BİZE ULAŞIN
Medeniyet arttıkça, toplumlar hijyene önem vermeye başladıkça allerjik vakalar da artmaya başlıyor. Dünyada en sık rastlanan hastalıklar arasında 6. sıraya yükselen allerjiin türleri de gün geçtikçe artıyor.
Globalleşmenin doğal bir sonucu olarak toplumlar arasında karşılıklı alışveriş artmasıyla allerjiye zemin hazırlandı. Enfeksiyon hastalıklarında azalma oldukça bir diğer deyişle mikroplardan arındıkça alerjik hastalıkların görülme oranı artmaktadır. Az gelişmiş ülkelerde alerjik hastalıklar daha az görülmektedir. Alerji yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir.
Alerjinin oluşmasını önlemek için bebeklikten itibaren bazı tedbirler almak gerekiyor.
Memorial Hastanesi Çocuk Hastalıkları Merkezi'nden Pediatrisit Dr.Arzu Özgeneci Alerji nedir ve Alerji'den korunma yöntemleri nasıl olmalıdır? konularında şunları söyledi:
Alerji nedir?
Alerji vücudun gösterdiği normal tepkinin aşırı olması şeklinde tanımlanabilir. Genetik yapı hastalığın görülmesinde en önemli faktördür.
Alerjik hastalıkların artış nedenleri:
1. Hava kirliliğindeki artış
2. Ozon tabakasındaki delinme sonucu ultraviyole ışınlarına maruz kalma
3. Sigara içilmesi
4. Besinlerdeki katkı maddeleri
5. Ani hava değişiklikleri
6. Kullanılan ilaçlar ve kozmetik ürünler
7. Stres
8. Bitki örtüsünün azalması
9. Az güneş gören, boydan boya halı kaplı, iyi havalanmayan binalar
ALERJİK BELİRTİLER NELERDİR?
Alerji belirtileri çok çeşitli olup tutulan hedef organa bağlı olarak gelişir. Burun tıkanıklığı, sabahları hapşırık krizleri, burun akıntısı, gözlerde yanma -batma, geniz akıntısı, öksürük, nefes darlığı, hırıltı, kaşıntı, döküntü, dudakta -dilde şişme, tekrarlayan orta kulak iltihapları...
ALERJİK RİNİT ( SAMAN NEZLESİ) NEDİR ?
En sık görülen allerjik hastalıkdır. Toplumun % 25'ini etkilemektedir. Burunda kaşıntı, hapşırma, burun tıkanıklığı, boğazda kaşıntı, gözlerde yanma- batma, eniz akıntısı tipik belirtileridir. Yıl boyu sürebildiği gibi mevsimsel ( bahar aylarında) de olabilmektedir.
Saman nezlesi olan hastalar x3 daha fazla astım olma riski taşımaktadır..
Nedenleri nelerdir?
Ev tozu( mite)
Polenler
Küf mantarları
Kedi-köpek tüyü
Boyalı, katkı maddeli gıdalar
Nasıl tanı konulur?
Sorumlu allerjnin saptanması için cilt allerji testi yapılır.
Tedavisi nedir?
Hasta eğitimi tedavinin en önemli aşamasıdır. Zaman ayırıp hastalığın gidişi, yakınmaların yoğunluğuna göre tedavide yapılması planlanan değişiklikler, ilaç ya da aşı tedavisi konuşulmalıdır.
1. Sorumlu etkenin saptanıp uzaklaştırılması tedavinin ilk aşamasıdır. En sık rastlanan etkenler; yıl boyu süren rinitte ev tozu akarları olup mevsimsel görülen rinitte ise polenlerdir.
Ev tozu akarlarının azaltılması için; yatak çarşaflarının haftada bir en az 55 derece ve üzerinde yıkanması, tüylü oyuncakların, halıların uzaklaştırılmaları, yıkanabilir perde kullanılması, yün ve kuş tüyü içeren yastık ve yorgan kullanılmaması gerekmektedir.
Küf allerjisi olanlarda ev içindeki nemin azaltılması önemlidir.
Polen alerjisi olanlarda; sıcak, kuru ve rüzgarlı günlerde dışarı çıkmamaları, saçlar yatmadan önce mutlaka yıkanmalı, gözlük ve şapka kullanmalı evde ve arabada iltre kullanmalıdır.
Besin alerjilerinin tek başına alerjik rinit bulgularına neden olmaları sık ratlanan bir durum değildir.
