Çağıl Kasapoğlu
Gaziantep, BBC Türkçe
Gaziantep, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin (AKP) son iki genel seçimde en fazla oy kaybettiği illerden.
AKP'nin 2011'de yüzde 60 oy oranını geçtiği nadir illerden biri olan Gaziantep'te, 7 Haziran 2015 seçimlerinde ise bu oran yüzde 47'ye geriledi.
Dolayısıyla, AKP'nin tek başına iktidar olmasına engel olan oy farkının en belirgin hissedildiği yerlerden biri de Gaziantepı.
Halk son 4 yılda AKP'nin oy kaybetmesine gerekçe olarak Suriyeli göçmenlerin topluma ekonomik ve sosyal etkisini, ilde ekonomik kalkınma ile ticari faaliyetlerin Orta Doğu'daki savaş ortamından zarar görmesini gösteriyor.
Çarşılarda esnaf seçimi konuşsa da, il merkezinde 1 Kasım'a iki haftadan kısa bir süre kala seçim coşkusunu hissetmek güç. Bayraklar, flamalar, posterler yalnızca seçim bürolarının, parti merkezlerinin önünde görülüyor.
Türkiye'nin yaşadığı güvenlik sorunları, istikrarsızlık ve belirsizliğin seçim heyecanını azalttığı görüşü hakim.
Gaziantep'te iki genel seçim arası AKP oy kaybederken, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) de ilk kez üçüncü sıraya geriledi. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) oylarını artırıp ilk defa ikinci sıraya çıktı.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) de yüzde 15 oy oranıyla Meclis'e iki milletvekili gönderdi.
Bu dağılımda büyük bir değişiklik yaşamayacağı görüşü sık dile getirilse de AKP kaybettiği oyları geri almanın hesabını yapıyor.
AKP adayı: Buradaki durum siyasi bir oyunAKP Gaziantep Milletvekili Nejat Koçer, AKP'nin oy kaybının "partiyi aşağı çekip HDP'yi baraj üstünde tutmak isteyenlerden kaynaklandığı” görüşünde:
"AK Parti'nin çok güçlü olmasa da tek başına iktidar olacağını düşünenlerin sayısı çoktu. HDP'ye barajı aştırmak için emanet oya kayanlar oldu. Buradaki durum tamamen siyasal bir oyun.”
AKP Gaziantep Milletvekili Nejat Koçer, halkın huzur, istikrar ve güven istediğini, kaybedilen oyların da AKP'ye döneceğini söylüyor.
Eski Sanayi Odası Başkanı Nejat Koçer, 1 Kasım'da da 6. sıradan aday. "7 Haziran'da AK Parti'nin icraatlarını değerlendirmeye almadan oy kullanan seçmenler ülkenin sürüklendiği istikrarsızlıktan dolayı partiye geri dönecek" diyor.
Gaziantep sokaklarında AKP'den oylarını MHP'ye, CHP'ye kaydıranlar olduğu kadar, istikrarı sağlayabilecek tek partinin AKP olduğunu düşünenler de var.
Niyazi İncenacar, oyunu 'İstikrar getirecek' dediği AKP'ye vereceğini söylüyor.
Bakırcılar Çarşısı esnafından Niyazi İncenacar, 2002'den bu yana AKP'ye oy veriyor. Bölgede güvenlik tehdidi nedeniyle turist sayısının azalmasıyla satışlarının olumsuz etkilenmesinden ve siyasi belirsizlikten şikayetçi. Bu durumdan AKP dahil tüm siyasi partileri suçladığını söylüyor:
"Koalisyon kurulması için AK Parti'nin HDP hariç diğer partilerin hepsiyle daha fazla görüşmesi gerekirdi. Ben normalde koalisyon istemem ama herkes birine oy vermiş, o zaman hepsinin dediği olmalı.”
PKK ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmaların tırmanması, IŞİD tehdidinin yarattığı korku da seçmenin kararında etkili.
AKP milletvekili Koçer, son dört ayda ekonomik sıkıntılardan çok "istikrar, huzur ve güven talebinin” öne çıkan unsurlar olduğunu ifade ediyor ve AKP'nin bunları sağlayacağı vaadinde bulunuyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın "çözüm süreci buzdolabında” söylemi üzerine bu vaatler ne kadar yerine getirilebilir?
Koçer'in yanıtı şöyle:
"Aslında Sayın Cumhurbaşkanı, süreç buzdolabında dedi ama, bir yandan da herkes sürecin bozulmasıyla, daha önce olmadığı kadar sürecin başlamasını, devam etmesini istedi. Aslında negatif bir süreçten, pozitif bir sonuç yaratıyoruz.”
IŞİD'in Gaziantep'te yapılandığına dair haberler ve güvenlik korkusuna ilişkin de kaygılar var.
