Anayasa Mahkemesi: Enis Berberoğlu'nun siyasi ve kişilik hakları ihlal edildi

Anayasa Mahkemesi (AYM), 5 yıl 10 aylık hapis cezasının kesinleştiğine ilişkin kararının TBMM Genel Kurulu'nda 4 Haziran 2020'de okunmasıyla milletvekilliği düşürülen İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'nun siyasi ve kişilik haklarının ihlal edildiğine karar verdi.

AYM 25, 26 ve 27. dönem İstanbul Milletvekili Enis Berberoğlu'nun "seçilme ve siysasi faaliyette bulunma hakkı" ile "kişi hürriyeti ve güvenliği hakkınının ihlal" edildiğine hükmetti.

Berberoğlu'na yeniden yargılanma yolu açılırken, CHP 4 Haziran'da milletvekilliğini sona erdiren kararın "yok hükmünde" sayılarak, milletvekilliği hakkının iade edilmesi gerektiği görüşünde.

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu, MİT tırları görüntülerini Cumhuriyet gazetesine verdiği gerekçesiyle hakkında 5 yıl 10 hapis cezası verilen Enis Berberoğlu'nun, bireysel başvurusunu karara bağladı.

Yüksek Mahkeme, Berberoğlu'nun "seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı" ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine oy birliğiyle karar verdi.

Yüksek Mahkeme'nin kararının ardından gözler Berberoğlu'nun, yeniden yargılanmasının hangi mahkemede görüleceği ve siyasi haklarının nasıl iade edileceğine çevrildi.

Avukatları: AYM bu ihlalin tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasını istedi

Berberoğlu'nun avukatları Yiğit Acar ve Murat Ergün, kararın ardından yaptıkları açıklamada, AYM'nin bu kararıyla Berberoğlu'nun anayasal haklarının çiğnendiğini kabul ettiğine dikkat çektiler.

Avukatların açıklamasında, AYM'nin 24 Haziran 2018 seçimlerinde CHP İstanbul Milletvekili seçilen Berberoğlu'nun Anayasa'dan kaynaklanan dokunulmazlığına rağmen, ceza almasının ve cezaevinde tutulmasının ihlal saydığı belirtilerek, şu görüşlere yer verildi:

"AYM, adil yargılamaya aykırı bu ihlalin tüm sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasını istedi. Böylece müvekkilimizin sanık olarak yargılandığı süreçte ısrarla dile getirdiğimiz 'Anayasa ile korunan temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği' gerçeği AYM tarafından da kabul edildi. Yüksek Mahkeme'nin bu kararıyla müvekkilimiz hakkındaki mahkumiyet kararı ortadan kalktı ve yeniden ve adil yargılama zorunlu hale geldi. Ancak müvekkilimizin 3 dönemdir üyesi olduğu TBMM, AYM kararını 4 ay daha bekleseydi, bugün hukuksuzluğu kesinleşen bir ceza ile Berberoğlu'nun milletvekilliği düşürülmemiş, seçmen iradesi çiğnenmemiş olurdu.

Anayasa Mahkemesi'nin gerekçeli kararını yayınlamasının ardından bize gösterilecek yargı makamına başvuruda bulunacağız. Yeniden yargılama sürecinin beraat ile sonuçlanacağı inancıyla hukuki mücadeleyi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz."

Yeniden cezaevine girmeyebilir

Milletvekilliğinin düşürülmesinin ardından cezaevine giren Enis Berberoğlu, koronavirüs salgını nedeniyle cezaevinden izinli bulunuyor. Gerekçeli kararın açıklanması ve yeniden yargılamanın başlaması halinde Berberoğlu'nun tahliyesi mümkün olabilecek.

Berberoğlu'nun yeniden yargılamasının nerede yapılacağının gerekçeli kararın yayınlanmasının ardından netleşmesi bekleniyor. Berberoğlu'nun kesin hükmü veren Yargıtay'da yargılanabileceği gibi, dosyasının ilk derece mahkemesi ya da istinaf mahkemesine de gönderilebileceğine dikkat çekiliyor.

CHP: Milletvekilliği iade edilmeli

Karar, Berberoğlu'nun milletvekilliği hakkının iade edilip edilemeyeceği tartışmasını da başlattı.

Şimdiye kadar milletvekilliği düşürülüp de yeniden iade edilmesine ilişkin bir karar veya uygulama bulunmuyor.

