Güneydoğu'da kadın olmanın zorlukları
ŞANLIURFA (İHA) - GAP Bölgesi Kalkınma İdaresi'nin yaptığı araştırmaya göre, bölgede kadınların en geç 17 yaşında evinden ayrıldığı, birçoğunun hala dini nikahla evlendiği, kızların yüzde 60-70'i için başlık parası alındığı, akraba evliliği ve berdel geleneğinin devam ettiği bildirildi.
Araştırmada, kocası birden fazla kadınla evli olan kadınların oranının yüzde 7 civarında olduğu, kadınların büyük bir bölümünün okuma yazma bilmediği, yüzde 60'ının bir veya birden fazla sağlık şikayetinin bulunduğu, yalnızca 4'te 1'inin doğum kontrolü uyguladığı belirtildi.
Şanlıurfa'da Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM) kurslarına katılan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir kadın, konu ile ilgili düşüncelerini dile getirerek, "Ben sadece anne değil, aynı zamanda bir kadın ve insanım. Aşırı iş yüküyle yıpranmamalıyım. Kendime zaman ayırmalı, sağlığıma, görünümüme dikkat etmeliyim. Önce mutlu bir insan olursam sonra iyi bir anne olabilir, huzurlu bir çocuk yetiştirebilirim. Çocuklarım da benim gibi güler yüzlü olur" dedi.
Şanlıurfa'nın Harran ilçesinde ise günlük iş yükü kadınların üzerinde. Günlük ev işleri ve çocuk bakımının yanı sıra tarlada da emek harcayan kadınlar, erkeklerden daha çok çalıştıklarını söyledi. Kadınlar, " Çocuklara bakıp ev işi yapmanın yanı sıra yaz aylarında da tarlada çalışıyoruz. Kış geldiği zaman ise tarlada kalan ekinlerin frezelerini yakacak olarak topluyoruz. Yani biz koltukta birçok karpuzu birlikte taşıyoruz" diye konuştu.
ÇATOM'un kadının uğraş ve iş yükü üzerinde merkez ve kırsalda 4 ayrı ekiple gerçekleştirdiği araştırmada, ilginç sonuçlar ortaya çıktı. GAP bölgesindeki kadının mevcut statüsünün genelde tarlada ırgat olarak çalışmak olduğu görülen araştırma sonuçlarına göre, GAP bölgesinde hanelerin yüzde 75'inde tarımda yalnızca aile emeği kullanılıyor. Yine bu hanelerin yüzde 62'si ortalama toprak sahibi olması nedeniyle tarla işlerinde en fazla kadınlar çalıştırılıyor. Tarlada kadınlara düşen işlerin başında bitkisel üretimde hasat, tohum temizleme ve çapalama; hayvancılıkta ise ahır temizleme, yemleme, sulama ve sağım faaliyetleri görülüyor. Bölgedeki kadınların yüzde 52'si mevsimlik işçi olarak başka illerde tarlada çalışmak için göçe katılıyor.
Burada kadınlar mercimek ve nohut toplama işinde çalıştırılıyor. GAP'la birlikte sulu tarıma geçiş nedeniyle pamuk toplama işinde de genellikle kadın işgücünden yararlanılıyor. Tarlalardaki işlerini bitirdikten sonra ekmek yapımı, çocuk bakımı, yakacak temini ve su taşımanın da kadınların ve kız çocuklarının gündelik yaşamlarında en fazla zaman harcadıkları ve en çok zahmet çektikleri işler olduğu tespit edildi.
Genç kızlar tarlada döktükleri terin karşılığını çeyize yatırıyor. Küçük kızlar ise çalıştıkları için ayrı kaldıkları okulun hayalini kuruyor. Güneydoğu'da sadece geçen yıl içinde 70'in üstünde tarım işçisi yollarda can verdi. En son olarak Şanlıurfa-Mardin yolunda 16 kişinin ölümü ile sonuçlanan kazadan sonra, polis işçilerin kamyon kasasında taşınmasına yasak getirdi. Güneydoğulu kadınlar sadece memleketlerinde çile çekmiyor. Gurbette işçi olmak da zor. Ordu'da fındık toplayan bir işçi, bazen memleketine sadece 200 YTL ile dönebiliyor.
