1. madde kabul edildi
ANKARA (ANKA)- TBMM Genel Kurulunda, Anayasa değişikliği paketinin 2'nci tur oylamasında, "Milletvekili genel seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını" öngören 1. maddesi, 22 ret oyuna karşı, 366 oyla kabul edildi.
TBMM Genel Kurulu'nda Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Meclis'e iade ettiği Anayasa Paketi'nin yeniden ilk tur görüşmeleri yapılıyor. Anayasa değişiklik paketinin 2'nci tur oylamasına 393 milletvekili katıldı. Milletvekili genel seçimlerinin 4 yılda bir yapılmasını öngören 1. madde, 22 ret oyuna karşılık 366 oyla kabul edildi.
Değişikliğin 1. tur oylama sonuçları ve maddelerin getirdikleri şöyle:
1. madde: Oylamaya 370 milletvekili katılırken, 368 milletvekili 'kabul', 1 milletvekili 'red', 1 milletvekili ise çekimser oy kullandı. Madde, milletvekili seçimlerinin 5 yıl yerine 4 yılda bir yapılmasını öngörüyor. Genel Kurul'da 2. maddenin görüşmeleri sürüyor.
2. madde: Oylamaya 365 milletvekili katılırken, 361 milletvekili 'kabul', 1 milletvekili 'red', 1 milletvekili 'çekimser', 2 milletvekili de boş oy kullandı. Madde cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesini öngörüyor.
3. madde: Oylamaya 371 milletvekili katılırken, 363 milletvekili 'kabul', 3 milletvekili 'red', 1 milletvekili çekimser, 1 milletvekili boş ve 3 milletvekili de geçersiz oy kullandı. Madde Anayasa'nın 96. maddesini yeniden düzenliyor. Bu hüküm cumhurbaşkanlığı seçimlerini kesintiye uğratan 367 toplantı yeter sayısında yeni hüküm getiriyor. Bu çerçevede TBMM, yapacağı seçimler dahil bütün işlemlerinde üye tam sayısının en az 3'te 1'i (184 milletvekili) ile toplanabilecek. TBMM, Anayasa'da başka bir hüküm yoksa toplantıya katılanların salt çoğunluğuyla karar verecek; ancak karar yeter sayısı hiçbir şekilde üy tam sayısının 4'te 1'inin bir fazlasından az olamayacak. Bu düzenlemeyle Meclis'te yapılacak tüm toplantı ve seçimlerde üye tam sayısının 3'te 1'inden fazla (184 milletvekili) toplantı yeter sayısı aranamayacak. Böylece Anayasa Mahkemesi'nin verdiği son karara ilişkin cumhurbaşkanlığı seçimi tıkanmalarına önlem alınıyor.
4. madde: Oylamaya 371 milletvekili katılırken, 367 milletvekili 'kabul', 1 milletvekili 'red' oyu kullandı. 3 oy ise geçersiz çıktı. Madde Anayasa'nın cumhurbaşkanı seçilecek kişinin nitelikleri ve nasıl aday olunacağı ile bazı yeni düzenlemeleri içeriyor. Buna göre cumhurbaşkanı 40 yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış TBMM üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilebilme yeterliliğine sahip Türk vatandaşları arasından, halk tarafından seçilecek. Cumhurbaşkanı TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi 20 milletvekilinin yazılı teklifi ile mümkün olabilecek. Ayrıca, en son yapılan seçimlerde geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında yüzde 10'u geçen siyasi partiler ortak aday gösterebilecek. Cumhurbaşkanı seçilenin varsa partisi ile ilişiği kesilecek ve TBMM üyeliği sona erecek.
5. madde: Oylamaya 370 milletvekili katılırken, 368 milletvekili 'kabul' oyu verdi, 1 milletvekili çekimser, 1 milletvekili de geçersiz oy kullandı.
