BİZE ULAŞIN
Uzmanların üzerinde tartıştığı ve zaman zaman görüş ayrılıklarına düştüğü konulardan biri de otururken bacak bacak üstüne atmanın yaratabileceği rahatsızlıklar.
Peki otururken, bacak bacak üstüne atmaktan kaçınmak gerekir m'? Bunun tansiyonu yükselttiği, varise ve sinir hasarına yol açtığı doğru mu?
Uyuşmaya neden olur
Uzmanların verdiği bilgiye göre, uzun süre aynı pozisyonda oturmak bacak ve ayaklarda uyuşmaya neden olabilir. Çünkü bacak bacak üstüne atıldığında dizin arkasında bulunan ve bacakların alt kısmı ile ayaklarda hissi sağlayan peroneal sinir üzerine baskı uygulanır. Fakat bu şekildeki uyuşma geçicidir.
BBC Dergi’nin yaptığı araştırmaya göre, belli bir pozisyonda saatlerce sabit durmak peroneal sinir paralizine yol açabilir. Bu durumda ayağın ön kısmı ile ayak parmakları hareket ettirilemez. Güney Kore’de bu hastalarla ilgili notlar incelendiğinde nedenler arasında bacak bacak üstüne atmak görülmemiş, ancak uzun saatler yerde bağdaş kurarak oturmak görülmüştü. Herhangi bir rahatsızlık hissedildiğinde pozisyon değiştirme söz konusu olacağı için uzun süreli uyuşmaların bacak bacak üstüne atmaktan kaynaklanması pek de mümkün değildir.
Yüksek tansiyon riski
Peki tansiyon üzerinde etkisi var mıdır? Sağlık görevlileri tansiyonunuzu ölçerken kolunuzu masa üzerine koyarak serbest bırakmanızı, bacak bacak üstüne atmadan tabanlarınızı yere koymanızı ister. Çünkü bacak bacak üstüne atmak tansiyonun geçici olarak biraz yükselmesine neden olabilir.
Verilen bilgiye göre, 2010’da yapılan yedi araştırmada, bacak bacak üstüne atmanın tansiyonu yükselttiği görüldü; ancak başka bir araştırmada ise bunun herhangi bir etkisine rastlanmadı. Fakat bunlar küçük araştırmalar olup bir kez tansiyon ölçümüne dayanıyordu.
Oysa İstanbul’da yapılan daha geniş çaplı bir araştırmada bacak bacak üstüne atılmışken alınan ölçümlerin daha yüksek çıktığı, normal oturma pozisyonuna geçtikten sonra tansiyonun eski haline döndüğü görüldü. En fazla artış ise yüksek tansiyon tedavisi gören insanlarda olmuştu.
Pıhtılaşma riski
Buna dair iki açıklama öne sürülüyor. Birincisi, bir dizi diğerinin üzerine atma sonucu bacaklardaki kan göğse yönelerek kalpten daha fazla kan pompalanmasına, bu ise tansiyonun yükselmesine neden olur. İkincisi ise bu artışı, eklemleri hareket ettirmeden bacak kaslarının hareket etmesi nedeniyle damarlardan geçen kanın damar üzerindeki baskısını artırmasına bağlıyor.
Hollanda’da yapılan bir deneyde birinci açıklamayı doğrulayan sonuçlar elde edildi. Yani bacak bacak üstüne atıldığında daha fazla kanın kalbe gitmesi nedeniyle tansiyon yükseliyordu.
Fakat bu artış geçici oluyor, uzun dönemli bir sonuca yol açmıyordu. Ancak kan pıhtılaşması riski olanlara bacak bacak üstüne atılı halde uzun süre oturmamaları, aksi halde pıhtılaşma riskinin artacağı uyarısı yapılıyor.
Varis riski
Bacak bacak üstüne atmak varise yol açar mı? Kan damarlarındaki minik kapakçıklar kanın yanlış yönde geri akmasını önler. Fakat bunlar zayıflayıp gerildiğinde kan birikmesi ve damar genişlemesi sonucu oluşan varisler ortaya çıkar.
Bacak bacak üstüne atmanın önemli bir etken olduğu kanıtlanmış değildir. Varis oluşumunda genetik faktörün de kısmen etkili olduğu sanılıyor.
Eklemlere etkisi
Bacak bacak üstüne atmak damarları, tansiyonu ve sinirleri uzun vadeli olarak etkilemiyorsa eklemler üzerinde olumsuz etkileri var mı?
Bir araştırma, bu şekilde üç saatten fazla oturanların öne eğilip omuzlarını içe doğru bükme eğilimi göstereceği sonucuna varmıştı. Fakat burada kişilerin kendi tahminleri esas alınmıştı.
Çoğu insan bacak bacak üstüne atarken sağ bacağını sol dizinin üstüne atarak oturur.
Rotterdam’da yapılan bir araştırmada ise bacak bacak üstüne atılıyken pelvisin aldığı pozisyona göre, kalça ekleminin arkasındaki piriformis kasının uzadığı, bunun ise karın kaslarının sıkılmasıyla aynı etkiyi yaratarak pelvik eklemlerin istikrarını artırdığı gözlendi.
