'İspanyollar için ETA'nın ateşkes ilanı tanıdık'

Sarah Rainsford

BBC Madrid muhabiri

İspanya hükümeti ETA konusunda uzunca bir zamandır katı bir tutum izliyor, "ayrılıkçı Bask örgütü ETA şiddeti tamamen terkettiği ve silahsızlanacağını açıklamadıkça herhangi bir konu da müzakere edilemez." diyor.

ETA'nın son ateşkes ilanı ise böyle bir ifade içermiyor.

Ateşkes ya da mütareke gibi bir kelime kullanmayan ETA, "silahlı saldırı düzenlememe kararını bir kaç ay önce aldıklarını" iddia ediyor.

ETA, deklarasyonda Bask bölgesinin bağımsızlığı hedefine bağlı olduklarının altını çiziyor; ancak bu kararla, demokratik bir sürecin başlatılması yolundaki umudunu dile getiriyor.

ETA'nın açıklaması, yeni barış görüşmelerine yönelik bir çağrı gibi görünüyor.

Avrupa'daki son ayrılıkçılık temelindeki çatışmaya son vermeye yönelik sevindirici bir fırsat olarak da görülebilir; ama İspanya bu tür sözleri ilk kez duymuyor.

1998 yılında süresiz ateşkes ilan etmesi üzerine ETA ile ilk barış görüşmeleri başlatılmış, bu süreç 14 ay sonra çökmüştü.

Sosyalist hükümet bu sebepten temkinli ve müzakere masasına oturduğunda benzer bir tecrübe yaşamak istemiyor.

ETA, ilk "kalıcı ateşkesi" 2006 yılının Mart ayında ilan etmiş, bazı siyasi çevrelerin kesin muhalefetine rağmen, hükümet bu barışı kalıcı kılmak için örgütle yeniden müzakerelere başlamıştı.

Hükümet temkinli Bundan dokuz ay sonra ETA'nın Madrid havaalanında iki kişiyi öldürmesiyle tüm umutlar suya düştü, görüşmeler çöktü.

Bu durum, hükümetin ETA'nın niyetine olan güvenini de derinden sarstı.

Bu güvensizlik son dört yılda bir şekilde azalmış olsa da böyle bir müzakere için zamanlama pek iyi değil.

Ekonomik kriz nedeniyle popülaritesi yıprandığından, hükümetin ETA ile görüşmesi, pek fayda sağlamaz.

Üstelik bir çok İspanyol böyle bir barış görüşmesinin gerçekten de gerekli olup olmadığını sorguluyor.

ETA'nın 51 yıllık tarihinde hiç şimdi olduğu kadar güçten düşmediği genel kabul gören bir kanı.

700'den fazla üyesi cezaevinde.

Fransa bağlantısı ETA son açıklamasında son bir kaç aydır saldırı düzenlemediklerini, bunun da ateşkesin parçası olduğunu iddia etti.

Ancak İspanyol yetkililer, bu durumu güvenlik güçlerinin ülke sınırları içinde ve ötesindeki çabalarına bağlıyor.

Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Mart ayında bir kişinin vurulması üzerine, ülkesindeki Bask ayrılıkçıları çökertme sözü vermişti.

İspanya ve Fransa emniyet birimlerinin faaliyetleri, bir dizi gözaltıyla sonuçlandı. Tutuklananlar arasında önde gelen ETA komutanları da bulunuyordu.

Dolayısıyla bir çokları ETA'nın ateşkes ilanını, barış arzusundan çok zayıflığını örtbas etme çabası olarak yorumluyor.

Kimileri de bunun örgütün yeniden örgütlenme ve silahlanma çabası olarak görüyor.

Ateşkes ilanının, Bask bölgesinin gelecek yıl bölgesel seçimlere gidiyor olmasıyla da ilgili olabileceği görüşü dile getiriliyor.

ETA yanlısı Batasuna partisi 2003 yılında siyasetten men edilmişti.

Buradaki son seçimlerde Bask milliyetçileri de otuz yıldır ilk kez iktidarı kaybettiler.

Batasuna ve müttefikleri de bu yıl başlarında yeni bir strateji ilan ederek geri döneceklerinin sinyalini verdi, demokratik sürece desteklerini dile getirdi.

Tarihi bir olaya tanıklık ETA da haftalardır yapılan söylentilere son noktayı koydu ve benzer bir deklarasyon yayımladı.

Onca yıl süren çatışmalardan sonra İspanya hükümeti ETA'nın ateşkes çağrısını görmezden gelmekte zorlanabilir. Zira tarihi bir olaya tanıklık etme ve bunun sorumluluğunu üstlenme seçeneğinin çekiciliğine dayanamayabilir.

Ancak bu sefer çok daha temkinli olacaktır.

Bask bölgesinin bağımsızlığı için ETA'nın silahlı mücadelesi, 40 yılı aşkın bir dönem sürdü ve 850'den fazla cana mal oldu.

Bu ateşkes ilanı, çatışmaların sona ermesini de müjdeleyebilir, şiddete kısa bir ara verilmiş olmasını da...