Madde ile Anayasa 102. maddede yapılan değişikliğe göre cumhurbaşkanının görev süresi belirleniyor. Buna göre cumhurbaşkanı seçimi, cumhurbaşkanının görev süresinin dolmasından önceki 60 gün içinde; makamın herhangi bir sebeple boşalması halinde ise boşalmayı takip eden 60 gün içinde tamamlanacak. Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış çoğunluğunu alan aday katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.
İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliliğini kaybetmesi halinde; ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacak. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan cumhurbaşkanının görevi devam edecek. Cumhurbaşkanlığı seçimine ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenecek.
6. madde: Bağlı geçici 18. madde; 368 milletvekilinin katıldığı oylamada 366 milletvekili 'kabul' oyu verdi. 1 milletvekili 'red', 1 milletvekili de boş oy kullandı. 6. maddeye bağlı geçici 18. madde ile yapılan değişiklikle, yapılacak olan cumhurbaşkanlığı seçiminde yeni düzenlemeler uygulanabilecek. Böylece 'Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz' şeklindeki Anayasa hükmü geçersiz kılınıyor. Yani 11. cumhurbaşkanlığı
seçiminde cumhurbaşkanını halkın seçmesi, görev süresinin 5 yıl olması gibi düzenlemeler bu seçimde (11. cumhurbaşkanı seçimi) uygulanacak.
6. madde: Bağlı geçici 19. madde; oylamaya 371 milletvekili katılırken, 366 milletvekili 'kabul', 1 milletvekili 'red' oyu veridi; 2 milletvekili geçersiz ve 2 milletvekili de boş oy kullandı. 6. maddeye bağlı geçici 19. madde ile 11. cumhurbaşkanı seçiminin ilk tur oylaması, bu kanun Resmi Gazete'de yayımını takip eden 40. günden sonraki ilk pazar günü, 2. tur oylaması ise ilk tur oylamayı takip eden 2. pazar günü yapılabilecek. Adaylar Anayasa'da belirtilen hükümler çerçevesince gerekli belgeleriyle
birlikte oylama tarihinden 30 gün önce TBMM Başkanlığı'na başvuracak. Adayların başvurularında eksik bilgi ve belgelerin tespit edilmesi halinde TBMM Başkanlığı tarafından, eksiklerin giderilmesi için 3 günlük kesin süre verilecek. Bu süre içinde eksiklerin giderilmemesi halinde adaylar, kendiliklerinden adaylıktan çekilmiş sayılacak. Yeni düzenlemeye göre, TBMM Başkanlığı'nca cumhurbaşkanı olma niteliklerini taşıyan adaylara ilişkin kesin liste 2 gün içinde ilan edilip, Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) bildirilecek.
Cumhurbaşkanı adayı gösterilen kamu görevlisi, aday gösterildiği tarihten itibaren görevinden ayrılmış sayılacak. Görevinden ayrılan kamu görevlisinin cumhurbaşkanı seçilmemesi halinde görevine geri dönmesi konusunda ilgili kanun hükümleri uygulanacak.
1. tur seçim sonuçlarının kesinleşmesinden 2. tur oylamanın sonuçlanmasına kadar, 2. tur oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliliğini yitirmesi halinde; 2. oylama, boşalan adaylığın 1. oylamadaki oy sıralaması esas alınarak sıradaki adayla doldurulacak. 2. oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum şeklinde yapılacak. Aday, geçerli oyların çoğunluğunu aldığı takdirde cumhurbaşkanı seçilmiş olacak. Cumhurbaşkanının seçilmesine ilişkin usul ve esasların kanunla düzenlenmesine kadar Milletvekili Seçim Kanunu, Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun, Siyasi Partiler Kanunu, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun ile diğer kanunların bu maddeye aykırı olmayan hükümleri uygulanacak.
7 madde: Oylamaya 368 milletvekili katılırken, 363 milletvekili 'kabul', 1 milletvekili 'red' oyu kullandı. Oylamada 3 geçersiz ve 1 de boş oy çıktı. Bu düzenlemeye göre, Anayasa değişikliği yürürlüğe girdiğinde tümüyle halkoyuna (referandum) sunulacak.