CHP'den yapılan açıklamada, "Anayasa Mahkemesi, İstanbul Milletvekilimiz Enis Berberoğlu'nun Anayasa'ya aykırı şekilde milletvekilliğinin düşürüldüğünü ve kararın hukuksuzluğunu oy birliğiyle tescilledi. AYM'nin kararı millet iradesini hiçe sayanlara hukuk dersi olmalıdır" denildi.

CHP'de yapılan ilk değerlendirmelerde Berberoğlu'nun milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin TBMM Genel Kurulu'nda hükmün okunması işleminin "yok sayılması"gerektiği ifade edildi.

CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, BBC Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede, AYM'nin, hakkındaki kesin hüküm TBMM'de okunmadan bir hafta önce Berberoğlu'ndan resmi yazıyla evrakları istediğini ve 4 Haziran'daki birleşimde de bunu anlattıklarını belirtti ve "Ama bir talimatla bu karar okutuldu. Şimdi AYM kararıyla bu okunan hüküm yok hükmünde sayılmalıdır ve Berberoğlu yeniden milletvekilliği görevine devam etmelidir" dedi.

CHP Grup Başkanvekilleri Altay ve Özgür Özel'in de aralarında bulunduğu milletvekilleri , sosyal medya hesaplarından "Berberoğlu Meclis'e" etiketiyle, AYM'nin kararı sonrasında Berberoğlu'nun milletvekilliği görevine dönmesi gerektiğine ilişkin paylaşımlarda bulundular.

https://twitter.com/eczozgurozel/status/1306646420896845827?s=20

CHP'de, TBMM Başkanlığı'na, Berberoğlu hakkındaki kesin yargı kararınının okunmasına ilişkin "hükmün yok sayılması" konusunda başvuruda bulunulması seçeneği tartışılıyor.

CHP Yönetiminin Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu ile yapacağı değerlendirmenin ardından, izlenecek stratejiyi netleştirmesi bekleniyor.

AKP Grup Başkanvekili Turan: Yeniden yargılama kararına göre yasal adımlar atılabilir

AKP Grup Başkanvekili Bülent Turan da AYM'nin Enis Berberoğlu kararını sosyal medya hesabı üzerinden değerlendirdi.

https://twitter.com/turanbulent/status/1306605806574542851?s=20

AYM'nin kararı ile Meclis'te yapılan usuli işlem, yani kararın okunmasının birbirinden farklı olduğunu belirten Turan, Berberoğlu'nun yeniden yargılanması kararının ardından gerekli yasal adımların atılabileceğini ifade etti. Turan şu mesajı paylaştı:

"'AYM'nin verdiği karar ile Meclis'te yapılan usuli işlem (karar okuma) birbirinden farklıdır. Meclis'te Anayasa ve içtüzüğe göre Yargıtay'da kesinleşmiş olan karar okunmuştur. Bunun dışındaki başvuru yolları, bireysel başvuru sonucundaki kararlar, kesin hükme engel değildir.

Bireysel başvuru sonucunun beklenmesi, mevzuata göre mümkün değildir. (Anayasa md 84, İçtüzük md 136) AYM kararı yerel mahkemenin tekrar yargılama yapmasına imkan tanıyacaktır. O karara göre süreçler tartışılır ve gerekli yasal adımlar tabiki atılır.

Aslında AYM'nin verdiği karar ile Berberoğlu'nun MİT tırları davasında aldığı 5 yıl 10 ay hapis cezasının direk/içerik olarak bir ilgisi yok. AYM, dokunulmazlığı kaldırılan ama tekrar seçilen milletvekilinin dokunulmazlığının o dosya için olup olamayacağına ilişkin aldığı bir karardır.

AYM TR'deki (Türkiye'deki) yargı sistemi içinde en üst yargı merciidir. Demokrasinin/hukukun üstünlüğü ilkesinin korunmasında önemli bir işleve sahip. Bir hukukçu olarak bu kararı doğru bulmamakla beraber AYM kararları tabii ki bağlayıcıdır. Gereğini ilgili tüm kurumlar yerine getirmelidir."

• TBMM Başkanı Şentop'tan Metin Topuz kararı değerlendirmesi: "ABD de, Türkiye'deki mahkemelere saygı duymalı"
• Dokunulmazlıkların kaldırılmasından, milletvekilliklerinin düşürülmesine uzanan süreçte neler yaşandı?
• Üç milletvekilinin TBMM üyeliğinin düşürülmesi ne anlama geliyor, iktidar ve muhalefet kararı nasıl yorumluyor?
• Milletvekillikleri düşürülen HDP'li Güven ve Farisoğulları ile CHP'li Berberoğlu tutuklandı