bulunduğu mahkemeler listelenmekte ve mahkeme seçimi yapıldığında duruşma listesine ulaşım sağlanmaktadır.

E- Duruşma Sistemi Ne Zaman Başlıyor?

Elektronik bir sistem gündeme geldiğinden beri e-duruşmalar başladı mı sorusu da beraberinde gelmektedir. E- duruşma ilk kez Ankara Batı 1. Tüketici Mahkemesi’nde görüldü. E- duruşma sistemi için pilot uygulamalar 15 Eylül tarihinden itibaren Ankara Batı Adliyesi’nde bulunan 5 mahkemede devam ediyorken 22 Ekim’den bugüne Ankara ve İstanbul'da bulunan 5 adliye ve 47 mahkemede uygulanmaya başlandı. Yargıda resmi olarak e-duruşma sistemi başlamış oldu. E- duruşma sisteminin birçok faydası bulunmakta. İşte bu sistemin getirdiği olumlu durumlar:

• E-duruşma sistemi avukatlar için büyük kolaylık sağlıyor.
• Normalde başka şehirlerde gerçekleşecek olan mahkemeler internet üzerinden gerçekleştiği için yol masrafları ve beraberinde gelen zaman kaybı önlenmiş oluyor.
• Mahkemelerde verilen birçok ihlal kararı mevcut. Bu ihlal kararları çoğunlukla yargılama sürecinin uzamasından kaynaklıdır. E- duruşma sayesinde zaman yüzünden oluşan ihlallerin önüne geçebilmektedir.
• E-duruşma sayesinde adliyelere gitmek zorunda kalınmıyor. Doğal olarak sistemin salgının yayılmasını önlemek açısından olumlu etkileri var.
• Gün içerisinde farklı şehirlerde birden fazla mahkemesi olan avukatlar bu
• mahkemelere bürolarında girebiliyorlar. Bu sayede zaman tasarrufu olurken diğer çalışmalar için de olumlu etkiler sağlanıyor.