Bakımsız tırnaklar, inekleri de etkiliyor
KAHRAMANMARAŞ (İHA) - Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Kaygısız, yetiştiricilerin çoğu kez önemsemedikleri ineklerdeki tırnak bakımının, süt verimini yüzde 25 dolayında düşürdüğünü söyledi.
Kaygısız, ineklerde tırnak bakımının ağır işçilik, sabır ve tecrübe gerektiren bir iş olduğunu belirterek, tırnak bakımının yalnızca Türkiye'de değil, hayvancılığın ileri olduğu ülkelerde de ihmal edildiğini kaydetti. Kaygısız, "Çoğu kez hayvan yürüyemez hale geldikten sonra müdahale ediliyor. Bu da yetiştiriciye ve ülke ekonomisine oldukça ağır faturalara yol açıyor" dedi.
Tırnak sorununun süt verimini yüzde 25 dolayında düşürdüğünün kanıtlandığını ifade eden Kaygısız, "Yıllık süt verimi 5 ton olan bir inek, 1 ton kayıpla yalnız 4 ton süt verebilmektedir. Kayıp yılda inek başına 1 ton, 10 baş ineğe sahip bir işletmede ise 10 ton süttür. Bu kayıplara, tırnak rahatsızlığı görüldükten sonra yapılan tedavi masrafları ve diğer masraflar eklendiğinde durumun önemi daha belirgin bir biçimde ortaya çıkmaktadır" diye konuştu.
İneklerde görülen tırnak sorunlarının nedenlerine de değinen Kaygısız, şunları kaydetti:
"600-700 kilogram ağırlığındaki inekleri taşıyan, yüzeyle irtibatını sağlayan tırnakların başta sağlamlığı olmak üzere kalitesini etkileyen çok çeşitli etkenler vardır. Bunları genetik ve çevresel (bakım, besleme, barındırma) etkenler olarak iki genel gruba ayırmak mümkündür. Ayak ve tırnak özellikleri, ana-babadan yavrulara aktarılırlar. Sorunlu ana ve babaların yavrularının da sorunlu olma ihtimalleri yüksektir. Bu nedenle tırnakları sağlam, ayakları sağlam boğalar kullanılarak daha kaliteli tırnaklara sahip yavrular elde edilebilir. Çevresel etkenlerin başında beslenme ve barınma gelir. Hayvanların dengesiz veya yetersiz beslenmeleri ya da küflenmiş yemleri tüketmek zorunda bırakılmaları halinde metabolik sorunlarla karşılaşırlar ve bunlardan kaynaklanan rahatsızlıkların yan etkileri sonucu tırnak derisinde iltihaplanmalar görülür. Bu durumda tırnaklarda büyüme yavaşlar ve bozulmalar görülür."
Tırnak bakımının ineklerde yılda 2 kez, damızlık boğalarda ise 4 ayda bir yapılması gerektiğini belirten Kaygısız, genç sığırlarda ise tırnak bakımı ilk kez 9-12 aylık iken gerekli olduğunun altını çizdi. Kaygısız, "Bununla birlikte, hayvanların sürekli olarak izlenmesi ve normal yürüyemeyen veya tırnakları uzayan hayvanların derhal muayene edilerek müdahale edilmesi gerekmektedir. Yılın belirli dönemlerinde meraya veya araziye çıkarılan hayvanlarda tırnak bakımı, meraya hazırlık olması açısından en az 4 hafta önce yapılmalıdır. Mera dönemi bittiğinde ahıra alınmadan önce tırnak bakımı yinelenir. Böylelikle merada tırnak arasına giren bazı yabancı cisimler temizlenmiş olur" şeklinde konuştu.
Tırnak bakımının aydınlık, temiz bir bölmede yapılması gerektiğini dile getiren Yrd. Doç. Dr. Kaygısız, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hayvanın en azından bakımı yapılacak ayağın sabitleştirilebileceği bir düzeneğin olması gerekli. Aksi halde, hayvanın ani bir hareketi sonucundan kendini veya bakıcıyı yaralayabilir. Ayak ve tırnak bakımını herkes yapamaz. Bu işi üstlenecek kişinin konu ile ilgili eğitim alması şarttır. Ayrıca sabırlı olması, hayvanları sevmesi ve onlara hoşgörülü davranması ve tabi ki, yeterince güçlü olması gerekir."
