İHD'nin 6 aylık Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi hak ihlalleri raporunda neler var?

İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi, yılın ilk altı ayına ilişkin "2021 Yılı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi İnsan Hakları İhlalleri Raporu"nu basın açıklamasıyla paylaştı.

İHD Genel Başkan yardımcısı Avukat Rehşan Bataray Saman ve İHD yöneticisi Abdülselam İnceören'in okuduğu rapor ve bilanço, yaşam hakkı ihlali, çatışma ortamından kaynaklanan ihlaller, kadın, çocuk yaşam hakları ihlali, işkence yasağı, düşünce özgülüğü, hapishanelerdeki hak ihlalleri gibi başlıkları kapsıyor.

Rapora göre, son altı ay içinde dur ihtarına uymadığı için vurulan yedi kişiden biri öldü.

Sekiz asker ve polisin intihar ettiği iddia edildi.

Rapora göre, bölge kentlerinde gerçekleşen silahlı çatışmalarda 29 kolluk görevlisi yaşamını yitirdi, 17'si de yaralandı.

129 silahlı örgüt militanı yaşamını yitirdi, en az iki örgüt militanı yaralandı.

Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ndeki Gare bölgesinde gerçekleşen hava destekli askeri operasyon sırasında, PKK tarafından alıkonulan ve hapsedilen asker, polis ve MİT mensuplarından oluşan 12 Türk vatandaşı ile bir Irak vatandaşının yaşamını yitirdiği aktarıldı.

İHD Genel Başkan Yardımcısı Rehşan Bataray Saman, siyasi iktidarın Kürt meselesi başta olmak üzere ulusal ve uluslararası tüm sorunları, "güvenlikçi ve otoriter bir bakış açısı ile baskı ve kontrole dayalı yöntemlerle" çözmeye çalışmasının bu vahim tabloyu ortaya çıkardığını savundu.

İHD raporuna göre, sınır hatlarında bir kişi vurularak yaşamını yitirdi, bir kişi donarak ölü bulundu.

Mayın patlamalarında da iki çocuk ile bir yetişkin yaşamını yitirirken bir çocuk yaralandı.

Son altı ayda bölge illerinde beş çocuk, 28 kadın ve üç erkek toplam 36 kişi, şüpheli bir biçimde ölü bulundu.

'13 kadın intihar etti'

İstanbul Sözleşmesi'nden çekildikten sonra 2021 yılı ilk altı ayı içerisinde bölge illerinde 23 kadının maruz kaldıkları şiddet sonucu yaşamını yitirdiği, 13 kadının ise intihar ettiği açıklandı.

"Sözleşmenin ve diğer koruyucu kazanımların ne denli yaşamsal değerde olduğu görülmelidir" diyen Saman, 12 kadının maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandığını, 20 kadının cinsel saldırıya maruz kaldığını, dokuz kadının fuhuş yapmaya zorlandığını, bir kadının kaçırılma girişimine maruz kaldığını belirtti.

'**Altı çocuk intihar etti, 15 çocuk cinsel istismara maruz kaldı**'

Rapora göre, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da son altı ayda altı çocuk intihar etti, iki çocuk aile içi şiddet sonucu yaşamını yitirdi. 10 çocuk ise maruz kaldığı şiddet sonucu yaralandı.

İki çocuk toplumsal yaşamda maruz kaldığı şiddet sonucu yaşamını yitirdi, üç çocuk ise yaralandı.

15 çocuk cinsel istismara maruz kaldı, bir çocuk kaçırılarak alıkonuldu, şantaj yapılarak cinsel istismara maruz kaldı.

İHD'ye göre işkence vakalarında artış var

Rapora göre, son altı ayda en az 42 kişi gözaltında işkenceye ve kötü muameleye maruz kaldı.

54 kişi gözaltı yerleri dışında (sokak-ev baskını) işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

İHD bir kişinin de korucular tarafından kötü muameleye maruz kaldığını aktardı.

50 tutuklunun, cezaevinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı; yedi kişinin kolluk güçlerinin ajanlık dayatmalarına maruz kalırken, beş kişinin de tehdit edildiği öne sürüldü.

