Her Kadının Başına Gelmeyen Şeyler

Ağrılı âdet görme, âdet düzensizliği ve aşırı kanama kadınların yabancısı olmadığı - çoğu genellikle ağır olmayan, geçici - sağlık sorunları. Ancak bazı durumlarda vücuttaki önemli sorunların işareti de olabilirler.

Bu bakımdan, âdet döngüsünün bir kadının genel sağlık durumu için iyi bir gösterge olduğu söylenebilir. Jinekolog Prof. Dr. Ergin Bengisu bu konuda uyarılarda bulundu.

* İnsan bünyesi çok ilginçtir, inanılmaz koruma mekanizmaları vardır. Vücut adeta zor zamanların, hamile kalmak için elverişli olmadığını anlar. Örneğin, savaş zamanı gibi aşırı stresli durumlarda, pek çok kadın âdet görmez. Ya da belirli yeme bozuklukları olan kadınlar, âdetten kesilebilir.

* Âdet döngüsünün düzenli olması, farklı kadınlar için, farklı anlamlara gelir. Örneğin kadının yaşına göre, normal tanımı farklıdır. Öyle ki, ilk âdetlerini gören gençlerde seks hormonları kararlı duruma gelene kadar ilk birkaç yılda, âdet döngülerinin düzensiz olması beklenebilir.

Menopoz öncesinde âdet döngüsü düzensizleşebilir, çünkü yumurtalık hormonlarının düzeylerinde dalgalanma başlamıştır. Bu da menopoza girecek kadınların düzensiz âdet görmesine yol açar.

* Ergenlik ve menopoz öncesi arasında kalan yaşam süresinde ise bir kadının aylık döngüler halinde düzenli âdet görmesi beklenir, ama bu dönemde de hamilelik, çeşitli hastalıklar, ilaçlar, stres ve kistler gibi başka ve çeşitli sorunlar bu döngünün düzenini değiştirebilir.

İki âdet kanamasının arasının 22 ila 35 gün arasında olması normal kabul edilir. Âdet döngüsünün ilk günü, vajinal kanamanın ilk günü olarak kabul edilir.

* Aylık döngüleri arasında (artı/eksi beş güne kadar) değişkenlik olması mümkündür, ama bu değişikliğin çok belirgin ve hızlı olması bir sorun olduğunu gösterebilir. Örneğin normalde âdet döngüsü 35 gün olan bir kadının birdenbire 22 günde bir âdet görmeye başlaması, bir uyarı sinyali olabilir.

* Doğrusu, böyle bir durumda doktorunuza danışmaktır, bu durumun sebebini araştırarak ve gelip geçici bir durum mu, yoksa altında başka sebepler mi var, ona karar verilmesidir.

Mutlaka doktora gidin

Bu tip değişimlerde hanımlar çoğunlukla doktora gitmezler, ya "yaşlanıyorum canım, normaldir” derler ya da yakın dostlarına danışıp, onların benzer durumlarını hemen kendilerine adepte eder; kendi akıllarına yatan ve genellikle "aman canım önemsizmiş” dedikleri bir sebep bulurlar. Tabii bu hakikaten bazen ciddi sonuçlar doğurabilecek bir yanlıştır, normalin ve alışılagelmişin dışına çıkan, dikkat çekici her durumu vakit kaybetmeden doktorunuzla paylaşmak işin doğrusudur.

Âdet günlüğü tutmak çok yararlı

Âdet kanaması genellikle iki ila sekiz gün sürer, bunun dışındaki süreler, doktora gitmek için bir sinyal olmalıdır. Âdetlerle ilgili çeşitli belirtileri olan kadınların bir "âdet günlüğü” tutmaları, belirtileri izlemek ve doktorlarına daha ayrıntılı bilgi verebilmek için çok faydalıdır.

Bu günlüğe aşağıdakiler not edilebilir:

* Âdet ayın kaçında başladı?

* Bir âdetin ilk gününden sonrakinin ilk gününe kadar olan süre kaç gün?

* Âdet kanaması kaç gün sürüyor?

* Kanamanın azlığı/çokluğu? Âdetteki en şiddetli günler hangileri?

* Âdet kanaması haricinde leke tarzında kanama (spotting) var mı? Varsa ne zaman? Seksten sonra mı?

* Ağrı var mı? Ağrının tarifi, nerede ve ne zaman?

* Diğer semptomlar ne? Baş ağrısı, sırt ağrısı, mide-bağırsak sorunları, halsizlik, bayılma nöbetleri var mı?

* Olağan dışı bir akıntı var mı?

* Kullandığınız ilaçlar hangileri?

Doktorunuza danışırken tıbbi özgeçmişiniz ve ailenizin tıbbi geçmişi ipuçları verebilir. Ayrıca günlük yaşantınızı da gözden geçirin. Duygusal sıkıntı, diyet veya egzersiz de âdet döngüsünü etkileyebilir, bunları da doktorunuza bildirin.

Hamilelik yoksa, düzensizlik nedenleri şunlar olabilir:

Âdet döngüsü normal olan bir kadın, âdet görmediğinde, şartlar müsaitse, öncelikle gebelik düşünülmelidir. Diğer sebepler ise:

* Emzirme

* Menopoz

* Doğum kontrol hapları ve bazı ilaçlar

* Kötü ve yanlış beslenme

* Stres

* Depresyon

* Aşırı kilo kaybı

* Aşırı egzersiz

* Bazı kronik hastalıklar

* Ani kilo alma veya obezite

* Tiroid hastalıkları ve polikistik over sendromu dahil bazı hormonal problemler gibi çok çeşitli sebepler, âdet kesilmesine neden olabilir. Zamansız âdet kesilmesinde, en doğru yol doktorunuza danışmaktır.