"Demokrasi ve laiklik kavramları çatışıyor"
LONDRA (ANKA)- Türkiye'deki gelişmeleri çok yakından izleyen Avrupa basını, Türkiye'deki laiklik kavramını da tartışıyor. Financial Times gazetesi, "Batı'da birbirini mükemmel bir biçimde tamamladığı gibi görünen demokrasi ve sekülarizm kavramları, Türkiye'de giderek artan bir biçimde çatışıyor. Mevcut kriz, bu çatışmanın en ciddi yansımasıdır" yorumunu yaptı.
Financial Times gazetesi, Türkiye'deki laiklik kavramını "Atatürk'ün Gölgesi" başlıklı bir analizinde değerlendiriyor. Ankara kaynaklı, Vincent Boland imzalı analizde "Tarih boyunca askeri liderler belirleyici muharebeler öncesi Tanrı veya Allah'a dua ettiler. Modern Türkiye'de ise ordu, Mustafa Kemal Atatürk'ün adını anıyor" ifadesi kullanıldı. Gazete şunları yazdı:
"Batı'da birbirini mükemmel bir biçimde tamamladığı gibi görünen demokrasi ve sekülarizm kavramları, Türkiye'de giderek artan bir biçimde çatışıyor ve mevcut kriz, bu çatışmanın en ciddi yansımasıdır. Türk siyasi hayatı, daha popülist ve çok muhafazakar bir toplumun geniş halk kitlelerini daha iyi yansıtıkça bu çatışma daha da acil bir hal alıyor."
"Kemalist devrim"in ilkeleri arasında laiklik ilkesinin en kalıcı, önemli ve yanlış anlaşılan kavram olduğunu öne süren gazete, "Olgunlaşmış demokratik ülkelerde seküler sistem, din ile devlet arasında katı bir ayrım ancak tam ibadet ve dini inanç özgürlüğü demektir. Halbuki Türkiye, bundan ötesine giderek Fransız laiklik fikrini kucaklıyor" yorumunu yaptı.
İngiliz gazetesi, Türkiye'de halkın ibadet etme özgürlüğünün bulunduğuna ancak devletin özgürlük sağlarken kamu bir kurumu olan Diyanet İşleri Başkanlığının aracılığıyla bir denetim gerçekleştirdiğine dikkat çekti.
Modern sekülarizm ile devrimci laiklik karşı karşıya
Bugün Türkiye'de "Modern sekülarizm ile devrimci laikliğin birbiri ile çatışma halinde" olduğunu savunan gazete, şöyle devam etti:
"Fransa'da sekülarizm demokrasi ile eşittir. Türkiye'de ise Batılılaşma ve modernite ile özleşiyor. Bu nedenle ki ülkenin laik vatandaşları - sadece generaller değil, aynı zamanda bürokratlar, diplomatlar, meslek sahipleri, akademisyenler, öğrenciler, gazeteciler ve daha çokları - 'Türkiye laik devleti' fikrine o kadar tutkulu bir biçimde sarılıyor."
Financial Times, AKP'nin laikliğe ne ölçüde tehdit olduğu konusunun hararetli bir biçimde tartışıldığını belirtirken de AKP için "İslami davaları ilerletme çabalarının çoğu, beceriksiz başarısızlıklara dönüştü" dedi. Bunun örneği olarak zinayı cezası girişimini dile getiren gazete, Türkiye'de birçok laiklik taraftarının, ortalama Türk vatandaşının yaşam tarzına gerçek tehdidin yukarıdan değil aşağından, yerel düzeyden geldiğini savunduğuna dikkat çekti.
Ülke demokratikleştikçe müslüman kimliği belirginleşir
Financial Times, "Ülke, iç sosyal gelişmeler ve Avrupa Birliği'nden gelen dış baskıları demokratikleştikçe Müslüman kimliğinin daha belirgin olması olasılığı büyük" değerlendirmesi yaptı. Türkiye'de liberal demokrasinin, başta laiklik olmak üzere, Cumhuriyeti oluşturan ilkelerin sulandırılmasına yol açacağı fikrinin gücüne işaret eden gazete, bazılarının da laikliğin henüz güvenli hale getirilmediği gerekçesiyle Türkiye'de demokrasinin laikliğin üzerine çıkartılması için henüz erken olduğunu savunduklarına dikkat çekerken Türkiye'de İran örneği üzerinde durulduğunu aktardı.