İHD Genel Başkan Yardımcısı Rehşan Bataray Saman, ihlallerin artış göstermesi ve kalıcı hale gelmesinde "iktidarın otoriter ve güvenlik odaklı politika ve yöntemlerinin" belirleyici olduğunu savundu.

"Güvenlik görevlilerince işlenen suçlardaki artış ve devamının en önemli nedeninin, sistemli bir şekilde uygulanan cezasızlık politikalarıdır" diyen Saman, cezaevlerinde artan işkence iddialarına da değindi.

Cezaevlerinde 1.605 hasta tutuklu var

Raporda, cezaevlerinde yaşanan hak ihlalleri ve hasta tutukluların durumuna da dikkati çekildi; cezaevinde kalamaz raporuna rağmen tahliye edilmeyen Mehmet Emin Özkan'ın son durumu hatırlatıldı.

İHD Doğu ve Güneydoğu Raporu'na göre hapishanelerde hala 604'ü ağır 1.605 hasta tutuklu bulunuyor ve bu hastalar nitelikli sağlık hizmetine erişim sağlayamıyor.

2021 yılı başında çıkarılan yönetmelik ve idari uygulamaların infazdaki adaletsizliği derinleştirdiğini söyleyen Saman, idari gözlem kurulu raporuna istinaden cezasının infazını tamamlamış kişilerin keyfi idari kararlarla cezaevinde tutulmaya devam ettiğini söyledi.

Sürgün ve işkence gibi birçok konuda ihlallerin arttığını belirten İHD Genel Başkan Yardımcısı, son altı ayda en az 67 siyasi tutuklunun hiçbir gerekçe gösterilmeden veya politik tutumlarından sorumlu tutularak, ailelerinden uzak illerde bulanan hapishanelere sürgün edildiğini, 50 siyasi tutuklunun cezaevinde veya nakil sırasında, cezaevi idaresinin işkence ve kötü muamelesine maruz kaldığını öne sürdü.

Öcalan için açlık grevleri 270. gününde

İmralı F Tipi Yüksek Güvenlikli Hapishanesi'nde tutulan Abdullah Öcalan, Ömer Hayri Konar, Hamili Yıldırım ve Veysi Aktaş'ın avukatları ve aileleriyle iletişim haklarının hukuka aykırı bir şekilde engellendiğini söyleyen İHD, Abdullah Öcalan ile 7 Ağustos 2019 tarihinden bugüne kadar avukat görüş başvurularına izin verilmediğini hatırlattı.

Türkiye'de çeşitli hapishanelerde bulunan tutukluların hapishanelerde yaşanan insan hakları ihlallerinin sonlandırılması, ağır infaz koşullarının düzeltilmesi ve İmralı'da tecrit ve izolasyona son verilmesi amacıyla 27 Kasım 2020 tarihinde başlattıkları süresiz ve dönüşümlü açlık grevlerinin 270. gününe girdiğini hatırlatan İHD, meydana gelen kategorik hak ihlallerinin BM Nelson Mandela Kuralları'na, Avrupa Konseyi İşkenceyi Önleme Komitesi tavsiyelerine ve 5275 sayılı İnfaz Kanunu'na aykırı olduğunu vurguladı.

Adalet Bakanlığı tarafından bir an önce yasal olmayan bu uygulamaya son verilmesi gerektiğini söyleyen İHD, hakların eşit ve ayrımsız bir şekilde yerine getirilme sorumluluğu ve yükümlülüğü devlet ve devletin yetkili kurumlarına ait olduğunu ifade etti.

HDP b**elediyelerine kayyum ataması devam etti**

HDP'li belediyelere yönelik kayyum atamaları devam etti.

2021 yılının ilk altı ayında, iki İlçe Belediye Eş Başkanı görevden alınırken, bir ilçe belediyesine kayyum atandı.

İHD raporuna göre son altı ayda bölge illerinde güvencesiz çalışma koşulları sonucu meydana gelen iş kazalarında, 12 işçi yaşamını yitirdi, altı işçi yaralandı.