Anayasa Mahkemesi, HSYK başta olmak üzere, Askeri Yüksek İdari Mahkemesi, Askeri Ceza Yasası, askeri yargılama, Kamu Denetçiliği, devlet memurlarının yargılanması, YAŞ kararları, yurt dışı yasağı ve sendikalarla ilgili maddelere uyum yasaları hazırlanıyor.
Hükümetin referandum çalışmaları sürerken, bazı maddelerle ilgili uyum yasaları tamamlandı, eksik kalan maddelerin ile ilgili çalışmalar ise sürüyor. Ekim ayından itibaren Meclis’e sunulması beklenen uyum yasaları daha çok “usul yasalarını" değiştirecek.
-HANGİ MADDELERE UYUM YASASI HAZIRLANACAK-
Adalet Bakanlığı’nın, Anayasa Mahkemesi’nin yapısı ile HSYK ile ilgili uyum yasaları tamamlandı. Hükümetin Anayasa değişikliğine paralel olarak hazırlayacağı diğer uyum yasaları ise şöyle:
-KİŞİSEL VERİLEN KORUNMASI-
Anayasanın 20. maddesinde yapılan değişiklikle herkes, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahip olacak. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenecek.
-YURTDIŞI SEYAHATİ-
Değişikliğe paralel olarak hazırlanacak uyum yasalarından biri de Anayasa’nın 23, maddesinde öngörülen değişikliğe göre yapılacak. Uyum yasası ile vatandaşın yurt dışına çıkma özgürlüğü, ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hâkim kararına bağlı olarak sınırlanabilecek. Bu sınırlamalar yapılacak uyum yasası ile belirlenecek.
-AİLE VE ÇOCUKLARI KORUMA TEDBİRLERİ BELİRLENECEK-
Anayasanın 41. maddesinde ailenin korunması ve çocuk hakları ile ilgili hazırlanacak uyum yasasıyla; Devletin, her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları koruyacak önlemler yasalarla belirlenecek.
-KAMU DENETÇİLİĞİ-
İlk kez 12 Mart "darbe" döneminde çalışması başlatılan ombudsmanlık da biçimlenmeye başladı. Anayasa’ya ilk kez giren maddelerden birini de, Kamu Denetçiliği Kurumu (ombudsman) oluşturuyor. Kurum, TBMM Başkanlığına bağlı olarak kurulacak ve idarenin işleyişi ile ilgili şikayetleri inceleyecek. Yapılacak uyum yasası ile kamu denetçiliğinin nasıl faaliyet göstereceği düzenlenecek.
-YAŞ KARARLARI
Anayasa değişikliğine paralel olarak yapılacak bir diğer uyum yasası ile Anayasanın 125. maddesinde yapılan değişiklik düzenlenecek. Yüksek Askeri Şura (YAŞ)'nın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç, her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolunun açılmasını öngören değişiklik usul yasası ile belirlenecek.
-MEMURLARIN DİSİPLİN CEZALARI-
Anayasanın 129. maddesinde yapılan değişiklikle; memurlar ve diğer kamu görevlilerine verilen uyarma ve kınama cezalarının yargı denetimine açılmasını öngören düzenleme de uyum yasası ile gerçekleştirilecek.
-ASKERE SİVİL MAHKEMELERDE YARGILANMA YOLU-
Anayasa’nın askeri yargıyı düzenleyen 145. maddesindeki değişiklikle askere sivil mahkeme yolu açılıyor. Buna göre, Askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütülecek düzenleme “Usul Kanunu” ile belirlenecek.
-ASKERİ YARGITAY
Anayasa değişikliğine paralel olarak hazırlanacak olan bir diğer uyum yasası da, Anayasa'nın, Askeri Yargıtay'a ilişkin düzenleme içeren Anayasa'nın 156. maddesinde yapılacak. Bu madde için de “Usul Kanunu” da değişiklik yapılacak.
-SENDİKAL HAKLARI
Anayasa değişikliği ile sendikal hakları yeniden düzenleyen, Anayasa’nın 51, 53, 54 ve 128. Maddeleri ile ilgili değişiklikler için de uyum yasaları gerekiyor.
ANKA