ABD Maliki'ye alternatif aranıyor
BAĞDAT (İHA) - Washington'ın eski desteğini kaybeden, Bağdat'ta muhalefetin güçlenmesini engelleyemeyen Irak Başbakanı Nuri el-Maliki, manevra alanının sınırlı olmasına karşın hala alternatifi zor bir isim olarak görülüyor.
Yerli ve yabancı hemen hemen tüm gözlemciler, ülkede şiddet eylemlerinin sona erdirilmesi ve Amerika'nın askeri olarak başarısının, Irak yönetiminin çatışan tarafları uzlaştırma girişimlerine bağlı olduğuna inanıyor. Bir yıl önce ulusal uzlaşma temelinde kurulan Şii, Sünni ve Kürtler'den oluşan hükümet ise boykot, istifa ve karşılıklı suçlamalar nedeniyle çatırdıyor. Hükümetteki 40 bakandan 17'si ya istifa etmiş durumda ya da kabineyi boykot ediyor. Irak ve ABD'de durumdan duyulan hoşnutsuzluk artarken, gelişmeler Maliki'nin liderliği aleyhinde gelişiyor.
ABD'nın Bağdat Büyükelçisi Ryan Crocker Salı günü başkentte gazetecilere yaptığı açıklamada, Irak hükümetinin siyasi mutabakat sağlanmasına yönelik girişimlerinin "son derece hayal kırıcı" olduğunu söylemişti.
ABD Başkanı George W. Bush ise Maliki için "zor bir görev üstlenen iyi bir insan" ifadelerini kullanırken, Hillary Clinton dahil önde gelen Demokrat başkan adayları başbakanlık görevine başka bir ismin geçmesi çağrısında bulunuyor.
Senatör Carl Levin Bağdat'a yaptığı son ziyaretin ardından, Maliki hükümetinin fonksiyonunu yitirdiğini belirterek, din ve mezhep ileri gelenlerine bağımlılığı nedeniyle hükümetin siyasi uzlaşma üretemediğini söyledi.
Bu görüş, Irak'ta da özellikle Sünni liderler arasında paylaşılıyor. Sünniler, Maliki'yi Şiiler'e destek vermek ve Şiiler'in yasadışı faaliyetlerini görmezlikten gelmekle suçluyor.
Bununla birlikte Iraklılar başka bir seçenek bulamıyor. Siyaset ve mezhep yelpazesi içinde olanlar her şeye rağmen yönetime ilişkin kararların Washington tarafından alınmasına karşı çıkıyor. Birçok kişi ise Maliki'nin istediği yönetimi gerçekleştirebilmesi için manevra alanı çok dar. Yerli ve yabancı yorumcular ise Maliki'nin gitmesi halinde durumun düzelip düzelmeyeceğini sorguluyor.
Kürt politikacı Mahmud Osman yaptığı açıklamada, "Amerikalılar'ın alternatif bir isim düşündüklerine inanıyorum. Maliki hükümeti başarılı olamadı. Amerikalılar kendisini desteklemesine rağmen problemleri çözemedi. Fakat şu an için açık alternatifler de mevcut değil. Ne düşünüyorlar bilemiyorum. Aslında herkes bir ikilem içinde. Hatta Iraklılar bile Maliki'nin değiştirilmesini düşünüyor ancak bir isim bulamıyor" dedi.
Irak'ta başbakanlık koltuğu için en çok ismi geçen üç kişi bulunuyor. Bunlar eski Başbakan İyad Allavi, Maliki'nin rakibi İbrahim Caferi ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı ılımlı Şii Adil Abdülmehdi.
Allavi, hem Sünni hem de Şiiler'den oluşan küçük bir seküler partinin başında bulunuyor. Washington'ın tercihleri arasında ilk sırada gelmesine rağmen Allavi'nin Irak'taki popülaritesinin zayıf olduğu ifade ediliyor.
Caferi ise Tahran'la yakın bağları olmasından dolayı ABD tarafından tercih edilmek istenmiyor. Caferi ayrıca, 1983'te Kuveyt'teki ABD Büyükelçiliğinin bombalanması olayını gerçekleştirenler arasında bulunmakla suçlanıyor.
Yurtdışında eğitim gören ve ılımlı bir isim olarak öne çıkan Abdülmehdi ise İran-Irak savaşı sırasında Tahran'da sürgündekiler tarafından kurulan Irak Yüksek İslam Konseyi'nin üyesi. Ancak Bağdat'ın prestijli El Mustansiriye Üniversitesi Rektörü Taki Ali el-Mussavi'ye göre Abdülmehdi, bir siyasetçiden çok akademisyen. Mussavi, Abdülmehdi'nin mezhepler arası rekabetin sert olduğu bir hükümette özgürce hareket edemeyeceğini ve etkili olduğuna inandığı bakanları atayamayacağına inanıyor.
