Bazen kısa vadede çocuğunuz sizin bağırmanızdan veya cezalandırmanızdan kaçınmak için bir şeyler yapabilir. Ancak uzun vadede, kötü davranış genellikle siz etrafta yokken tekrarlanır. Aynı şekilde çocuğunuz da okulda ya da dışarıda başkalarına karşı benzer şekilde davranmaya başlar. Eğitim Uzmanı Abdulkadir Özbek, çocukları nasıl doğru davranışlara yönlendirebileceğiniz konusunda tavsiyelerde bulundu.
Peki, neden çocuklarımızı disipline etmek için bu yöntemleri kullanmaya devam ediyoruz?
İşin gerçeği, bununla başa çıkmanın başka bir yolunu bulamadığımız için. Sorun şu ki, işe yaramasalar bile, büyürken kendi ebeveynlerimizden ve öğretmenlerimizden öğrendiğimiz davranışları kopyalıyoruz çünkü başka ne yapacağımızı bilmiyoruz.
Ebeveyn olarak çocuğunuzun hatalarından ders almasını tabii ki istersiniz. Peki, bunu nasıl yapabilirsiniz?
Bu durumda hatalarla başa çıkma şekliniz çok önemlidir. Çocuklarınıza bağırmaya veya eleştirmeye başladığınızda, engeller yükselir. Çocuğunuz sizi dinlememeye başlar ve zihninde kendi kötü davranışları önemsiz hale gelir. Zamanla daha kötüye gidebilir.
UZAK DURULMASI GEREKEN ÜÇ DAVRANIŞ
Çocuklarınızın başarısızlığına sebep olan ve maalesef çok da yaygın olan 3 yanlış davranış var. Bunlar suçlama, yargılama ve kıyaslamadır. Bu tarz cümleler kullanmak çocuklarınızın başarısızlığına sebep olur. Örneğin; çocuğun yaptığı ödevi beğenmeyerek “ne biçim yapmışsın” gibi ifadeler kullanmak, sınav sonucu karşısında “çalışmadığın için bunlar başına geliyor” şeklinde suçlamak veya neden 100 almadığını sorarak 100 alan öğrenciyle kıyaslamak özgüveni zedeliyor. Bu yüzden öncellikle kıyaslayıcı, yargılayıcı ve suçlayıcı ifadeler kullanmamaya özen göstermeniz gerekiyor.
Çocuklarınızın yanlış davranışlarını pozitif disiplinle düzeltebilirsiniz
- Pozitif disiplin çocuklara ödül ve ceza verilmeden, sınırsız ve koşulsuz sevgi vererek onların kafasında bir sınır oluşturma ve o sınırlar içinde özgür oldukları bir dünyayı ifade etmektedir. Çocuklarınızın yanlışlarını düzeltmesine farklı yöntemlerle de yardımcı olabilirsiniz.
- Öncellikle herkesin hata yaptığını ve onların mükemmel olmasını beklemediğinizi anlamalarına yardımcı olun.
- Yanlışları 'öğretme fırsatı' olarak görün. Bir hataya cezalandırmak için değil, çocuğunuzun ondan ders çıkarmasına yardımcı olacak şekilde tepki verin.
- Sakin bir şekilde çocuğunuzun düzeltilmesi gereken bir sorun olduğunu anlamasına yardımcı olun. Çocuğunuzun bunu düzeltmek için ne yapması gerektiğine karar vermesine yardımcı olun.
- Yanlışı tartışmadan önce çocuğunuzun sakinleşmesini bekleyin. Sorunları dinleyin, ancak mümkünse, onlara hatanın neden olabileceği hayal kırıklığını ve üzüntüyü aşmaları için zaman verin çünkü çocukların duyguları yüksek olduğunda doğru düşünmesi çok zordur.
- Çocuğunuzu hatasını kabul etmeye ve başkalarını suçlamak yerine sorumluluk almaya teşvik edin. Hata yaptığını kabul ederse onu takdir edin. Herhangi bir eleştiri, yorum, etiket, ceza veya yargılama ile araya girmeyin.
- Geçmişte yapılan benzer hataları gündeme getirmek yerine, tek bir hataya bağlı kalmaya dikkat edin.
- Çocuğunuzu özür dilemesi için cesaretlendirin ve mümkünse karşılıklı konuşarak bunu yapmanın yollarını birlikte bulun.
- Yanlış davranışlarının neden olabileceği olumsuz sonuçlardan kurtarma isteğinizin üstesinden gelin. Yanlış davrandığı bir arkadaşı ona küstüğünde ya da okulda ceza aldığında hemen rahatlatmaya çalışmayın. Bırakın yanlışlarının sonuçlarını yaşasın ve davranışlarının sonuçlarını anlasın.
- Sorunları çözmesine yardımcı olun ve düzeltmenin yollarını arayın. Ya da birilerini incittiyse veya kırdıysa telafi etmesine yardımcı olun.
- Çocuklar doğru şeyi söylemeye veya yapmaya ilişkin “kas hafızasını” geliştirerek öğrenirler. Öyleyse, olayı yeniden yarattığınız bir rol oynayın ve onların doğru şeyi söylemelerini veya yapmalarını sağlayın.
- Çocuğunuz bir kez özür dilediğinde, düzeltme yaptığında ve öğrendiği dersler hakkında konuştuktan sonra, onu affetmek ve kendilerini affetmesini sağlamak önemlidir. Ayrıca konuyu gündeme getirmemek ve normal şekilde devam etmek de önemlidir.
- Onları hala sevdiğinizi bildiklerinden emin olun. Çocuğunuz ne hata yaparsa yapsın onu sevdiğinizi bilsin. Ve kendi hatalarıyla başa çıkmadaki kararlılıkları ve cesaretleri için onlarla gurur duyun.
Son olarak, biz hata yaptığımızda da aynı süreç işlemelidir. Çocuklarınız, sizin tarafınızdan modellenen davranışları kopyalayarak çok şey öğrenirler. Bu yüzden, kendimizi kaybettiğimizde veya yanlış bir şey yaptığımızda, özür dilemeyi bilmemiz gerekir.
BİZE ULAŞIN
