İmalat sanayiinde ücretler

ANKARA (İHA) - 2005 yılı 4. dönemde imalat sanayiinde kişi başına ortalama kazanç bir önceki yılın aynı dönemine göre artış gösterdi. Kişi başına aylık ortalama brüt kazanç bin 382 YTL, kişi başına aylık ortalama brüt ücret ise bin 216 YTL olarak gerçekleşti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) İmalat Sanayi Üç Aylık İstihdam Anketi 2005 yılı 4. Dönem (1 Ekim 2005-31 Aralık 2005) sonuçlarını açıkladı. Buna göre; 2005 yılının dördüncü döneminde kişi başına aylık ortalama brüt ücret bin 216 YTL, kişi başına aylık ortalama brüt kazanç ise bin 382 YTL olarak gerçekleşti. 2005 yılının dördüncü döneminde fiili çalışma karşılığı saatlik brüt ücret, işyeri büyüklüğüne göre karşılaştırıldığında, iş yeri büyüklük grubu arttıkça kişi başına fiili çalışma karşılığı saatlik brüt ücretin de arttığı görüldü. İş yeri büyüklük grubuna göre en yüksek fiili çalışma karşılığı saatlik brüt ücret; 500 ve daha fazla ücretli çalışanı bulunan büyük ölçekli iş yerlerinde görüldü.

Aylık ortalama brüt kazançlar iki basamaklı ekonomik faaliyet kolu itibariyle incelendiğinde, en yüksek ortalama brüt kazanç, 3 bin 741 YTL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı' ekonomik faaliyetinde görülürken, onu 2 bin 485 YTL ile 'Kimyasal madde ve ürünleri imalatı' ekonomik faaliyeti takip etti. Toplu iş sözleşmesi (TİS) kapsamındaki iş yerlerinde; en yüksek ortalama brüt kazanç, 3 bin 814 YTL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı', 2 bin 772 YTL ile 'Kimyasal madde ve ürünleri imalatı' ve 2 bin 557 YTL ile 'Plastik-kauçuk ürünleri imalatı' ekonomik faaliyet kolunda gerçekleşti. TİS kapsamı dışındaki iş yerlerinde, en yüksek ortalama brüt kazancın, 4 bin 405 YTL ile 'Tütün ürünleri imalatı' ve 3 bin 586 YTL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı' ekonomik faaliyet kolunda olduğu görüldü. Aylık ortalama brüt kazançlar kamu ve özel sektör ayrımında incelendiğinde, 2005 yılının dördüncü döneminde kamu sektöründe en yüksek ortalama brüt kazancın 3 bin 814 YTL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı' ve 3 bin 175 YTL ile 'Ana metal sanayi' sektöründe olduğu görüldü. Özel sektörde ise en yüksek ortalama brüt kazanç 3 bin 586 YTL ile 'Kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı' ve 2 bin 441 YTL ile 'Kimyasal madde ve ürünleri imalatı' sektöründe gerçekleşti. Açıklamaya göre, genelde kamu sektöründe çalışanların ortalama brüt kazançları, özel sektörde çalışanlara göre daha yüksek.

TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNİN ÜCRETLER VE KAZANÇLAR ÜZERİNDE ÇOK ETKİLİ OLDUĞU GÖRÜLDÜ Yine imalat sanayiinde iş yeri büyüklüğüne göre kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazançlar karşılaştırıldığında, iş yeri büyüklüğü arttıkça kişi başına aylık ortalama brüt ücret ve kazancın da yükseldiği görüldü. 2005 yılının dördüncü döneminde, 10-49 ücretli çalışanı bulunan iş yerlerinde, kişi başına aylık ortalama brüt kazanç 964 YTL, aylık ortalama brüt ücret ise 811 YTL oldu. 2005 yılının dördüncü döneminde, 500 ve daha fazla ücretli çalışanı bulunan büyük ölçekli iş yerlerinde, kişi başına aylık ortalama brüt kazanç bin 649 YTL, kişi başına aylık ortalama brüt ücret ise bin 484 YTL olarak tahmin edildi. İş yerinin doğrudan veya dolaylı toplu iş sözleşmesi kapsamında olup olmama durumuna göre aylık ortalama brüt ücret ve kazançlar incelendiğinde, TİS kapsamındaki iş yerlerinde ücretli çalışanların aylık ortalama brüt ücret ve kazançlarının, TİS kapsamı dışında bulunan iş yerlerine göre daha yüksek olduğu görüldü. TİS kapsamındaki iş yerlerinde, 2005 yılının dördüncü döneminde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç bin 887 YTL ve kişi başına aylık ortalama brüt ücret bin 633 YTL oldu. TİS kapsamı dışında kalan iş yerlerinde ise, 2005 yılının dördüncü döneminde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç bin 2 YTL ve kişi başına aylık ortalama brüt ücret 902 YTL olarak tahmin edildi. TİS kapsamındaki iş yerleri ile TİS kapsamı dışındaki iş yerleri arasındaki ücret farklılığı kamu-özel sektör ayrımında da değişmedi. Sonuç olarak, toplu iş sözleşmelerinin ücretler ve kazançlar üzerinde çok etkili olduğu görüldü.

2005 yılının dördüncü döneminde, İstatistiki Bölge Sınıflaması Düzey1'e (NUTS1) göre 12 bölgedeki aylık ortalama brüt kazançlar incelendiğinde, en yüksek kişi başına aylık ortalama brüt kazanç Batı Karadeniz Bölgesinde (bin 986 YTL), onu bin 637 YTL ile Doğu Marmara Bölgesi ve bin 629 YTL ile Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi takip etti. İstanbul Bölgesinde kişi başına aylık ortalama brüt kazanç bin 355 YTL oldu. 2005 yılının dördüncü döneminde ücretli çalışanlara yapılan ikramiye ve prim ödemelerinin, kamu-özel sektör ayrımında aylık ortalama brüt kazanç içindeki oranına bakıldığında; ikramiye ve prim ödemelerinin aylık ortalama brüt kazanç içindeki oranının kamu sektöründe yüzde 16.3 özel sektörde ise yüzde 8.8 olduğu görüldü. Ankette kapsanan imalat sanayi ekonomik faaliyet kolunda; ücretli çalışanlara yapılan sosyal yardımların aylık ortalama brüt kazanç içindeki payı 2005 yılının dördüncü döneminde, kamu sektöründe yüzde 1.1 özel sektörde ise yüzde 2.3 olarak tahmin edildi.