2. İlaç tedavisi
3. Aşı tedavisinden en fazla yararlanan grup ev tozu ve polenlere karşı duyarlılığı olanlardır.
ÜRTİKER (KURDEŞEN)
Deriden kabarık genellike kaşıntılı çeşitli büyüklüklerde olabilen lezyonlardır. Her yaş grubunda görülebilir. Döküntüler aniden başlar ve 48 saat içinde düzelir. 6 haftayı geçen ürtiker kronikleşir. Döküntüler vücudumuzun hassas bölgelerinde boyunda, kasıkta göğüs bölgesinde daha çok görülür. Bazen dudaklarda- dilde şişme boğazda kuruluk ve ses kısıklığı eşlik ediyorsa daha tehlikeli bir durum olan daha derin dokuları tutan angioödem gözlenebilir.
Çeşitli ürtiker tipleri vardır: Kolinerjik ürtiker, egzersiz, sıcak banyo ya da heyecanlanma gibi vücutta terlemeye neden olan uyarılarla ortaya çıkıp, 10-15 dakika sürer. Güneşe bağlı ürtiker (solar ürtiker) güneşe çıktıktan kısa bir süre sonra çıkar. Fiziksel ürtiker; elbiselerin sıktığı kısımlar gibi vücuda devamlı basınç uygulanmasından sonra ortaya çıkar.
Nedenleri:
Gıdalar (süt, yumurta,kakao, fındık, fıstık, deniz ürünleri, çilek,muz, çukulata...)
Gıda katkı maddeleri
Enfeksiyonlar
Parazitler (kıl kurdu, solucan.)
Böcek ve arı sokması
İlaçlar ( antibiotikler, ağrı kesiciler...)
Fiziksel nedenler ( sıcak, soğuk, basınç )
Hormonal nedenler ( tiroid hormonunun fazla çalışması)
Tanısı:
Tanı genellikle klinik bulgulara dayanılarak konulur. Alerji deri testleri besin yada ilaç allerjisinden şüphelenildiğinde yapılmalıdır.
Tedavi:
Nedene yöneliktir. Soğuk duş, kaşıntının hafiflemesini sağlar.
BESİN ALERJİLERİ
Görülme sıklığı çocuklarda %6, erişkinlerde %1,5 dur.Gıda katkı maddelerinin neden olduğu allerjiler toplumda %1 oranında görülür. Herhangi bir gıda allerjiye neden olsa da en sık; inek sütü, yumurta, yer fıstığı, mısır,fındık, balık ve kabuklu deniz ürünleri sayılabilir.
Bulgular gıdanın yenmesinden 1-2 dakika içinde ile 2 saat sonra sonra ortaya çıkabilir: Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gözlenebilir.
Tanısı:
Detaylı öykü, cilt testi ve besin yükleme testidir. Kesin tanı konduktan sonra allerjiye neden olan besin diyetten çıkarılır. Süt, yumurta ve soya allerjisi geçici olup balık ve fıstık allerjisi uzun süre devam edebilir. İnek sütü alerjisi genellikle 3 yaş civarında kaybolur.
İLAÇ ALERJİLERİ
En sık ilaç alerjisine neden olan ilaçlar antibiyotikler ve ağrı kesicilerdir. Penisilin alerjisi en sık rastlanan ilaç alerjisidir. Görülme sıklığı %2 'dir. Tanısı için cilt testi yapılmalıdır.
EGZEMA
Çocukluk çağında görülme sıklığı %10 olup, genetik bir hastalıktır. Tekrarlayan ataklarla seyreden kaşıntılı ciltte kuruma, pullanmaya neden olan bir deri hastalığıdır. Egzemalı bebeklerde astım ve nezle görülme olasılığı daha sıktır. Erken sütçocukluğu döneminde 2-3 aylıkken başlar ve 5 yaşlarında iyileşmeye başlar. Önce yanaklar sonra el bilekleri ve diz arkalarında çıkar. Soğuk - kuru hava ve banyo sonrası cilteki kuruluk artar.
Tanısı
Klinik bulgulara dayanılarak konulur.
Tedavisi:
Hastalığın alevlendiği dönemlerde ilaç verilmelidir. Cildi kurutmayan, nemlendiren nötral pH'lı sabunlar kullanılmalı ve nemlendirici kremler kullanılmalıdır.Hastalığı artıran etkenler hastaya anlatılmalıdır.Aşırı terleme kaşıntıyı artırır
