Babanın oğlunu kurtardığı an

Kelly Grovier / BBC Culture

Bu hafta yaygın bir şekilde paylaşılıp viral olan bir fotoğrafta, bir beysbol maçı sırasında oyunculardan birinin elinden fırlayıp tribünlere doğru yol alan sopadan korunmaya çalışan seyircilerin refleksini görüyoruz.

Florida'nın Orlando bölgesinde oynanan bir bahar eğitim maçında yaşandı bu olay.

Fotoğraf, aniden gelişen olay karşısında bir babanın oğlunu korumak için gösterdiği içgüdüsel tepkiyi ve diğer seyircilerin refleksini bu karede dondurmuştu.

Müzelerde görmeye alışkın olduğumuz poz verilmiş resimlerden çok daha doğal bir durumu ortaya seren bu fotoğrafta gördüğümüz koruyucu kol, yüzyıllarca geriye uzanarak İtalyan Rönesans ustalarından birinin eserini hatırlatıyor.

Titian'ın, 1542-44'lerde yaptığı İshak'ın Kurban Edilmesi adlı tablosunda, tanrının İbrahim Peygamber'den oğlunu kurban etmesini istemesi anlatılıyor. Bu eski resim ile yeni fotoğraf birbirinin zıddı olmakla birlikte, her biri karşıtındaki duygu düzeyini çok iyi açığa çıkarıyor.

Caravaggio'dan Rembrandt'a, Tiepolo'dan Chagall'a birçok ressamın eserlerinde tekrarlanan bu dini sahneye gözlerimiz o kadar alışmıştır ki, İbrahim Peygamber'in tanrının buyruğuna uyup oğlunu öldürmeye kalkmasının bir babanın en derin içgüdülerinden birine aykırı olduğunu ve olayın korkunçluğunu fark etmeyiz.

Söz konusu fotoğrafla yan yana konduğumuzda Titian'ın eserine sanki hayalimizde dirsek vurarak dikkatini çekiyoruz. Kontrolden çıkmış bir şekilde fırlayan beysbol sopası, sanki kılıcını savurmaya hazırlanmış İbrahim Peygamber tarafından atılmış gibi geliyor.

Bu muhteşem fotoğraf, resimde anlatılan ve kesintiye uğrayan eylemi yeni bir dehşetle donatıyor. İbrahim Peygamber'in oğlunu kurban etme sahnesine öylesine alışmışız ki resmedilen şeyin korkunçluğu karşısında uyuşmuş gibi davranabiliyoruz. İnsanın çocuğunu koruma içgüdüsü ne kadar derin olsa da, sanat ve edebiyat tarihi bunu pek yakalayamamıştır ve tersi örneklerle doludur.

Bu iki görüntüyü birleştirdiğimizde, fotoğraftaki babanın gerçek yaşamdaki kahramanlığını, Titian'ın resminde İbrahim Peygamber'in oğlunu öldürmesini tam zamanında araya girerek engelleyen melekle eşleştiriyoruz.

Bu fotoğrafta görülen mükemmel fiziksel koordinasyonu, yani kas ile dikkat arasındaki kusursuz eşgüdümü ‘ilahi müdahale'den daha iyi ifade edecek kelime var mıdır?

Bu makalenin İngilizce aslını BBC Culture sayfasında okuyabilirsiniz. Dergideki diğer makalelere ise buradan ulaşabilirsiniz.