Esad ateşkes ve görüşmelerden söz etti

Hediye Levent

Şam

Siyasi uzlaşı sürecine ilişkin girişimlerin hız kazandığı ve psikolojik olarak rahatlatma yarattığı son günlerde, Esad’ın bir konuşma yapması bekleniyordu. Uluslararası gündemin üst sıralarında yer alan “Suriye’de uzlaşı süreci”ne ilişkin detaylı bir açıklama yapılması beklentisi sıkça dile getiriliyordu.

Esad’ın konuşma yaptığı sıralarda iş günü olmasına karşın Şam merkezde sokakların tenhaydı, her kafe, dükkan ve evden Esad’ın konuşması duyuluyordu. Konuşmanın ardından kentin bazı yerlerinden sevinç gösterileri niyetine silah sesleri duyuldu.

Konuşma, önümüzdeki günlerde krizin seyredeceği yöne ilişkin ipuçları veriyor.

Yol haritası

Esad’ın açıkladığı yol haritasına göre siyasi uzlaşı sürecinin ilk aşamasını ateşkes oluşturuyor. Daha önce birkaç kez başarısızlıkla sonuçlanan ateşkesin sağlanmasında Suriye’ye komşu ülkelerin “sorumluluğu olduğunu” söyleyen Esad’a göre, “Komşu ülkeler silahlı gruplara silah desteğini kesmeli ve sınırlarını kontrol altına almalı.” Bu çerçevede silahlı muhaliflerin de eylemlerine son vermelerinin ardından ordu operasyonlarını durduracak.

Askeri sürecin sona ermesinin ardından “ulusal çıkarlar çerçevesinde hareket eden herkese açık” olmak üzere bir zirve tertip edilecek. Zirveden çıkacak bir Misak-ı Milli belgesi için referendum yapılacak. Ardından kurulacak olan geniş katılımlı geçiş hükümeti hem Misak-ı Milli belgesini uygulayacak hem de Anayasa’yı referanduma götürecek.

Bu anayasaya göre yapılacak parlamento seçimleri sonrası yeni hükümet oluşturulacak.

Siyasi sürecin tamamlanmasının ardından Ulusal Barış Konferansı düzenlenecek ve olaylar nedeniyle gözaltına alınan veya tutuklananlar için zarar gören şahısların hakkı saklı kalmak üzere af ilan edilecek.

Siyasi sürece paralel olarak hasar gören altyapı ve yerleşim birimlerinin onarımına başlanacak. Çatışmalardan ve olaylardan zarar gören halkın mağduriyetlerinin giderilmesi için çalışmalar başlatılacak.

Reform ve güvenlik

Esad yol haritasını açıkladığı konuşmasında “siyasi uzlaşı ve diyaloğa” birçok kez vurgu yaptı ve “bütün vatandaşlara sorumluluk düştüğünü” söyledi.

Ancak “Reform olmadan güvenlik, güvenlik olmadan reform olmaz” ifadeleri ile silahlı muhalifleri “El Kaide’nin ve dış merkezlerin güdümünde hareket etmekle” suçlaması dikkat çekici. Bu çerçevede, “Reform ve siyaset başka birşey, terörle mücadele başka birşey. Kendinizi savunuyorsanız bunun adı askeri çözüm değil, nefsi müdaafadır ve vatan savunması nefsi müdafaadır” ifadeleri Esad yönetiminin siyasi sürece ilişkin duruşunu değiştirmiş olsa da askeri süreci “ülke bütünlüğü ve güvenliği” çerçevesinde görmeye devam ettiğini ortaya koyuyor.

Yönetimin, siyasi uzlaşı süreci başlasa da silahlı muhalifleri “terörist”, dış muhalifleri “dış destekçi bozguncular” olarak değerlendiriyor.

Yine siyasi uzlaşının sürecinin “ülke bütünlüğü, menfaati ve bağımsızlığı için savaşanlara açık” olduğu ifadeleri, sürecin dış muhalefetin bir kısmına ve silahlı muhalefet temsilcilerine kapalı olduğunu gösteriyor.

"Bazı ülkeler..."

Konuşmadaki dikkat çekici unsurlardan biri de “bazı ülkeler” kelimeleri ile başlayan cümleler. “Bazı bölge ülkelerinin Suriye’deki iç krizi kullanarak Suriye’nin bölgedeki pozisyonunu zayıflatmaya çalıştığını” öne süren Esad’a göre, “Bölgedeki bazı liderler Suriye’nin krizden çıkması halinde siyasi hayatlarının biteceğinin farkında.”

“Dünya batı ülkelerinden ibaret değil” diyen Esad, “batı ülkelerinin Suriye’yi bölgenin siyasi denkleminden çıkarmaya ve direniş eksenini zayıflatmaya çalıştığını” savundu.

Esad’ın konuşmasına bazı muhaliflerden ilk tepkiler gelmeye başladı. İç muhalefetten Ulusal Koordinasyon Komiteleri’nden Ahmed Asravi, “yol haritasını yetersiz bulduklarını” belirterek, “Suriye halkı krizin çözülmesini istiyor, yönetimin krize bakış açısını öğrenmek değil” dedi.

Doha Koalisyonu olarak da bilinen Ulusal Koalisyon sözcüsü Velid Bunni de, Esad’ın açıkladığı yol haritasını reddediklerini ve “Esad ile mevcut yönetimin içinde olduğu hiçbir girişimi kabul etmeyeceklerini” söyledi.