Çocuk Gelişiminde 10 Yaş

10 yaş, genel olarak hareketlerin, düşünce yapısının ve fiziksel olarak bir değişimin başlangıcıdır. Artık ergenlik öncesi dönem olarak kabul edilen bu yaş, bazı çocuklar için farklı olabilir. Kimi çocuk için ergenliğin ilk yılı ya da ergenlikten önceki 2. yıl olabilir. Genellikle kız çocuklarında 11 – 12 yaşları civarında başlayan ergenlik, erkek çocuklarında 12 – 13 yaş dönemine denk gelir ve yaklaşık yirmili yaşların başlangıcına kadar devam eder. Kızlarda ve erkeklerde büyük farklılıklar gösterse de temelde ortak olan bazı özelliklerle çocuk değişir. Ergenlik, basit bir tanımlama yapmak gerekirse herkeste farklı tepkilerle ortaya çıkan hem zihinsel hem fiziksel olarak yetişkinliğe adım atılmaya başlanan bir evredir. Ergenlik de kendi içinde evrelerden oluşur. 10 yaş ise bu evreye girişin başlangıcı ve hazırlığı gibi düşünülebilir. Bu yaşlarda çocuğun zihin gelişimi de beden gelişimi gibi çok hızlıdır. Artık bir yetişkine yakın şekilde düşünebilir ve hareketlerinin bilincindedir. Beden olarak da gelişme artık yavaşlamıştır.

PSİKOLOJİ

10 yaş çocuğu psikolojik olarak artık bir yetişkine yakın tavırlar sergilemektedir. Henüz hala bir çocuk olsa da daha mantıklı düşüncelerle, daha mantıklı cümleler kurarak konuşur. Bu dönemde yeni şeyler öğrenmeye ve deneyimlemeye çok açıktırlar. Meraklı tavırlarıyla dikkat çeken 10 yaş çocuğuna dürüst ve mantıklı cevaplar verilmesi önemlidir. Çünkü eğer siz ona karşı dürüst olmazsanız elindeki olanakları kullanarak sorduğu soruların cevabını arkadaşlarından ya da internet gibi yerlerden aramaya çalışabilir ve doğru olmayan bilgiler öğrenebilirler. Bu hem çocuğunuzun psikolojisi hem de size karşı olan güven duygusunu sarsabilir. Kesinlikle her konuda size güvenebileceğini bilmelidir. Eğer ona bir birey olduğunu hissettirmez ve başınızdan savmaya çalışırsanız buna isyan edecek tepkiler vermeye başlayabilir. Artık neden-sonuç ilişkisi kurabilir, konular üzerinden mantıklı çıkarımlar yapabilir, konu üzerine kendi düşüncelerini belirtebilir. Soyut kavramları algılamaları gelişmiştir. Anlatılan her şeyi kolaylıkla anlayabilirler. Fakat olduğu gibi kabul etmek bu yaş çocuğunun yapacağı bir şey değildir. Çok soru sorarlar ve verilen her bilgiyi, her tartışmayı, her fikri sorgulamaya başlarlar. Neden ve niçin diye sormak bu yaşın en belirgin özelliklerindendir. Bu merak duygusunu bastırmaya çalışmadan ona en doğru cevapları verirseniz size olan güveni artacak ve sizin gözünüzde kendini başarılı görecek, özgüveni artacaktır. Ayrıca artık doğru yanlış mukayesesi yapabilmektedir. Kendi doğrularını sonuna kadar savunur.