Koçer bu durumun geçici olduğu ve güçlü bir iktidarla güvenlik meselesinin de çözüleceği kanısında:
"Biz her şeye rağmen huzur kentiyiz. Ama bu coğrafyada, bu sınırlarda yaşamak bazı şeylere alışmayı getiriyor. Suriye'den önce Kuzey Irak vardı, daha önce yine PKK-Hizbullah çatışması içerisinde bu bölgede olaylar oldu. Ama biz üretim şehriyiz. Ufak tefek gelip geçişler olabilir.”
MHP: Ülkücü harekete sempati arttıMHP ise Gaziantep'te ilk defa partiyi ikinci sıraya çıkaran yüzde 17'lik oy oranını artırmayı, meclise 7 Haziran'da gönderdiği milletvekili sayısını da 3'e çıkarmayı hedefliyor.
MHP'nin oyların artması durumunda 3. sıradan meclise gidebilecek adayı Fevzi Koçoğlu, partiye olan desteğin artışını "teşkilatın bütünleşmesi ve halkın ülkücü harekete yönelik sempatisinin artmasıyla” açıklıyor.
Oyları MHP ile AKP arasında giden kararsızlar için de Koçoğlu, "Terörü sona erdirmek ve ekonomik kalkınma vaatleriyle ikna ediyoruz” diyor.
CHP: Oylarımız HDP'ye gittiGaziantep'te üçüncü sıraya düşen CHP'nin birinci sıra milletvekili adayı Akif Ekici ise 7 Haziran'da oyların HDP'ye gittiğini söylüyor:
CHP Gaziantep milletvekili adayı Akif Ekici'ye göre CHP oyların bir kısmını HDP'ye kaptırdı.
"Tayyip Erdoğan başkanlık sistemini oluşturmasın diye HDP'nin barajı geçmesi gerekir gibi toplumda bir algı yaratıldı. Bizim parti içinde de bu heyecan biraz fazladır. Bir zamanlar da MHP baraj altında kalmasın diye de her evden bir oy verildi.”
Bakırcılar Çarşısı esnafından Bülent Doymaz, her zaman oy verdiği CHP kararından vazgeçmiyor. Fakat partiyi güçlü muhalafet yapmamakla eleştiriyor.
Gaziantep esnafından Bülent Doymaz, her zaman oyunu verdiği CHP'den vazgeçmeyecek fakat "Bakın çarşıda göremezsiniz onları, kimseyle konuşmazlar” diyerek, CHP'nin tabanına yayılmakta başarısız olduğunu söylüyor. Doymaz ayrıca partiyi, AKP iktidarı boyunca güçlü muhalefet yapmamakla eleştiriyor.
Celal Doğan'ın yokluğu HDP'ye oy kaybettirir mi?Eskiden ‘solun kalesi' olarak bilinen Gaziantep'te CHP kemik oylarına tutunurken, HDP ise sol oyları partiye çekme çabasında.
Gaziantep'te belediye başkanlığı dönemi boyunca uzun yıllar hizmet veren Celal Doğan'ın 7 Haziran seçimlerinde İstanbul'dan aday gösterilmesiyle HDP'nin oy kaybı yaşayabileceğini düşünenler var.
Osman Demirci, "Halk biat kültürünü aştı" diyor.
Fakat HDP'nin üçüncü sıra milletvekili adayı Osman Demirci, "Biz HDP olarak kişilere dayalı bir parti değiliz. Celal Doğan'ın katkısı tartışmasız çok değerli ama kişiler üzerinde oy oranının çok etkili olacağını sanmıyoruz” diyor.
PKK ile güvenlik güçleri arasındaki çatışmaların çözümünü iktidarın tek eline aldığı eleştirisini yapan Demirci, "Halk biat kültürünü, zorlamayı aştı” diyerek oyların artacağını söylüyor.
Doğa Aslan, 'Barış için oyumu HDP'ye vereceğim" diyor.
HDP, gençler arasında daha çok destek görüyor. Üniversite öğrencisi Doğa Aslan, "Barış için oyum HDP'ye” diyenlerden. Bu kararını da "HDP çatışma sürecinin çözümünde tüm taraflara eşit mesafede yaklaştığı” gerekçesiyle almış:
"Diğer partiler kardeşlik diyor ama kardeş kardeşle kavga eder. HDP'nin dediği gibi eşit yurttaşlık temelinde yaklaşılırsa ülkedeki toplumsal ve güvenlik sorunları da çözülür.”
Gaziantep'te seçmenler ekonomik sıkıntılar ve güvenlik kaygıları arasında istikrar arayışı için sandığa gideceklerini söylüyor. Oy dağılımında büyük bir fark olmayacağı görüşü hakim. Sokaklarda da tek parti iktidarından çok, koalisyon tartışmaları yapılıyor.