Zihinsel bakımdan artık olgunlaşma yolunun önemli bir kısmını kat etmiş 10 yaş çocuğu derslerini de daha kolay anlamaya başlayabilir. İlgi duyduğu konuları aklında tutması kolaydır, derslerini de dikkati ve enerjisini vererek çalışırsa kolaylıkla üstesinden gelecektir. Bu dönemde kızlar ve erkekler arasında gruplaşmalar olabilir. Birbirlerine karşı bazen acımasız ve kırıcı tavırlar takınabilirler. Çocuğunuz ister kız ister erkek olsun iki cinsiyete de aynı şekilde davranması gerektiğini bazen hatırlatmanız gerekmektedir. Çocuğunuza her zaman nasıl sevgiyle yaklaşıyorsanız onun da diğer insanlara öyle davranması gerektiğini anlatmalısınız. Eğer siz sinirli ve saldırgan bir tavır takınırsanız o da sizin aynada bir yansımanız gibi olacak ve öyle davranacaktır. Özellikle arkadaşlarına olan tavrına dikkat etmelisiniz. Bu dönemdeki asiliği genellikle size olacaktır. Arkadaş çevresinde kabul görmek adına onlara uygun davranmaya çalışacağı için sorun çıkmayacaktır. Ama size karşı aynı tavrı takınmayabilir. Bir anda giydiği kıyafetler, taktığı saatler, ayakkabılar önemli olmaya başlayabilir. Arkadaşlar arası bir rekabet oluşabilir. Birbirlerine kendilerini kabul ettirme çabaları nedeniyle hep daha fazlasını isteyeceklerdir. Bu konuda sabırlı olup ona gerekli açıklamaları yapmayı denemelisiniz çünkü her istediği, istediği anda olmayacaktır, bunu kabul etmesi gerekmektedir. Aslında özgüvenlerinin düşük olduğu bu dönemde, bu açıklarını saldırgan tavırları ile kapatmaya çalışacaktır.

BESLENME VE SAĞLIK

10 yaş çocuğu gelişimi nedeniyle vücudundaki farklılıkları fark etmeye başlayabilir. Erkek çocukları için bu durum biraz daha süreye ihtiyaç duysa da kız çocuklarının bu yaşta fiziksel olarak değişimleri başlama hazırlığındadır. Kızlarda ve erkeklerde bedensel olarak farklı belirtiler ortaya çıktığı gibi zihinsel olarak da farklı tepkiler çıkabilir. Bu değişimlerin bilincinde olması önemlidir. Bu konu üzerinde konuşmanız ve ne gibi gelişmeler olacak, hayatında neler değişecek ona anlatmanız gerekmektedir. Bunu bilmek hakkıdır ve eğer siz anlatmazsanız bir şekilde öğrenmenin yolunu bulacaktır. Hem bu durum yakınlaşmanız, onu anladığınızı göstermek için bir fırsat yaratabilir. Vücudundaki değişimlerden utandığı zamanlar olabilir ya da bazı konuları açıkladığınızda bundan çekinebilir. Bunların hepsinin büyümenin ve yetişkinliğe geçişin bir parçası olduğundan bahsedebilir ve herkesin bu değişimleri yaşadığını anlatabilirsiniz.

Hayatının bundan sonraki kısmını belirleyecek bu dönemde sağlığını koruması için dikkatli olmalısınız. Tabi ki en önemlisi sağlıklı besinler bunun için önemli kaynaktır. İşlenmiş, koruyucu madde içeren, hazır yiyecekler tüketmesine izin vermek çocuğunuzun sağlığını tehlikeye atmaktır. Mümkün olduğunca taze ve doğal besinler tercih edilmelidir. Ayrıca tek tip beslenmeden kaçınılmalı ve her besin grubundan dengeli şekilde tüketilmelidir. Süt, et, tahıl, baklagiller, sebze ve meyve gibi besin gruplarından ihtiyacı kadar yemesi hem sağlıklı bir kiloya sahip olması hem yeterli enerjiyi alması hem de zihinsel fonksiyonlarını en üst seviyede çalıştırması demektir. Ayrıca bu dönemde çocuğun spor yapması ve enerjisini atması önemlidir. Yöneldiği bir spor varsa onu desteklemelisiniz. Zihinsel ve fiziksel olarak sanatla ve sporla uğraşması ona iyi gelecektir. Kilolu bir çocuğunuz varsa bu dönemler onun için daha zor geçebilir. Bunun için ona insanların dış görünüşlerinin hiçbir önemi olmadığını ama sağlığını korumak adına yediği besinlere dikkat etmeniz gerektiğini anlatabilirsiniz. Ayrıca spor yaparak ve dengeli beslenerek kolaylıkla kilo verebileceği konusunda onu desteklemelisiniz. Önemli olan günlük aldığı enerjinin, harcadığı enerjiyi geçememesidir.